Khuyến khích tư nhân làm bãi đỗ xe: Có đủ sức hấp dẫn?

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Với người dân sinh sống và làm việc tại các đô thị, việc sở hữu một phương tiện là một chuyện, việc tìm được chỗ đỗ xe lại là chuyện khác khi nỗi lo tìm chỗ gửi xe luôn thường trực, dù là lúc gửi xe để đi chơi hay công việc hàng ngày:

“Bình thường tôi chỉ xuống đường đi khoảng 50m là lấy được xe, giờ tôi phải đi bộ mất 15 phút và lấy xe xong lại phải vòng về đón vợ tôi mất khoảng 15-20 phút”.

“Cũng từ rất lâu rồi, nhất là đi lên phố cổ mà tìm được bãi đỗ xe thì chiếm hết cả thời gian công việc của mình. Rất là khó kiếm”.

“Mình mong chính quyền địa phương, các cấp, các ngành tạo điều kiện cho một chỗ để xe nào đấy cho yên tâm, cho người dân công tác hoặc về nhà thì yên tâm chứ”.

Từ thực tế này và để phần nào giải quyết nhu cầu đỗ xe của người dân, Hội đồng nhân dân Thành phố Hà nội đã xem xét, lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Nghị quyết khuyến khích các cá nhân, hộ gia đình có nhà, đất sở hữu hợp pháp trên địa bàn 4 quận nội thành Ba Đình, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa đầu tư xây dựng, khai thác bến xe, bãi đỗ xe ôtô và các phương tiện cơ giới. 

Theo đó, người dân các quận trên khi đầu tư bãi xe được hỗ trợ 100% tiền thuê đất trong 10 năm đầu kể từ khi phát sinh nghĩa vụ nộp tiền thuê đất; được hỗ trợ 100% tiền thuế nhập khẩu phải nộp đối với các thiết bị, dây chuyền công nghệ nhập khẩu phục vụ trực tiếp cho dự án xây dựng bãi đỗ xe. Đồng thời được vay vốn từ Quỹ đầu tư phát triển Thành phố với lãi suất ưu đãi. 

Trường hợp sử dụng nguồn vốn vay của các tổ chức tín dụng, được Ngân sách Thành phố hỗ trợ lãi suất vay theo hợp đồng tín dụng tối đa 50% lãi suất tiền vay đầu tư trong 5 năm đầu cho các dự án xây dựng bãi đỗ xe. 

Với các dự án bãi đỗ xe ngầm đầu tư theo hình thức xã hội hóa, cá nhân và tổ chức đầu tư được phép sử dụng tối đa 30% tổng diện tích sàn xây dựng thuộc khu vực ngầm của dự án theo quy hoạch để đầu tư khai thác thương mại và dịch vụ khác. 

Thành phố quy định, phê duyệt mức giá trần dịch vụ trông giữ xe, giá dịch vụ bến xe, giá trông giữ xe phù hợp với từng khu vực, quy mô và tính chất của từng dự án nhằm đảm bảo thời gian thu hồi vốn hợp lý và đảm bảo an sinh xã hội.

Theo Sở GTVT Hà Nội, Hà Nội – đơn vị xây dựng dự thảo Nghị quyết, Hà Nội đã phê duyệt 88 bãi đỗ xe, nhưng mới triển khai được 22 bãi. Mặc dù HĐND Thành phố đã có chính sách khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư bãi đỗ xe, nhưng do chưa có chính sách thu hút cụ thể, nên chưa thu hút nguồn lực xã hội đầu tư xây dựng bãi đỗ xe. 

Sở GTVT Hà Nội hy vọng, những chính sách cụ thể lần này sẽ thu hút nguồn lực xã hội vào xây dựng bãi đỗ, điểm đỗ xe, góp phần giải quyết nhu cầu đỗ xe của người dân nội đô.

Từng nhiều năm theo dõi quy hoạch mạng lưới giao thông tĩnh trên địa bàn Hà Nội, ông Đào Ngọc Nghiêm, nguyên kiến trúc sư trưởng Thành phố Hà Nội cho rằng, các chính sách này nếu được thực thi, chưa nói đến hiệu quả giải quyết giao thông tĩnh cho thành phố, mà nguy cơ dễ nhận thấy nhất là sự phá vỡ quy hoạch tại các khu vực đô thị cũ. 

Bởi nếu người dân, doanh nghiệp tự đầu tư bãi đỗ xe tại 4 quận nội thành này có thể sẽ góp phần gia tăng lượng phương tiện cơ giới tại một điểm đỗ xe nhất định:

“Cái thứ nhất là tự phá vỡ quy hoạch, thứ 2 là tự anh lại gây thêm áp lực cho anh vì hiện nay giao thông ách tắc, giờ anh lại ưu tiên như thế thì giao thông nội thành anh đã giải quyết được đâu nhưng anh lại tiếp tục gây ách tắc”.

Đồng tình quan điểm này, GS.TS Từ Sỹ Sùa, Trường Đại học GTVT cũng cho rằng, mọi cơ chế chính sách thu hút đầu tư vào hạ tầng đô thị tại Hà Nội, đặc biệt là dự án về giao thông, đô thị cần phải tuân theo quy hoạch. 

Điều này đặc biệt quan trong trong khu vực đô thị lõi, đô thị trung tâm của Hà Nội vốn đã chật hẹp, giao thông luôn đông đúc. GS Từ Sỹ Sùa cho rằng, giống như một mảnh vườn nhỏ, nếu không có sự quy hoạch, sự cải tạo, xây dựng chẳng khác nào phá vỡ cấu trúc vốn có của mảnh vườn:

“Ở đây nếu ưu tiên chỉ nên ưu tiên về nguồn vốn, về chính sách thuế… Các giải pháp đấy phải dựa trên sự đồng bộ, tránh hiện tượng bức tranh nham nhở, anh này xây cái này, có thể nửa ngầm nửa nổi… Theo tôi, việc ưu tiên cơ chế phát triển là bình thường, nhưng cũng đừng băm vụn nó ra, mảnh vườn đã bé, đã nhỏ rồi thì cần phải có tầm nhìn”.

Ở góc độ khác, ông Nguyễn Tiến Thỏa, Tổng thư ký hội thẩm định giá Việt Nam cũng cho rằng, dù TP. Hà Nội đã đưa ra một số chính sách cụ thể nhằm thu hút nguồn lực xã hội vào xây dựng bãi đỗ xe, dù phí trông giữ xe đã được chuyển thành giá, nhưng quan trọng nhất là mức giá trông giữ phương tiện đang bị khống chế theo Quyết định số 44/2017 của UBND TP. Hà Nội. Đây là trở ngại đáng kể trong việc giúp nhà đầu tư thu hồi vốn:

“Về lượng, giá bao giờ cũng lớn hơn phí, bởi vì nó đủ chi phí bù đắp đủ chi phí và có lợi nhuận hợp lý. Còn phí chỉ bù đắp một phần cơ bản về chi phí và còn mang tính phục vụ. Cho nên nếu mà nhà đầu tư thì họ không mặn mà lắm”.

Chuyên gia giao thông Phan Lê Bình, chuyên gia JICA cho rằng, việc thiếu chỗ đỗ xe không chỉ xảy ra ở khu vực đô thị lõi, đô thị trung tâm, mà hầu hết các quận nội thành đều khó khăn về điểm đỗ xe. 

Do vậy, viêc ưu tiên thu hút nguồn vốn đầu tư vào xây dựng bãi đỗ xe tại một số khu vực cũng chưa hợp lý. Bên cạnh đó, việc quản lý mức giá trông giữ xe ở mặt nào đó có thể giúp người gửi xe tránh được tình trạng “chặt chém”, song mặt khác cũng không khuyến khích nhà đầu tư tham gia:

“Giao thông tĩnh cần được phân tán đều, rộng theo dạng xôi đỗ trên khắp diện tích của khu vực trung tâm thành phố thì mới có thể có hiệu quả được. Muốn như vậy, một điều quan trọng là chúng ta phải tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân có thể xem như việc kinh doanh bãi đỗ xe là một loại hình kinh doanh có hiệu quả như kinh doanh các loại nhà mặt phố. Nếu không làm được như vậy thì người ta sẽ không tham gia vào việc xây dựng bãi đỗ xe và chúng ta vẫn thiếu trầm trọng bãi đỗ xe trong thời gian tới”.

Một số ý kiến cho rằng, việc ưu đãi để thu hút nguồn vốn đầu tư bãi đỗ xe tại đô thị là cần thiết, song cần tránh việc phá vỡ quy hoạch giao đô thị, tránh tạo thêm áp lực cho khu vực lõi đô thị. 

Đặc biệt, cần xem xét mức giá trần dịch vụ trông giữ xe phù hợp với từng khu vực, quy mô và tính chất của từng dự án, đối tượng nhằm đảm bảo thời gian thu hồi vốn hợp lý và đảm bảo an sinh xã hội.