Đã 5 ngày trôi qua, sự cố Sông Cái Lớn chảy qua hai địa bàn TX Long Mỹ và huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang bỗng nhiên bị ô nhiễm nặng; nước đen, bốc mùi, làm cá nuôi và sống tự nhiên trên sông chết hàng loạt vẫn chưa lắng nguội khi nó ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt của 6000 hộ dân.
Vào trưa ngày 5/5 một cơn mưa “vàng” đổ xuống đã giúp nước sông trong đi ít nhiều và giảm bớt phần nào mùi hôi thối. Đoàn công tác do ông Lê Tiến Châu, Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang làm trưởng đoàn đã đi khảo sát tình hình ô nhiễm để có phương án hỗ người dân thiệt hại và tìm ra thủ phạm đang bức tử con sông vốn trăm năm yên bình này.
Tính đến nay, sự cố ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đã làm 22 hộ nuôi thủy sản chủ yếu là cá tra, cá lóc, cá thát lát, cá tre và lương ven sông Cái Lớn, Nước Đục, Trà Ban của thị xã Long Mỹ và huyện Long Mỹ chết hàng loạt, thiệt hại ước tính ban đầu hơn 500 triệu đồng. Phần lớn các hộ này đều nuôi nhỏ lẻ, trước giờ chưa có xảy ra tình trạng này nên người dân trở tay không kịp.
Nhân dân đang mong muốn tỉnh sớm tìm ra nguyên nhân chính để truy trách nhiệm và bồi thường, hỗ trợ cho người dân. UBND tỉnh Hậu Giang cũng chia sẻ với những thiệt hại của bà con và đã chỉ đạo các địa phương khẩn trương rà soát, tổng hợp lại để xem xét và khẳng định không để người dân thiệt thòi.
Qua khảo sát, TX Long Mỹ phần lớn nhà vệ sinh trên sông, nước sinh hoạt, nước làm nấm rơm, lò giết mổ, chợ, thậm chí là trung tâm y tế đổ thẳng xuống dòng sông. Kết quả rà soát của Phòng tài nguyên và môi trường thị xã Long Mỹ công bố khiến ai cũng giật mình có 5 nguồn thải chính đang giết chết sông Cái Lớn.
Đáng chú ý, trong số này Chợ Long Mỹ xả thải 40 mét khối/ngày/đêm và chưa có hệ thống xử lý nước thải. Trung tâm y tế của thị xã Long Mỹ xả thải 70 mét khối/ngày/đêm và nhiều nhất là Công ty mía đường Long Mỹ Phát xả thải 90 mét khối/ngày/đêm. Dòng sông bị bức tử bởi sự thiếu ý thức của người dân, doanh nghiệp lẫn sự buôn lỏng quản lý của cơ quan chức năng.
Ông Nguyễn Văn Chính, Phó tổng Giám đốc Công ty TNHH mía đường cồn Long Mỹ Phát cho biết:
"Tôi cũng thừa nhận công ty tôi cũng có những vi phạm nhưng không phải đến mức cả một con sông đen như gì. Tôi hy vọng rằng dư luận cũng chờ xem xét, chứ tôi không phải chối từ. Chúng tôi đã chạy từ tháng 9 tới bây giờ nhưng đến ngày 2/5 là quá tệ thì tôi nghĩ rằng có nguồn thải rất lớn nào đó ra con sông này. Tôi hy vọng tất cả bình tĩnh, tôi cũng ghi nhận và có trách nhiệm".
Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang Lê Tiến Châu khẳng định việc ô nhiễm vừa qua là rất nghiêm trọng. Trong đó có cả nguyên nhân trực tiếp và gián tiếp. Tuy nhiên, cơ sở khoa học, thực tiễn khẳng định một cách chính xác hoàn toàn như ở chỗ Long Mỹ Phát hay không? Và tác hại như thế nào, gây thiệt hại bao nhiêu cho người dân để làm cơ sở bồi thường, xử phạt hiện đang chờ kết quả. Trong tuần này khi xác định được thủ phạm, tỉnh sẽ xử lý nghiêm đúng qui định pháp luật.
Ông Lê Tiến Châu khẳng đinh:
"Kế hoạch là như vậy nhưng có sự cố lãnh đạo tỉnh yêu cầu tạm dừng hoạt động, còn dừng đến lúc nào thì cũng chưa biết được. Cho nên cái này mình phải thông báo cho người dân để dừng hoạt động đó lại. Chứ dồn về đây tạo áp lực cho nhà máy, tạo áp lực cho chính quyền nữa thì không được. Chưa khẳng định là do nhà máy anh thải ra nhưng nhà máy anh là một trong những nghi ngờ. Lãnh đạo của công ty cũng phải xem xét lại, một là công nghệ, thứ 2 là vấn đề xử lý đầu ra, đầu vào của vấn đề môi trường tôi thấy là còn vấn đề cần tính toán lại thì lâu dài mới hoạt động được. Chứ để như hiện nay tôi sợ hơi khó. Còn chính quyền sẽ giải quyết theo đúng trình tự không để thiệt hại cho doanh nghiệp và cũng không để cho người dân bị thiệt thòi".
Quan điểm của tỉnh Hậu Giang là đồng hành cùng doanh nghiệp. Tuy nhiên, các doanh nghiệp hoạt động cần tuân thủ đúng các qui định pháp luật, nhất là vấn đề về môi trường. Ngoài ra, Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang Lê Tiến Châu cũng khẳng định tỉnh đang trong quá trình khảo sát, nghiên cứu, xét nghiệm để tìm ra nguyên nhân gây ô nhiễm nước nghiêm trọng. Tỉnh chia sẻ với những thiệt hại, khó khăn của người dân và chỉ đạo rà soát thống kê lại thiệt hại của người dân để có những hỗ trợ đối với những trường hợp chăn nuôi tuân thủ đúng qui định.
Đối với Sở tài nguyên môi trường, Công an tiếp tục thực hiện nghiêm chỉ đạo của thường trực UBND tỉnh, đôn đốc để có những thông số cuối cùng, sớm tìm ra thủ phạm, chậm nhất trong tuần này phải có kết quả. Và điều cần làm là khắc phục hậu quả không chỉ trước mắt và lâu dài. Tỉnh cũng mong muốn báo chí tiếp tục đồng hành cùng chính quyền để tuyên truyền, vận động người dân nâng cao ý thức trong việc bảo vệ môi trường.