Đây là lễ hội truyền thống độc đáo đã được duy trì một thế kỷ, được tổ chức vào ngày 12 đến 14 tháng giêng âm lịch hằng năm và thu hút nhiều du khách thập phương trong vùng đến tham gia. Lễ hội có nhiều nghi thức trang nghiêm và hoạt động vui chơi hài hước đậm chất sông nước.
Hiện tại, công tác chuẩn bị cơ bản đã xong, chờ đón khai lễ vào lúc 14h30 ngày 14 tháng Giêng âm lịch.
Đến xóm chài Cần Thơ, nằm bên phía hữu ngạn của con sông Hậu, xa xa đã nghe tiếng nói rôm rả của đông đảo thanh niên địa phương đang đóng thuyền để thực hiện nghi thức quan trọng của lễ hội là Đi Nghinh.
Miếu Bà Xóm Chài (phường Hưng Phú, quận Cái Răng, TP Cần Thơ) là nơi tổ chức lễ hội Tống Phong quy mô nhất. Nhiều chủ tàu, thuyền đã quy tụ về neo đậu với tinh thần đón lễ hội năm sau phải “hoành tráng” hơn năm trước.
Ông Trần Văn Lộc, Trưởng Ban Tế tự Miếu Bà xóm Chài cho biết: “Năm nay tham gia lễ “mãnh liệt” hơn năm trước và năm sau phải “mãnh liệt” hơn năm nay, bà con không bao giờ lãng quên lễ hội này. Mùng 9 là đốn cây: chuối, tre… tới mùng 10 róc chặt cây, chẻ nẹp và ngày 11 là khởi công đóng tàu. Anh em xúm lại tiếp sức để cùng nhau đón lễ”.
Theo quan niệm của người dân hành nghề trên sông nước, Tống Phong có nghĩa là tống khứ, xua đuổi những luồng gió độc hại có thể sinh ra dịch bệnh và cầu mong một năm mới mạnh khỏe, mưa thuận gió hòa.
Ông Trần Văn Lộc, Trưởng Ban Tế tự Miếu Bà xóm Chài cho biết thêm:“Tống ôn – tống gió là một năm chỉ có 01 ngày để đi tống. Đóng tàu – thuyền – bè rồi dâng đầu heo, cá, gạo, muối, tiền thật, tiền vàng mã để cầu cho các linh ồn tử nạn vì sông nước lên bè mà đi”.
Lễ hội phổ biến ở một số địa phương như: Cần Thơ, Long An, Vĩnh Long. Điểm nhấn của lễ hội là nghi thức Đi Nghinh (tống bè thủy lục) với hàng trăm tàu bè dập dìu, múa lân diễu hành trên sông trong vòng 1 giờ đồng hồ.
Sau đó làm lễ hạ bè để tống hết xui xẻo trong năm và nhận về may mắn. Chị Cao Hoàng Phương Loan – ngụ tại quận Bình Thủy, TP Cần Thơ, người tham gia lễ hội cho biết: “Nhà chị chuyên chở hàng bằng đường thủy nên biết và tham gia lễ hội cúng ếu bà ở xóm chài vào ngày 14 âm lịch hằng năm để cầu cho quốc thái dân an. Lễ hội này mỗi năm nhộn nhịp, bà con tham gia đông đúc và văn nh nữa”.
Hạ bè xong người dân ăn uống vui vẻ, ca hát, nhảy múa, múc nước tạt vào nhau (gọi là té nước đầu năm) như để lấy lộc cầu may trong năm mới. Lấy nước rửa tay chân mặt mũi, trai tráng nhảy xuống sông tắm đùa vui.
Lễ hội Tống Phong ở Cần Thơ hằng năm thu hút một lượng lớn du khách thập phương tìm về tham gia. Ông Trần Văn Lộc, Trưởng Ban Tế tự Miếu Bà xóm Chài thông tin: “Bà con ở tận Châu Đốc (An Giang) hay Tây Ninh mà còn về tận đây để đón lễ đó. Những người gốc ở đây mà đi làm ăn xa họ đều nhớ ngày lễ này và về cùng bà con cúng lễ”.
Theo số liệu thống kê, ngành du lịch các địa phương khu vực ĐBSCL đã “bội thu” nhờ vào dịp tết nguyên đán Quý Mão 2023. Cần Thơ đón 400 nghìn lượt khách vui chơi tham quan, Kiên Giang ước đón hơn 339 nghìn lượt, Đồng Tháp đón hơn 127 nghìn lượt.
Đứng đầu là du lịch An Giang, trong 6 ngày tết, khu du lịch quốc gia Núi Sam đã bán ra 84.100 vé và khu du lịch Núi Cấm đón trên 62.000 lượt khách hành hương, tham quan và thưởng ngoạn đầu xuân.
Lễ hội thời gian qua đang tạo nên những “cú hích” nhất định, đặc biệt là với ngành du lịch. Việc tổ chức lễ hội Tống Phong cũng không nằm ngoài khát vọng kích cầu du lịch cho TP Cần Thơ và ĐBSCL.
Ngoài tôn vinh văn hóa, phát huy các giá trị văn nh thì lễ hội Tống Phong thu hút một lượng lớn du khách trẻ tuổi tham gia lễ hội như một phần trải nghiệm của cuộc sống.