Giải tỏa nỗi lo thiếu nước từ quy hoạch và quản lý đô thị

Trước một tương lai không xa đối mặt nguy cơ thiếu nước sạch đô thị, dưới góc nhìn của VOV Giao thông, ngay từ bây giờ, cần “Giải tỏa nỗi lo thiếu nước từ quy hoạch và quản lý đô thị”.

Thách thức ngày càng lớn cho hạ tầng cấp nước

Theo thống kê, dân số thủ đô mỗi năm tăng trung bình 160 nghìn người, từ 8,3 triệu người năm 2020, đến năm 2030, Hà Nội có gần 10 triệu người. Còn TP.HCM, 5 năm gần đây, thành phố này đã tăng một triệu người.

Trong khi dân số ở các đô thị lớn ngày càng tăng thì diện tích sông ngòi giảm do bị lấn chiếm trong quá trình đô thị hoá, chất lượng nước ngày một kém đi.

Nghịch lý này khiến lo ngại về một tương lai thiếu nước là có cơ sở. Thực tế, hiện nhiều đô thị đã phải đối mặt với tình trạng thiếu nước sạch, thậm chí, tại một số khu đô thị ở Hà Nội đã từng bị mất nước sinh hoạt trong nhiều ngày, gây xáo trộn cuộc sống người dân.

Trước thực tế này, giới chuyên gia cho rằng, tới đây, cần sớm phải rà soát, đánh giá toàn bộ hệ thống cấp nước đô thị; bổ sung hoàn thiện hành lang pháp lý, cơ chế chính sách về cấp nước đô thị để làm cơ sở điều chỉnh toàn bộ các vấn đề liên quan đến cấp nước đô thị.

Trong đó, vấn đề cần được quan tâm hàng đầu để đảm bảo đô thị phát triển bền vững, không tái diễn tình trạng thiếu nước sinh hoạt thì phải đảm bảo sự phát triển đô thị theo đúng quy hoạch.

Kinh nghiệm này được dẫn chứng từ bản quy hoạch đô thị của Singapore, ngày từ năm 2008, quy hoạch nước này không chỉ hoạch định các định hướng phát triển đô thị bền vững mà còn tính toán một quy mô dân số hợp lý trên cơ sở tính đúng, tính đủ khả năng dung nạp cho phép của đô thị về không gian, hạ tầng, tài nguyên thiên nhiên, bao gồm khả năng cung cấp tài nguyên nước cho đô thị.

Từ các quy hoạch về không gian, các quy hoạch chuyên ngành bao gồm quy hoạch hệ thống cấp nước sạch cũng được nghiên cứu triển khai đồng bộ. Nhờ đó, Singapore - một quốc gia có diện tích khiêm tốn với nguồn tài nguyên nước hạn chế đã đảm bảo được nước sạch phục vụ sinh hoạt và sản xuất.

Vấn đề quy hoạch được các chuyên gia nhìn nhận, cần phải “đi trước một bước” và mang tính dài hạn, bởi khi đã có đề án quy hoạch nhưng không thực hiện triệt để, việc tổ chức thực hiện chưa tốt, thì ắt cũng sẽ khó có thể tháo gỡ được những khó khăn của các doanh nghiệp cung cấp nước trong dài hạn.

Để giải bài toán thiếu nước sạch đô thị, ngoài chuyện cần quản lý theo quy hoạch thì chính quyền, người dân cũng cần sớm thấy được việc các đô thị cận kề nguy cơ thiếu nước, bởi nhiều người vẫn lầm tưởng nước ta có nguồn nước dồi dào, nhưng đối chiếu với các chỉ số của các tổ chức quốc tế thì Việt Nam đang là một quốc gia tương đối nghèo nước, thậm chí tương lai không xa có nguy cơ thiếu nước.

Điều này đói hỏi các biện pháp bảo vệ nguồn nước hiệu quả mà mọi người cùng tham gia, bắt đầu đơn giản với hành động tiết kiệm nước sạch khi sử dụng, ngăn chặn lượng nước đang thất thoát khoảng 20% tổng lượng nước sạch sản xuất tại Hà Nội và TP.HCM.

Đối mặt với nguy cơ thiếu nước trong tương lai, việc tái chế và sử dụng lại nước thải và nước mưa sẽ là yêu cầu bắt buộc. Dù hiện nay, việc xử lý nước thải để tái sử dụng chưa thật sự mạnh mẽ và phần lớn nước mưa bị thu gom chung với nước thải sinh hoạt.

Vì thế, song song với hành động sử dụng tiết kiệm nước còn cần nghiên cứu, đầu tư hệ thống tái chế nước thải thành nước sạch, sớm xây dựng hệ thống hạ tầng thu gom riêng nước mưa, tách riêng hệ thống thu gom nước mưa và nước thải để tái tạo nguồn nước sử dụng, tiết kiệm tài nguyên.

Việc bảo đảm nguồn nước sạch trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng đang đặt ra nhiều vấn đề cần giải quyết. Do đó, chúng ta cần sớm có một hệ thống ngành nước đô thị đồng bộ trong xu hướng quy hoạch khai thác và sử dụng nước theo hướng bền vững để chuẩn bị tốt nhất cho một tương lai nghèo nước đang ở rất gần.