Chuyển đổi số, cần “mở” cơ chế chia sẻ thông tin

Do vậy, các Bộ, ngành, địa phường cần tính toán chia sẻ dữ liệu theo từng cấp độ, phục vụ cho các hoạt động điều tra, nghiên cứu nhằm giảm thiểu các chi phí và tạo sự tiện lợi cho người dân.

Điều tra dân số trực tiếp: VNeID ở đâu?

Từ ngày 1/4/2024, Tổng Cục thống kê tiến hành thực hiện Điều tra dân số giữa kỳ năm 2024 hoàn toàn độc lập, không sử dụng dữ liệu từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Hiện nay có một số lí do được đưa ra là số lượng người sử dụng tài khoản VNeID còn ít, sự phân bố không đồng đều giữa các tỉnh, thành trong cả nước nên không mang tính đại diện; có sự khác nhau giữa trường thông tin của VNeID và những thông tin của cuộc điều tra dân số và những hạn chế trong cơ chế chia sẻ dữ liệu.

Tuy nhiên, những lí do đưa ra còn thiếu tính thuyết phục.

Bởi lẽ, theo ứng dụng định danh điện tử cấp độ 2 đã có nhiều trường thông tin về cá nhân và hộ gia đình. Những thông tin này, nếu được chia sẻ hoàn toàn có thể phục vụ cho công tác điều tra về dân số. Song điều cần thiết, ứng dụng này cần mở chức năng cho người dân thường xuyên cập nhật thông tin về cá nhân, về hộ gia đình, những thông tin biến động về nhà ở, số lượng người.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 714 về Danh mục cơ sở dữ liệu quốc gia cần ưu tiên triển khai tạo nền tảng phát triển Chính phủ điện tử, Bộ Công an được Chính phủ giao xây dựng ba hệ thống: cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; bộ dữ liệu sinh trắc (hay căn cước công dân - CCCD); hệ thống định danh và xác thực điện tử.

Ngoài ra, Quyết định số 06/2022, Bộ Công an được giao xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về dân cư. Tuy nhiên những thông tin thu thập được không chỉ phục vụ cho nhu cầu quản lý thông tin của riêng Bộ Công an, mà cần thiết kế theo hướng mở với nhiều trường thông tin, phục vụ cho quản lý nhà nước của các Bộ, ngành khi cần thiết, trong đó có các thông tin phục vụ cho hoạt động nghiên cứu, điều tra về dân số.

Thông qua việc phân cấp, phân quyền truy cập và sử dụng dữ liệu cho các Bộ, ngành liên quan, sẽ đảm bảo việc sử dụng hiệu quả nguồn dữ liệu dân cư chung của quốc gia.

Mặt khác, những thông tin, dữ liệu thu thập được từ các cuộc Điều tra về dân số, hay các thông tin về những lĩnh vực chuyên ngành khác, Bộ Công an hoàn toàn có thể đề xuất các đơn vị liên quan cung cấp, nhằm hoàn thiện và làm dầy nguồn cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu và đang diễn ra mạnh mẽ, sâu rộng trên thế giới. Việt Nam cũng xác định chuyển đổi số là một trong những nhiệm vụ trọng tâm và dữ liệu số là tài nguyên quốc gia, là nền tảng đế phát triển.

Do vậy, việc xây dựng cơ sở dữ liệu chung, mang tính nền tảng là rất quan trọng. Ở đó, cần có sự kết nối, chia sẻ dữ liệu, những thông tin giữa các Bộ, ngành, tận dụng những thông tin sẵn có nhằm giảm thiểu chi phí. Cơ sở dữ liệu về dân cư cần tính toán chia sẻ thông tin theo từng cấp độ, để phát huy hiệu quả của nguồn dữ liệu phóng phú này.

Việc thực hiện điều tra dân số thực hiện theo chu kỳ 10 năm, nên chăng, những thông tin thu thập được ở các cuộc điều tra có thể tích hợp vào hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Trong ứng dụng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư có thể điều chỉnh, bổ sung thêm một số trường thông tin động, phù hợp với các tiêu chí của quốc tế.

Có như vậy, Việt Nam mới sớm đạt được mục tiêu trở thành quốc gia số, đổi mới căn bản phương thức quản lý và điều hành của Chính phủ, phát triển môi trường số an toàn, nhân văn, bao trùm và rộng khắp./.