2 tháng thực hiện Nghị định 168: Thuốc "đắng" cũng phải đủ "liều"

Cần tiếp tục thực hiện nghiêm việc xử lý vi phạm vời người tham gia giao thông ra sao để góp phần đảm bảo TT ATGT một cách bền vững?

Bị lực lượng CSGT dừng xe vì lỗi vượt đèn đỏ, tài xế xe công nghệ Nguyễn Văn Học ngẩn người khi được thông báo mức phạt tiền lên đến 5 triệu đồng. Dù đã nhiều lần được nghe thông tin mức phạt vi phạm giao thông tăng mạnh, song anh Học vẫn giật mình khi biết chỉ một hành vi vi phạm đã mất nửa tháng thu nhập:

"Đơn này em được 10 nghìn, nếu bị phạt sẽ bay nửa tháng thu nhập của em. Quy định mới của Nhà nước thì em thấy vi phạm giảm đi nhiều".

Còn tài xế Hoàng Văn Ngọc (ở Hà Đông, Hà Nội) cũng bị CSGT thông báo lỗi vi phạm vì đi lên vỉa hè, đoạn trước cổng Đại học Sư phạm Hà Nội và bị phạt đến 5 triệu đồng:

"Em chở khách từ khu Ngoại giao đoàn về Đại học Sư phạm. Bạn ấy bảo vội bắt kịp giờ tàu nên em mới đi lên vỉa hè, có một đoạn thôi. Đoạn ấy là tắc quá, ùn quá".

Một số người tham gia giao thông thừa nhận, với việc tăng mức phạt vi phạm giao thông được quy định tại Nghị định 168, hành vi tham gia giao thông đã thay đổi đáng kể:

"Từ đợt đấy là chấp hành nghiêm chỉnh rồi, trước đó cứ vượt bừa, nhưng từ ngày đó phải chấp hành nghiêm chỉnh, đi xe rất chú ý".

"Việc chấp hành luật lệ giao thông, bà con đi có chuyển biến tốt, vượt đèn đỏ giảm nhiều".

"Mức phạt này đối với sinh viên như bọn em rất sợ".

Thiếu tá Hoàng Văn Bình, Phó Đội trưởng Đội CSGT số 6, Phòng CSGT, Công an TP. Hà Nội cho biết, sau 2 tháng thực hiện nghị định này, đơn vị đã lập biên bản xử ý vi phạm hơn 1.400 trường hợp, giảm 36% so với cùng kỳ năm 2024. Đặc biệt, 2 tháng đầu năm 2025, TNGT trên địa bàn Đội CSGT số 6 giảm 9 vụ, giảm 3 người chết và giảm 8 người bị thương.

Theo thiếu tá Hoàng Văn Bình, việc tăng nặng mức xử phạt trong lĩnh vực giao thông đường bộ đã tác động mạnh đến hành vi của người tham gia giao thông:

"Hiệu quả là ý thức chấp hành pháp luật của người dân được nâng cao và nhiều người tham gia giao thông đã không dám vi phạm, bởi mức phạt đối với một số hành vi đã tăng rất cao, bộ mặt giao thông của Thủ đô được cải thiện đáng kể".

Theo thống kê của Phòng CSGT, Công an TP. Hà Nội, 2 tháng đầu năm 2025, toàn Thành phố xảy ra 184 vụ TNGT, làm 109 người chết và 127 người bị thương. So với 2 tháng liền kề, giảm 28,13% số vụ, giảm 19,85% số người chết và giảm 33,51% số người bị thương. Kết quả này phần nào cho thấy việc tăng mức phạt với các hành vi nguy hiểm như vượt đèn đỏ, chạy quá tốc độ, sử dụng đồ uống có cồn khi lái xe đã thay đổi hành vi của người tham gia giao thông.

Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Tuyên truyền, Cục CSGT, Bộ Công an cũng đánh giá, việc tăng nặng mức xử phạt tại nghị định 168 giống như một “liều thuốc đắng” đối với các vi phạm TTATGT. Qua hơn 2 tháng thực hiện nghị định 168 đã có nhiều chuyển biến về ý thức chấp hành luật giao thông, như: vi phạm đã giảm, không còn tâm lý đối phó, nhiều người chủ động tìm hiểu quy định, tự giác chấp hành; nhận thức về tác hại của rượu bia khi lái xe rõ ràng hơn… Đặc biệt, so với 2 tháng cùng kỳ năm 2024, TNGT trên cả nước đã giảm sâu cả 3 tiêu chí, trong đó, giảm 29,43% số vụ, giảm 9,19% số người chết và giảm 41,14% số người bị thương.

Tuy vậy, đại tá Nguyễn Quang Nhật cũng thừa nhận, đã xuất hiện tình trạng nhờn luật, tái diễn hành vi vi phạm, nhất là tại những khu vực không có camera giám sát hoặc lực lượng CSGT: "Ngay như trên đường cao tốc, chúng ta vẫn thấy tình trạng đi ngược chiều, quay đầu xe, rồi lùi xe… trên cao tốc, tức là vẫn đem ý thức tham gia giao thông tùy tiện để lên tham gia giao thông trên cao tốc mặc dù mức xử phạt đã rất cao. Điều này chứng tỏ chứng ta cần tiếp tục tăng cường xử lý để tạo thói quen và cần thực hiện đồng bộ cả những giải pháp khác".

Chuyên gia giao thông Khương Kim Tạo ví von, Nghị định 168 như một liều vắc- xin, một “liều thuốc” trị đúng bệnh về vi phạm TTATGT. Việc giảm vi phạm, giảm TNGT trong 2 tháng đầu năm đã cho thấy điều đó.

Với tình trạng “nhờn luật”, tái diễn vi phạm, ông Khương Kim Tạo cho rằng, cùng với việc tăng cường công tác tuyên truyền, cần tiếp tục đẩy mạnh việc xử lý vi phạm, cả bằng hình thức xử lý trực tiếp của lực lượng chức năng và phạt nguội thông qua hệ thống giám sát giao thông, qua camera để từ đó ngăn ngừa, giảm thiểu vi phạm:

"Trong tương lai, để vẫn duy trì được công tác đảm bảo TTATGT, mỗi ngày một tốt lên, thì chúng ta phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ. Bây giờ một người chỉ giám sát 1-2 nút giao thông, nhưng sau này chỉ một người có thể giám sát 100 nút giao thông, thậm chí sau này chúng ta hướng tới phạt cũng tự động, và cũng tự động gửi đến các chủ xe".

TNGT giảm sâu, vi phạm giao thông cũng giảm đáng kể trong 2 tháng đầu năm- đó là những tác động tích cực do Nghị định 168 đem lại. Tuy vậy, khi đã xuất hiện tình trạng “nhờn luật”, đòi hỏi sự vào cuộc một cách quyết liệt, thường xuyên, tạo sự thay đổi một cách căn bản, bền vững trong thực thi pháp luật TTATTG, đảm bảo hiệu lực của văn bản luật.

Đây cũng là góc nhìn của VOV Giao thông: Xử lý mạnh để trị bệnh “nhờn luật.

Nghị định 168/2024 của Chính phủ, đã đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao an toàn giao thông tại Việt Nam. Với việc tăng mạnh mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm giao thông, nghị định này không chỉ nhằm mục tiêu răn đe mà còn hướng đến việc thay đổi nhận thức và hành vi của người tham gia giao thông. Mức phạt tăng nặng, đánh vào ví tiền của người dân nên không có gì là khó hiểu khi ngã tư, điểm chờ đèn ở nhiều tuyến phố dần ngăn nắp, trật tự.

Đặc biệt, TNGT đã giảm rõ rệt sau 2 tháng thực hiện Nghị định 168, trong đó giảm gần 30% về số vụ và giảm hơn 41% số người bị thương đã phần nào cho thấy tác động của nghị định này. 2 tháng đầu năm, số người tử vong do TNGT cũng giảm 244 người, nghĩa là mỗi ngày có thêm hơn 30 người trở về nhà an toàn.

Mặc dù vậy, đâu đó trên đường tình trạng vượt đèn đỏ tiếp tục xuất hiện, lấn làn, đi ngược chiều không còn là chuyện hiếm, tình trạng vi phạm trên cao tốc, như: đi vào làn khẩn cấp trên cao tốc, đi lùi, đi ngược chiều… nhất là từ đầu tháng 3 đến nay, khi việc duy trì TTATGT trên đường chỉ phụ thuộc vào lực lượng CSGT, không còn lực lượng thanh tra giao thông và CSGT của các quận huyện.

Nghị định 168 đã tạo ra hiệu ứng tích cực, nhưng để đảm bảo hiệu quả lâu dài, việc duy trì hoạt động tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm là vô cùng quan trọng. Việc duy trì sự hiện diện của lực lượng chức năng trên đường là rất cần thiết, tạo sự răn đe đối với những hành vi vi phạm tiềm ẩn. Đồng thời, việc xử lý nghiêm các vi phạm cũng góp phần củng cố niềm tin của người dân vào hệ thống pháp luật, khẳng định rằng mọi hành vi vi phạm đều sẽ bị xử lý công bằng và nghiêm minh.

Vừa qua, một số địa phương như Hà Nội, Hưng Yên đã tăng cường sử dụng hệ thống camera để giám sát, phát hiện, xử lý vi phạm. Các hành vi như vượt đèn đỏ, đi vào đường cấm, dừng đỗ sai quy định được ghi nhận và xử lý.

Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển, việc ứng dụng các giải pháp công nghệ trong giám sát và xử lý vi phạm giao thông đã trở thành xu hướng tất yếu. Bởi vậy, cùng với việc xử lý, xử phạt của lực lượng CSGT trên đường một cách thường xuyên, liên tục, cần đẩy nhanh tiến độ ứng dụng công nghệ để tăng khả năng giám sát, phát hiện và xử lý vi phạm theo hình thức trực tiếp hoặc “phạt nguội”.

Với việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong điều hành và xử lý vi phạm giao thông đã và đang được triển khai, không khó để hệ thống tự động phát hiện các vi phạm giao thông, thậm chí tự động các định hành vi vi phạm để trích xuất thông tin, gửi đến chủ xe vi phạm.

Cùng với việc cập nhật, làm sạch thông tin trên hệ thống VNeID, cơ quan chức năng hoàn toàn có thể thông báo cho người vi phạm thông qua hệ thống dữ liệu này chỉ trong thời gian ngắn. Cần ràng buộc trách nhiệm của chủ xe mạnh mẽ hơn để xử lý được ngay cả khi biển số chưa định danh. Khi người tham gia giao thông nhận thấy bất cứ hành vi vi phạm nào cũng có nguy cơ bị phát hiện và xử lý, thậm chí bị nhận phiếu phạt tức thời, chắc chắn hành vi khi tham gia giao thông sẽ thay đổi, họ sẽ cân nhắc thiệt hơn, trước khi vi phạm.

Nghị định 168 đã bước đầu chứng minh hiệu quả trong việc giảm thiểu tai nạn giao thông và nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người dân. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu bền vững, cần quyết liệt, quyết tâm trong thực hiện. Khi đã dùng đến liều thuốc “rất đắng” mà không bám sát phác đồ, liều lượng thì chẳng những bệnh không khỏi, mà hậu quả sẽ nguy hại, khó lường. Nghị định 168 liên quan đến an toàn của cả xã hội, vì thế, khả năng này không được phép xảy ra./.