Kinh nghiệm thế giới quản lý xe 3 bánh

>>>Quản lý xe 3 bánh (Bài 1): Hà Nội trước giờ G
>>>Quản lý xe 3 bánh (Bài 2): 10 năm dừng cấp phép mới vẫn như 'bắt cóc bỏ đĩa'
>>>Quản lý xe 3 bánh (Bài 3): Tiếng nói người trong cuộc
>>>Quản lý xe 3 bánh (Bài 4): Các địa phương nói gì?

Xe xích lô được nhiều phụ huynh Hà Lan lựa chọn nhờ nhiều tiện ích và thân thiện với môi trường

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Tại mỗi đô thị trên thế giới, xe 3 bánh có kiểu dáng và cách thức hoạt động khác nhau tùy vào điều kiện hạ tầng và các chính sách quản lý của chính phủ.

Hiện xe 3 bánh có nhiều tên gọi khác nhau như xe tuk tuk, xe xích lô, bajaj, xe lôi, taxi nhỏ, lapa…Tuy nhiên, cái tên “tuk tuk” được nhiều người biết đến hơn cả do đây là phương tiện được nhiều du khách trên thế giới đã trải nghiệm khi đến du lịch tại xứ sở chùa Vàng.

Thái Lan hiện có gần 30 nghìn lái xe và 10 nghìn chủ sở hữu xe tuk-tuk. Xe này được hoạt động trên làn đường của xe taxi và phải đăng ký biển số, cũng như tuân thủ các quy định của luật giao thông. Xe tuk-tuk có thể di chuyển với tốc độ trên dưới 40km/h và thường dùng để chở khách du lịch. Bày tỏ quan điểm về loại hình phương tiện này. KTS Trần Huy Ánh cho biết:

"Xe tuk- tuk ở Thái Lan rất phổ biến, nó không chạy bằng xăng mà chạy bằng khí ga SPG cho nên đỡ khói ra nhưng nó cũng được coi là hệ thống phương tiện GTCC chia sẻ với hệ thống MRT và xe buýt khá năng động. Có một cải thiện đáng kể là ở Thái Lan họ làm cho xe 3 bánh an toàn hơn trong phương tiện ghế ngồi hay dùng khí ga thay cho khí diesel, xăng dầu. Còn ở Manila, Philipin có sự cải thiện nhỏ là xe 3 bánh chạy bằng ác quy."

Tuy nhiên, trước sự bùng nổ quá nhanh của tuk-tuk, Bộ Giao thông vận tải Thái Lan đã tạm ngừng cấp đăng ký cho các xe tuk tuk chạy bằng xăng và hiện đang triển khai dự án thí điểm chuyển đổi phương tiện này sang chạy bằng điện. Trong 5 năm tới, chính phủ có kế hoạch chuyển đổi 22.000 xe tuk-tuk chạy bằng khí đốt hóa lỏng sang xe chạy điện.

Tại Indonesia, xe 3 bánh có tên gọi là bajaj và tính đến năm 2015, đã có khoảng 15.000 bajaj được đăng ký ở Indonesia. Nhiều ý kiến cho rằng, xe bajaj là 1 trong những nguyên nhân gây ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường tại thủ đô Jakarta. Ông Paul Bryant- một nhà kinh doanh thường xuyên đến làm việc tại Indonesia cho biết:

"Các xe bajaj là các 3 bánh màu cam, hoạt động ở khắp tuyến đường trong nội thành thủ đô Jakarta. Loại hình phương tiện này bị hạn chế sử dụng đường cao tốc để đảm bảo an toàn. Giống như Thái Lan, xe bajaj buộc phải đăng ký và người điều khiển phải có giấy phép lái xe giống như xe taxi, ngoại trừ loại xe này không có công-tơ –mét và người sử dụng phải trả giá khi đi xe."

Tại Ấn Độ, xe 3 bánh là lựa chọn phổ biến của du khách khi muốn tham quan nội thành, bởi sự tiện lợi, giá rẻ và thân thiện. Xuất hiện khá phổ biến trên các tuyến đường của NewDelhi và đặc biệt là những nơi sinh sống, buôn bán của giới bình dân khu Delhi cũ, những chiếc xe 3 bánh ở đây được gọi với cái tên Rickshaw (rich-so).

Khác với VN, xe 3 bánh tại Ấn Độ được đồng bộ màu sơn và kiểu dáng (có mái che bên trên và kín phía sau đuôi xe, sơn màu vàng và xanh lá cây, chạy bằng khí CNG, cũng có biển số và có mào như taxi. xe 3 bánh ở Ấn Độ chủ yếu dùng để chở người, tuy nhiên, bạn có thể sẽ.. bất đắc dĩ phải thử cảm giác mạnh khi ngồi trên những chiếc xe này, bởi có những tài xế rickshaw chạy tương đối nhanh, không ngại luồn lách, ít khi giảm tốc độ lúc vào cua, và sẵn sàng vượt lên khi có cơ hội, khiến bạn cảm thấy như… sắp văng khỏi xe đến nơi. Bà Vasuhi, một người làm việc cho cơ quan thuộc Chính Phủ Ấn Độ chia sẻ:

"Xe 3 bánh ở đây đúng là rất nhiều, nhưng theo quy định thì chỉ được hoạt động ở địa bàn hẹp, một số khu vực nào đó thôi, nơi mà đường sá không quá đông, chủ yếu là xe đạp và xe máy tay ga. Còn các tuyến đường đông đúc, trong phố, thì xe 3 bánh không được hoạt động. Cũng là xe 3 bánh, nhưng loại chạy bằng điện thì thân thiện với môi trường hơn. Tất nhiên, xe 3 bánh chỉ được chở người, nhưng bất chấp quy định của Chính phủ, việc sử dụng xe 3 bánh để chở hàng vẫn xảy ra bởi thực sự, đây là loại phương tiện tạo ra rất nhiều công ăn việc làm!"

Anh Marco chở 2 con đi học bằng xe 3 bánh ở Hà Lan

Khác với một số quốc gia tại châu Á, xe 3 bánh được sử dụng làm phương tiện chở khách du lịch, tại Hà Lan, xe 3 bánh có tên gọi là xe “xích lô” và được nhiều gia đình lựa chọn để hàng ngày chở con đi học. Xe xích lô có 2 loại xe chạy điện và xe đạp thường. Trung bình giá một xe xích lô đạp thường có giá khoảng 1.000 ơ-rô, tương đương khoảng 28 triệu đồng, trong khi xe xích lô chạy điện có giá từ 1.500-2.500 ơ- rô.

Chị Tuyết Hương- một Việt kiều Hà Lan cho biết, hàng ngày chị thường sử dụng xích lô để chở con đi học vì việc sở hữu phương tiện này rất dễ dàng, không phải đăng ký và mang lại nhiều lợi ích về sức khỏe, bảo vệ môi trường. Chị Hương chia sẻ:

"Thứ nhất là không gây ô nhiễm môi trường, như xe ô tô và xe máy. Vào những hô trời mưa, tuyết rơi gió lạnh tôi hay cho các cháu ngồi vào xích lô, xích lô 4 bề có áo mưa chùm lên nên các cháu ngồi trong sạch sẽ, ấm áp. Đi bằng xích lô rất tiện lợi vì ngồi trong tối thiểu được 2 cháu và cũng là cách để mẹ tập thể dục rất tốt cho sức khỏe. Loại xe này không bị khoanh vùng hoạt động vì nó rất tự do và cũng như xe đạp."

Tại Hà Lan bố trí hệ thống làn đường dành xe đạp, tách biệt với làn đường dành cho các phương tiện cơ giới nên rất an toàn và tiện lợi. Các phương tiện xích lô được coi như phương tiện xe đạp nên không cần biển số và mọi người dân đều có thể sử dụng. Trên 90% người dân Hà Lan đều mua bảo hiểm khi mua mới xe đạp, hoặc xe xích lô. Anh Mác- cô, người dân sống tại thành phố Rot-tec- đam cho biết:

''Những loại xích lô này rơi vào nhóm xe đạp nên chính phủ không quản lý. Hệ thống phanh của xe xích lô ngày càng được cải thiện nên độ an toàn rất cao. Xe xích lô có thể đỗ được những khu vực không gian công cộng, nơi mà các loại xe đạp hay đỗ. 98% xe xích lô được sử dụng cho mục đích cá nhân, không sử dụng cho muc đích du lịch.''

Có thể thấy, xe 3 bánh tồn tại khá phổ biến tại nhiều đô thị nhưng cần có những chính sách quản lý phù hợp dựa trên điều kiện hạ tầng và thói quen đi lại của người dân. Những kinh nghiệm này cần được xem xét như nào để phù hợp với hoàn cảnh của Việt Nam.