CẤP XÃ ĐƯỢC QUYẾT ĐỊNH GIAO HẠ TẦNG NƯỚC SẠCH NÔNG THÔN
Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định quy định việc quản lý, sử dụng, khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông, thủy lợi, chợ và cấp nước sạch (gọi tắt là Dự thảo Nghị định quản lý kết cấu hạ tầng giao thông, thủy lợi, chợ và cấp nước sạch) do Bộ Tài chính soạn thảo, có 10 Điều, gồm: Sửa đổi một số Điều của Nghị định 44/2024 về quản lý kết cấu hạ tầng đường bộ; Sửa đổi một số Điều về quản lý hạ tầng đường thủy; sửa đổi một số điều quy định về quản lý hạ tầng chợ và cấp nước sạch và Điều khoản thi hành.
Theo Tờ trình Dự thảo, việc xây dựng Nghị định của Chính phủ nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý đẩy, mạnh việc phân cấp từ cơ quan trung ương cho chính quyền địa phương nhằm tăng cường trách nhiệm của chính quyền địa phương, tạo sự chủ động cho chính quyền địa phương để kịp thời giải quyết các khó khăn, phục vụ tốt hơn yêu cầu của người dân, tổ chức. Đồng thời, giải quyết các vướng mắc phát sinh, nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông, thủy lợi, chợ, cấp nước sạch.
Dự thảo Nghị định sửa đổi quy định về thẩm quyền quyết định tại các Nghị định theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong việc giao, khai thác, xử lý tài sản kết cấu hạ tầng giao thông, thủy lợi, chợ, cấp nước sạch.
Cụ thể, chuyển toàn bộ thẩm quyền quyết định từ Thủ tướng Chính phủ cho Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan trung ương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định hoặc phân cấp thẩm quyền quyết định đối với các nội dung: giao, khai thác, xử lý, sử dụng tài sản tham gia dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư đối với tài sản liên quan quốc phòng, an ninh.
Đối với một số tài sản kết cấu hạ tầng có giá trị nhỏ (như tài sản kết cấu hạ tầng chợ, cấp nước sạch) giao cho UBND cấp xã quyết định.
Đặc biệt, tại dự thảo nghị định này, Bộ Tài chính cũng đưa ra một số điểm mới quan trọng, nhất là hạ tầng cấp nước sạch. Theo đó, nếu như trước đây, mỗi xã chịu trách nhiệm quản lý một phần của hệ thống cấp nước sạch đi qua xã mình, gây ra hiện tượng nhỏ lẻ, manh mún, thậm chí có những dự án thuộc phạm vi quản lý của nhiều xã dễ gặp tình trạng “cha chung không ai khóc”, tại dự thảo nghị định này, cấp xã được giao quản lý hạ tầng nước sạch ở phạm vi rộng hơn đáng kể.
Ngoài ra, nếu như trước đây cấp xã chưa có thẩm quyền nay, dự thảo cho phép cấp xã được quyết định giao hạ tầng nước sạch nông thôn cho cơ quan chuyên môn hoặc đơn vị sự nghiệp thuộc xã quản lý, vận hành.
Dự thảo Nghị định quản lý kết cấu hạ tầng giao thông, thủy lợi, chợ và cấp nước sạch đã được Bộ Tài chính lấy ý kiến các Bộ, ngành, địa phương và lấy ý kiến rộng rãi nhân dân. Dự thảo nghị định sẽ tiếp tục được Bộ Tài chính chỉnh lý, hoàn thiện, gửi Bộ Tư pháp thẩm định, trước khi trình Chính phủ ban hành.
NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ KHAI THÁC TÀI SẢN KẾT CẤU HẠ TẦNG
Vì sao Bộ Tài chính lại đề xuất giao quyền cho cấp xã quản lý hạ tầng cấp nước sạch? Phóng viên VOVGT đã có cuộc phỏng vấn ông Lê Tuấn Anh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý công sản, Bộ Tài chính- đơn vị chủ trì soạn thảo nghị định:
PV: Được biết, Bộ Tài chính đang dự thảo nghị định sửa đổi bổ sung một số điều về Nghị định quy định việc quản lý sử dụng khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông, thủy lợi và cấp nước sạch. Xin ông cho biết một số điểm mới nổi bật của dự thảo nghị định này?
Ông Lê Tuấn Anh: Nghị định mới tập trung vào ba nhóm sau.
Thứ nhất đó là tăng cường phân cấp rất mạnh mẽ cho chính quyền địa phương, cũng như các bộ ngành. Ở đây có thể nêu ra như là những cái thẩm quyền trước đây thuộc Thủ tướng đã được chuyển trách nhiệm cho Bộ trưởng và UBND các tỉnh trong toàn bộ các khâu từ giao, khai thác, xử lý và sử dụng tài sản công, các dự án liên doanh liên kết, cũng như là thực hiện những cái dự án PPP.
Thứ hai, đó là cải cách về mặt thủ tục hành chính cho phù hợp với chính sách chung, gắn với điều chỉnh về phân cấp, thủ tục cũng được sửa đổi trên các khía cạnh, thứ nhất đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với cơ chế quản lý, theo dõi giữa các loại tài sản kết cấu hạ tầng. Thứ hai là trong các thủ tục về giao khai thác xử lý sử dụng tài sản cũng đã lược bỏ những thủ tục không cần thiết. Thứ ba là giảm bớt những thủ tục mang tính chất trung gian như là giảm thủ tục phải nộp tiền khi xử lý tài sản vào tài khoản trung gian.
Thứ ba là nâng cao hiệu quả quản lý khai thác tài sản kết cấu hạ tầng: cùng với việc phân cấp, phân quyền, giảm thủ tục hành chính cũng đã làm xác định rõ thêm trách nhiệm của các cấp, của người được giao quản lý tài sản, cũng như là các cơ quan chuyên môn.
Với ba điểm nhấn như vậy theo đánh giá của tôi đã tạo ra tính chủ động rất lớn cho các đơn vị, đồng thời cũng xác định rất là rõ cái trách nhiệm các chủ thể trong từng khâu quản lý khai thác sử dụng tài sản.
PV: Theo ông, việc giao cho địa phương quản lý kết cấu hạ tầng nước sạch sẽ có thay đổi gì so với trước đây?
Ông Lê Tuấn Anh: Đối với hạ tầng nước sạch khi giao về địa phương quản lý trong đợt này cũng đã có hai cái điểm mở mới. Thứ nhất đó là quy định về đối tượng được giao sẽ linh hoạt, chủ động và gắn với cái trách nhiệm cấp xã. Trước đây cấp xã chưa có thẩm quyền, trách nhiệm đến chính sách mới dự kiến sửa đổi này cũng sẽ tăng thêm thẩm quyền trách nhiệm cho xã trong vấn đề giao đối với đối tượng để quản lý, vận hành kết cấu hạ tầng nước sạch nông thôn.
Thứ hai là phân cấp thẩm quyền giao. Trước đây cơ bản là thẩm quyền giao nằm ở cấp tỉnh, nay cũng đã mở rộng đến thẩm quyền cấp xã trong việc giao tài sản kết cấu hạ tầng cấp nước sạch. Cấp xã có thể giao cho cơ quan chuyên môn cấp xã và những đơn vị sự nghiệp thuộc xã để đảm bảo việc khai thác tài sản kết cấu hạ tầng cấp nước sạch tại địa phương mình được hiệu quả nhất.
PV: Ban soạn thảo kỳ vọng gì vào dự thảo nếu như mà dự thảo dự định ban hành?
Ông Lê Tuấn Anh: Chúng tôi cũng rất kỳ vọng với dự thảo mới sửa đổi lại toàn bộ quy định về tài sản kết cấu hạ tầng gắn với mô hình chính quyền địa phương hai cấp sẽ tạo tính chủ động cho các đơn vị đặc biệt là chính quyền cấp xã trong việc quản lý khai thác vận hành cái tài sản kết cấu hạ tầng được giao một cách hiệu quả gắn liền với nhu cầu đặc thù thực tiễn tại địa phương.
PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!
PHÂN ĐỊNH RÕ ĐẦU MỐI, QUẢN LÝ HIỆU QUẢ HƠN
Việc trao quyền chủ động cho cấp xã quản lý hạ tầng cấp nước sạch, nếu trở thành hiện thực sẽ có những tác động xã hội như thế nào? Phóng viên VOVGT đã có cuộc trao đổi với đại biểu Nguyễn Quang Huân, Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội:
PV: Thưa ông, Bộ Tài chính đang dự thảo nghị định về phân cấp quản lý kết cấu hạ tầng giao thông, nước sạch, chợ, trong đó có phân cấp quản lý về nước sạch cho chính quyền địa phương. Ông có ý kiến như thế nào về đề xuất này?
Ông Nguyễn Quang Huân: Trước hết, nghị định này ra đời rất kịp thời, bởi vì chúng ta vừa mới sáp nhập các tỉnh thành cơ cấu gọn nhẹ lại, thành ra là một số chức năng, nhiệm vụ được quy định theo các văn bản cũ không còn phù hợp, cho nên phải sửa mới có thể quản lý hạ tầng tốt. Cái đấy là cần thiết. Và những cái mà trong nghị định quy định đều là những cái hạ tầng rất thiết yếu, ví dụ như là giao thông, thủy lợi, chợ, rồi cấp nước sạch….
Riêng về cấp nước sạch trước đây cũng không có quy định những công trình cấp nước liên xã đấy, mà bây giờ xã còn rộng, ai quản lý? Cho nên bây giờ nghị định mới quy định là sẽ giao cho UBND tỉnh, và sẽ giao chỉ định cho một xã, nó sẽ có đầu mối. Tôi nghĩ đấy là cái rất là quan trọng.
Thứ hai là định nghĩa rõ ra việc cơ quan nào là cơ quan quản lý về cấp nước? Ở trung ương ở đâu? Thế rồi là trung ương còn hai Bộ do Thủ tướng phê duyệt. Còn ở địa phương là UBND tỉnh và xã, sẽ nêu rõ, tôi nghĩ là có đầu mối. Điều đặc biệt quan trọng nữa là nghị định này cũng phân quyền rõ ràng. Tức là có rất nhiều những cái quyền của Thủ tướng đã được giao xuống cho các Bộ và tập trung giao cho địa phương. Như thế đúng theo tinh thần của tờ trình của Nghị định này, tôi thấy rất là văn nh và nên sớm được ban hành.
PV: Theo ông nếu như những quy định mới của dự thảo quy định mà được ban hành và trở thành hiện thực sẽ có tác động xã hội như thế nào?
Ông Nguyễn Quang Huân: Cái nhìn thấy rõ ràng nhất tức là dễ quản lý hơn, tức là có đầu mối. Bây giờ các xã, chẳng hạn như những hệ thống cấp nước từ xã nọ sang xã kia, bây giờ ai là tổ chức, rất là rõ, chứ trước đây là cứ cái đoạn ống nước này đi ở trên xã này cái phần ống này là do xã này quản lý, phần ống kia do xã kia quản lý, nó phức tạp.
Bây giờ nó đã là liên xã người ta giao cho một xã làm đầu mối thôi, chứ không phải tất cả các xã cùng quản lý, nó sẽ rất là dễ. Và công ty, cơ quan mà được quản lý do xã nào mà được giao nhiệm vụ quản lý, có thể người ta sẽ cử một tổ chức, ví dụ có thể một công ty cấp nước cấp xã, thế nó rất rõ ràng đầu mối, chứ không phải như trước đây là cũng cùng là tài sản nhà nước cả mà chạy qua mấy xã, mỗi xã chịu trách nhiệm trên phần lĩnh vực địa giới của mình, khó quản lý, không thống nhất được đầu mối. Tôi nghĩ khi ban hành nghị định này rất là thuận tiện các cơ quan để triển khai, quản lý.
PV: Xin cảm ơn ông.
Theo Bộ Tài chính, lâu nay, việc quản lý cơ sở hạ tầng nói chung và hạ tầng nước sạch được giao quản lý theo địa bàn, nghĩa là hạ tầng thuộc địa bàn xã nào xã đó quản lý. Điều này gây ra tình trạng quản lý nhỏ lẻ, manh mún, nhất là những dự án thuộc phạm vi nhiều xã rất dễ gặp phải tình trạng “cha chung không ai khóc”. Bởi vậy, Bộ Tài chính đã đề xuất việc phân quyền cho chính quyền một xã quản lý, vừa phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, vừa đảm bảo thống nhất đầu mối quản lý về cơ sở hạ tầng, trong đó có hạ tầng cấp nước sạch.
Bạn kỳ vọng gì vào những đề xuất này? Nếu được ban hành, các quy định mới của dự thảo nghị định sẽ có những tác động xã hội như thế nào?
Mời các bạn cùng chia sẻ ý kiến, đóng góp cho Dự thảo qua hotline 02437.91.91.91, qua fanpage VOVGT, hoặc có thể góp ý trực tiếp trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Tài chính.
-----
Đừng quên đón nghe và tương tác với “Dự thảo trên tay” trong khung giờ “FM 91 chiều thứ Hai, thứ Tư và thứ Bảy hàng tuần trên VOV Giao thông FM 91 MHz, vovgiaothong.vn, hoặc trên các nền tảng podcasts dành cho di động.