Để rác thải trở thành tài nguyên

Nghe nội dung chi tiết tại đây: 

Cách nay đúng 3 năm (8/2019), tại cuộc họp báo thông tin về định hướng xử lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị và chuyển đổi sang công nghệ đốt phát điện nhằm giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2016 - 2020, ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM đã cho biết:

'Lộ trình đặt ra, đến năm 2020 là chúng ta phải giảm tỷ lệ chôn lấp rác xuống dưới 50%, nâng tỉ lệ đốt rác phát điện và làm phân từ việc xử lý rác, làm sao giúp cho nguồn rác trở thành cái nguồn nguyên liệu để phục vụ cho các ngành khác'.

Đầu tư phát triển công nghệ đốt rác phát điện là một trong những mục tiêu mà thành phố với gần 9 triệu dân đã và đang quan tâm thực hiện trong những năm qua. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc đẩy mạnh áp dụng công nghệ hiện đại, làm sao để không chỉ xử lý rác hiệu quả mà còn tận dụng lượng rác thải lớn để tạo ra nguồn tài nguyên cho cuộc sống. 

Trong khi đó, tại ĐBSCL, nhắc đến việc biến rác thải trở thành tài nguyên, không thể không nhắc đến Nhà máy rác thải có vốn đầu tư hơn 1 ngàn tỷ đồng tại TP Cần Thơ chính thức đi vào hoạt động từ cuối năm 2018. Theo công suất thiết kế, mỗi ngày Nhà máy đốt rác phát điện Cần Thơ có thể giải quyết 400 tấn rác thải sinh hoạt và phát điện khoảng 150.000 Kwh. Từ khi đưa vào vận hành đến nay, nhà máy đã giữ vai trò quan trọng trong việc xử lý lượng lớn rác thải trên địa bàn, với công nghệ hiện đại là lò đốt đạt tiêu chuẩn quốc tế của Tập đoàn Everbright. 

Tuy nhiên, bên cạnh những hiệu quả đáng ghi nhận thì vẫn còn một số vấn đề khiến các đơn vị quản lý trăn trở. Cụ thể, đi vào hoạt động từ cuối năm 2018, sau đó chỉ khoảng 1 năm, Nhà máy đốt rác phát điện Cần Thơ đã tiếp tục được các đơn vị chức năng quan tâm trong việc tìm giải pháp xử lý tro bay.

Ông Đào Anh Dũng, Nguyên Phó Chủ tịch thường trực UBND thành phố Cần Thơ từng đề cập đến vấn đề này: 'Giao Sở Tài nguyên và Môi trường cố gắng lấy mẫu cho sớm, kết quả mẫu đó rồi như thế nào, trao đổi với các sở, ngành báo cáo đề xuất ủy ban về vấn đề xử lý sau khi mà đã có kết quả đi lấy mẫu'.

Đến thời điểm hiện tại, lượng tro bay phát sinh từ quá trình vận hành của Nhà máy đốt rác phát điện Cần Thơ đã lên đến con số hàng ngàn tấn. Mới đây, địa phương cũng khẩn trương hoàn tất thủ tục để có thể mời gọi lựa chọn nhà đầu tư phù hợp, đủ năng lượng xử lý lượng tro bay lớn – mối lo ngại về môi trường sống của người dân trên địa bàn. 

Bên cạnh việc đốt rác phát điện thì rác thải cũng có thể được xử lý thành phân vi sinh. Tính đến cuối năm 2018, nhà máy xử lý rác thải bằng công nghệ sinh học tọa lạc tại xã Hữu Định, huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre đã đi vào hoạt động được 2 chuyền. Thời điểm đó, ông Đoàn Công Dũng, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Bến Tre cho biết: 

'Nhà máy xử lý rác Bến Tre có 2 dây chuyền xử lý, khối lượng xử lý rác một ngày từ 150-170 tấn. Khối lượng này cũng đảm bảo cho nhận rác mỗi ngày khoảng 150 tấn'.

Đến nay, một số vấn đề bất cập về tiến độ đã phát sinh tại Dự án Nhà máy xử lý rác Bến Tre. Mặc dù vậy, nhiều người vẫn có thể đặt niềm tin vào một viễn cảnh khả quan hơn trong việc biến rác thành những loại tài nguyên phục vụ cho cuộc sống con người, khi những nhà máy rác quy mô, hiện đại được hoàn thành. Từ rác thải, qua quá trình xử lý hiện đại, sản phẩm cuối cùng là phân bón vi sinh. 

Cũng tại tỉnh Bến Tre, không chỉ với dự án nhà máy xử lý rác mà người dân cũng được tiếp cận với nhiều dự án khác nhau để biến rác thành nguồn phân bón thiết yếu. Điển hình phải kể đến mô hình ủ phân hữu cơ sử dụng hệ thống ASP - hệ thống thông khí cưỡng bức. Với mô hình này, những loại phế phẩm trong nông nghiệp, các loại rác thải hữu cơ được đưa vào hệ thống ủ tại hộ gia đình và cho ra những mẻ phân hữu cơ sau thời gian khoảng 1 tháng rưỡi, đáp ứng nhu cầu bổ sung dinh dưỡng cho các diện tích trồng dừa, bưởi da xanh,… 

Trong tương lai, sẽ cần thêm những nhà máy xử lý rác hiện đại, đủ tiêu chuẩn và cần thêm những mô hình hay để người dân dễ dàng áp dụng. Bên cạnh đó, công tác phân loại rác tại nguồn cũng cần được đảm bảo, bởi đây sẽ là bước chuẩn bị để rác thải được phân loại đúng cách, dễ dàng đưa vào quá trình xử lý, đốt rác phát điện hoặc tạo thành nguồn phân bón.

Ông Nguyễn Hoàng Dẫn – Phó trưởng Phòng Kiểm soát ô nhiễm, Chi cục bảo vệ môi trường Đồng Tháp khuyến cáo: 'Người dân nên phân loại rác tại nguồn. Trong đó, lưu ý là những loại rác khó phân hủy như bọc ni lông, các chai nhựa thì nên thu gom, xử lý bằng những phương pháp khác như bán lại cho các cơ sở mua phế liệu, chuyển cho đơn vị có chức năng xử lý".

Xã hội ngày càng phát triển, đi kèm với đó là áp lực rác thải ngày càng lớn. Biến thách thức thành cơ hội cũng chính là tinh thần cần được áp dụng trong khát vọng biến rác thải thành tài nguyên.