Chuyện hôm nay: Làn đường khẩn cấp

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Những con đường cao tốc được thiết kế luôn có làn đường khẩn cấp, nhưng những làn đường khẩn cấp vẫn luôn được sử dụng như chỗ trống để điền vào mỗi khi đường đông.

Tôi nghĩ, trong số những người đang nghe lúc này, sẽ có không ít người đang di chuyển trên đường vành đai 3 Hà Nội, đường quốc lộ 1, hay những con đường khác, mà ở đó sẽ có làn ngoài cùng, bên phải hướng đi của xe cộ, thường được gọi là làn dừng xe khẩn cấp, hay một cách gọi khác trong tiếng anh, là shoulder, một từ tiếng anh có nghĩa thông thường là “vai”.

Ở Việt Nam, chúng ta thường biết đến nhiều nhất về làn này với nghĩa là “dải dừng xe khẩn cấp” hoặc “làn dừng xe khẩn cấp”, tuy nhiên, làn đường này sẽ không chỉ có một chức năng là để làm nơi dừng xe trong các trường hợp khẩn cấp.

Trong rất nhiều trường hợp, làn đường này được sử dụng để vận hành công tác cứu hộ, khi mà các cao tốc hay đường dành riêng cho xe ô tô đều hầu như không có hướng tiếp cận nào khác cho các phương tiện cứu hộ, như xe cứu hộ, xe cứu hoả, xe cấp cứu…

Ở nhiều quốc gia, làn đường này có thể được sử dụng để xe bus công cộng có thể đi vào khi đường tắc hoặc giao thông khó khăn.

Trong một số trường hợp đặc biệt, làn này có thể được dùng theo điều hành của đơn vị vận hành cao tốc, để có thêm một làn xe, thường là khi đường bị quá đông đúc.

Khi cần thiết, làn đường này cũng là một lựa chọn an toàn cho người lái xe để tránh khi làn bên trong không thể sử dụng.

Tại nhiều quốc gia, phần vai đường ở các vùng nông thôn có thể được sử dụng để người dân đi lại bằng xe đạp hoặc đi bộ, khi không có vỉa hè hoặc làn đường dành riêng.

Vai đường, hay làn khẩn cấp, cũng là thứ làm giảm bớt chi phí xây dựng, vì sẽ không yêu cầu cao về tải trọng và mức độ giao thông thường xuyên như các làn chính, thậm chí nhiều nơi, phần vai đường còn không được rải nhựa bởi thực tế, làn này ít khi được sử dụng.

Tuy nhiên, có một điểm chung ở tất cả các quốc gia, là phần vai đường, hay làn dừng xe khẩn cấp này luôn là phần cấm sử dụng trong các điều kiện lưu thông bình thường, bao gồm cả các tình huống tắc đường, trừ khi được đơn vị vận hành hay cảnh sát yêu cầu làm như vậy.

Và đó cũng là điểm khác biệt với thực tiễn giao thông ở Việt Nam chúng ta hiện nay.

Thực tế ở chúng ta, là làn đường này hầu như đều được sử dụng để vượt xe khác, khi đường không bị tắc và các xe đang chạy ở tốc độ cao.

Nhưng nhiều hơn, phổ biến hơn, là bị lạm dụng để đi vào trong các trường hợp đường bị ùn tắc do số lượng xe đông.

Ngay lúc này, tôi nghĩ có không ít người đang điều khiển xe trên đường vành đai, trên cao tốc quanh Hà Nội, ở những đoạn đông người, đang đi vào làn khẩn cấp, vào vai đường, mà lý do tôi thường được nghe, là các xe khác cũng đi như vậy, là đường quá đông.

Và trong rất nhiều trường hợp, người ta không nghĩ, làm thế là sai luật.

Mà nguyên nhân để nghĩ như vậy, thường lại xuất phát từ chỗ, hầu như có rất ít người từng bị xử phạt vì lỗi đi vào làn khẩn cấp.

Vì làn khẩn cấp hầu như bị xe cộ tràn vào, nên nếu có một tai nạn nào đó trên cao tốc hay đường vành đai trên cao của Hà Nội, các phương tiện cấp cứu và cứu hộ hầu như không thể tiếp cận được đến vị trí cần cứu hộ. Xe cứu hoả và cứu thương hầu như không có khả năng tiếp cận đến các điểm có tai nạn, không thể hỗ trợ khi có sự cố.

Và những va chạm trên cao tốc hay đường vành đai trên cao thường sẽ dẫn đến tắc đường trong thời gian dài, thậm chí nhiều giờ.

Việc các xe lấn làn, đi vào làn khẩn cấp cũng làm tắc thêm ở phía trước, tốc độ chung của tất cả các xe trên cao tốc, vì thế, sẽ chậm hơn nếu các xe được di chuyện lần lượt, có trật tự.

Không tuân thủ việc hạn chế đi vào làn khẩn cấp cũng giúp củng cố thói quen không tuân thủ các chỉ dẫn và luật lệ giao thông nói chung, gây nguy hiểm và ảnh hưởng xấu đến việc giao thông nói chung.

Bởi vậy, tôi nghĩ, từng người một khi lái xe, cần và nên hiểu rõ, mình không thể sử dụng làn khẩn cấp trong các trường hợp bình thường, bao gồm cả lúc tắc đường hay lưu thông chậm.

Cảnh sát giao thông và các lực lượng chức năng khác có lẽ cũng nên tích cực hơn để giúp mọi người hiểu rằng, việc đi vào làn khẩn cấp là phạm luật, sẽ bị phạt và nên phạt một cách nghiêm túc.

Nếu bạn đang hoặc định lái xe đi vào làn khẩn cấp, tôi muốn bạn biết rằng, theo quy định tại nghị định 100/2019, lái xe đi vào làn khẩn cấp sẽ bị xử phạt từ 3 triệu đến 5 triệu đồng, và bị giữ bằng lái xe từ 1 đến 3 tháng.

Việc phạt một cách nghiêm túc và rộng rãi chắc chắn sẽ giúp nhiều người hiểu rằng, đi vào làn khẩn cấp là không đúng luật, và vì thế, giao thông sẽ bớt hỗn loạn và an toàn hơn.

Và tôi mong sẽ sớm được nhìn thấy những làn khẩn cấp thông thoáng như mục đích của nó.

------

Trên đây là góc nhìn của tác giả Phạm Quang Vinh về việc làm thế nào để những làn đường khẩn cấp trên đường được sử dụng đúng với mục đích của nó. Tác giả Phạm Quang Vinh là cộng tác viên thường xuyên của chuyên mục Chuyện hôm nay./.