Giữ gìn nghề thêu tay của cha ông tại làng Quất Động

Từng mũi kim, sợi chỉ không chỉ thêu nên bức tranh quê hương, mà còn thêu giữ hồn nghề, tình người nơi miền quê thanh bình ấy…

Hành trình "cá chép hoá rồng" cùng bàn tay vàng nghề thêu tay truyền thống

Âm thanh quen thuộc vang vọng trong buổi sáng thanh bình như một nhịp mở đầu cho ngày mới nơi làng quê Quất Động. Ở nơi đây, nghề thêu tay vẫn lặng lẽ được gìn giữ qua từng thế hệ. Ngay đầu làng, bóng dáng đền thờ ông tổ nghề, Tiến sĩ Lê Công Hành vẫn uy nghiêm trong màu thời gian. 

Vừa lật giở từng trang sách cổ, ông Nguyễn Văn Thanh, cụ từ trông coi Đình làng Quất Động vừa kể chúng tôi nghe về cội nguồn nghề thêu của cha ông mình:

“Ở Đình làng thôn Quất Động thờ 2 cụ, trong đó có cụ Lê Công Hành. Cụ du học bên xứ Minh rồi dạy người dân thôn Quất Động cách thêu 2 màu, thêu các hình. Hiện nay còn chị Hoàng Thị Khương dạy những người tàn tật trong huyện Thường Tín”.

Người mà ông Thanh vừa nhắc đến là nghệ nhân Hoàng Thị Khương. Bước vào xưởng thêu của cô Khương, chúng tôi lập tức cuốn vào hình ảnh người nghệ nhân mái tóc hoa râm, ngồi bên khung thêu, đôi mắt sáng và đôi tay tỉ mẩn. Trên nền vải trắng, từ bàn tay thoăn thoắt của cô, từng sợi chỉ mảnh mai hiện dần thành bức tranh quê hương. 

“Để mà hoàn thiện, ra được 1 sản phẩm trước hết mình phải có mẫu, bắt đầu mình châm ra giấy, mình in lên vải rồi những người thợ thêu thêu những bông hoa này. Mình phải tự pha để làm sao trông 1 sản phẩm sinh động. Ví dụ như bông to ta pha màu hơi nhạt còn bông nhỏ là bông hoa mới ra mình cho màu đậm lên”.

Không chỉ giữ nghề cho riêng mình, bà Khương còn mở lớp dạy thêu miễn phí cho những người yêu nghề, đặc biệt là những người khuyết tật muốn tìm sinh kế. Với những học viên như chị Hoàng Thị Tú, chị không chỉ học được nghề, mà còn nhận về tình thương, sự chở che như từ một người mẹ:

“Tôi bị bệnh nên chỉ có nghề thêu phù hợp với tôi. Tôi rất vui vì được học nghề thêu này do cô Khương không quản ngày đêm dạy cho học trò. Tôi thích thêu xong nó đẹp rất vui. Tôi cũng nhận cô là người mẹ thứ 2 của tôi”.

Trong thời buổi công nghệ phát triển, những chiếc máy thêu có thể tạo ra sản phẩm hàng loạt, nhanh và rẻ. Nhưng với nghệ nhân Hoàng Thị Khương, giá trị thật sự của nghề thêu tay lại nằm ở sự chậm rãi, nhẫn nại và tinh tế trong từng mũi kim, sợi chỉ:

“Thêu máy người ta dập nhanh nhưng mình thêu phải đâm lên đâm xuống mới được 1 mũi. Với 1 họa tiết thêu mịn màng như thế này phải là một người thợ lành nghề mới thêu được đẹp như thế này. Nghề thủ công này phải người biết được mới biết được giá trị của người thợ thêu là bao nhiêu công”.

Nghề thêu Quất Động vẫn đang được nâng niu gìn giữ qua từng thế hệ. Giữa nhịp sống hiện đại hối hả, những đường thêu tay lặng lẽ ấy vẫn sáng lên, như minh chứng rằng: chỉ cần còn những con người tâm huyết, nghề của cha ông vẫn sẽ mãi trường tồn cùng năm tháng.