Quản lý drone tự động, vi phạm có thể ngồi tù 5 năm

Chụp ảnh, quay phim, vận chuyển hàng hóa, hỗ trợ cứu nạn hay giám sát địa hình, v.v…. khó mà có thể kể hết những lợi ích  của thiết bị bay không người lái, hay còn gọi là drone. Tuy nhiên, sự phổ biến của chúng cũng cũng là con dao hai lưỡi, làm dấy lên nhiều quan ngại về mặt an toàn hàng không, sự riêng tư và việc sử dụng drone vào những mục đích bị cấm và nguy hiểm cho xã hội. 

Một vài vụ việc điển hình có thể kể đến sự cố tại sân bay Gatwick (Anh) ngày 19/12/2018 khi một chiếc drone không rõ chủ sở hữu tiến vào không phận sân bay, khiến nơi này buộc phải ngưng hoạt động trong 36 tiếng. Sân bay Changi (Singapore) cũng 2 lần gặp sự cố hồi tháng 6/2019, làm chậm 55 chuyến bay và 8 chuyến khác phải thay đổi lịch trình bay.

Để tránh những vụ việc tương tự, nhiều nước nhanh chóng ban hành quy định quản lý hoạt động của drone. Quốc hội Singapore đã thông qua Dự luật Điều hướng Hàng không, theo đó từ ngày 2/1/2020, tất cả các thiết bị bay không người lái có trọng lượng lớn hơn 250g đều phải đăng ký với Cơ quan Hàng không Dân sự Singapore trước khi sử dụng. Các mức xử phạt đối với hành vi vi phạm liên quan cũng được nâng lên, có thể lên tới 5 năm tù và 74.000 đô-la Mỹ.

Dù gây ra nhiều phiền phức, nhưng ngành hàng không, nhất là các sân bay lại cho rằng drone có tiềm năng rất lớn, nhưng cần được quản lý hiệu quả. Cơ quan quản lý nhà nước cũng như các công ty công nghệ tại nhiều quốc gia đều nhất trí rằng, drone cần có một hệ thống theo dõi, điều khiển để kịp thời phát hiện các sự cố, từ đó có phương án giải quyết phù hợp. 

Mới đây, công ty công nghệ Nova System đang hoàn thiện việc phát triển hệ thống quản lý drone. Theo đài CNA, hệ thống này có thể tự động theo dõi, điều khiển, thậm chí là điều hướng các drone thuộc quyền kiểm soát để tránh va chạm với chướng ngại vật, hoặc tránh bay vào không phận cấm. Ông Sanjay Suresh, trưởng phòng Phát triển kinh doanh của Nova System chia sẻ:

“Sau khi lên kế hoạch bay cho một chiếc drone, hệ thống sẽ tự động tính toán xem liệu đường bay của chiếc drone đó có phù hợp, an toàn hay không. Hệ thống cũng tự động đưa ra cảnh báo khi phát hiện một chiếc drone gặp sự cố hay đi lệch đường bay, đồng thời dự đoán hệ quả mà sự cố có thể gây ra”.

Đại diện của Nova System cho biết, hệ thống này đang trong quá trình hoàn thiện và sẽ sớm đưa vào thử nghiệm thực tế trong thời gian tới. Trước đó, đội ngũ phát triển đã thử nghiệm vận hành 500 chiếc drone cùng lúc trong môi trường ảo. 

Lần thử nghiệm thực tế tới sẽ diễn ra vào tháng 3 với số lượng drone hạn chế hơn rất nhiều, chỉ 6 chiếc tại vịnh Marina. Ông Ryan Lee, giám đốc điều hành Nova System chia sẻ:

“Lần thử nghiệm thực tế tới sẽ giả định tình huống một chiếc drone phải vận chuyển hàng từ đất liền tới một con thuyền. Trên đường bay dự kiến, hệ thống quản lý sẽ phải tính toán, điều chỉnh đường bay để tránh các drone khác. Ngoài ra, chúng tôi cũng sẽ thử nghiệm một số tình huống khác như điều khiển drone hỗ trợ cứu nạn và theo dõi thực địa.”.

Bên cạnh đó, ông Ryan Lee cho biết thêm, qua lần thử nghiệm tới, công ty hy vọng cơ quan chức năng Singapore sẽ có cái nhìn đầy đủ hơn về drone, qua đó đưa ra các quy định, chính sách quản lý phù hợp:

“Hãy tưởng tượng rằng trong tương lai, bạn có thể đăng ký với cơ quan chức năng để thiết lập một đường bay cho drone phù hợp với mục đích sử dụng của bạn mà không phải quá lo lắng về tính an toàn. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều việc phải làm để tầm nhìn đó có thể trở thành hiện thực”.

Còn tại Việt Nam, những năm gần đây, số lượng drone đã tăng lên rõ rệt. Dù cho đến thời điểm hiện tại, chúng ta chưa ghi nhận vụ tai nạn nào gây ra từ drone ở mức đáng báo động như gây chết người hay ảnh hưởng đến an toàn hàng không. Tuy nhiên, để đề phòng các đối tượng lợi dụng drone cho các mục đích sai trái, tuyên truyền chống phá Đảng và Nhà nước, việc siết chặt quản lý drone là điều cần thiết.

Trong dự thảo tờ trình xây dựng một nghị định mới thay thế cho Nghị định 36/2008 của Chính phủ về quản lý tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ, Bộ Quốc phòng đưa ra hàng loạt quy định mới. Trong đó, để vận hành drone, các cá nhân, tổ chức buộc phải đăng ký với Cục Tác chiến, các Bộ Tư lệnh Quân khu, Bộ Chỉ huy quân sự cấp tỉnh. Các phương tiện drone chỉ được cất cánh khi được cơ quan có thẩm quyền cấp phép và đáp ứng các điều kiện nêu trong giấy phép bay.