Nhức nhối nạn 'xe dù, bến cóc'

Xe hợp đồng “trá hình” chạy như tuyến cố định; đưa đón, thậm chí “chèo kéo” hành khách đã có từ lâu và tiếp tục diễn biến phức tạp...

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Không chỉ tập trung tại các khu vực nhà ga, bến xe, sân bay mà các tụ điểm “xe dù bến cóc” tự mọc thời gian qua gây nên tình trạng mất an ninh trật tự và an toàn giao thông; nhất là việc các nhà xe này nhồi nhét khách, trả đón khách dọc đường, tự ý tăng giá cước vận chuyển quá quy định, khiến người dân cả nước vô cùng bức xúc.

Vì đâu thực trạng nhức nhối này vẫn tồn tại trong nhiều năm qua, đặc biệt tại hai thành phố lớn là Hà Nội và TPHCM? Lực lượng chức năng làm gì để xử lý triệt để nạn “xe dù bến cóc”?

“Bây giờ xe dù chạy ngoài đón trả các nơi, các địa điểm, cho nên sẽ ảnh hưởng đến khách đi lại chính tuyến rất nhiều”.

“Bây giờ đường xá xe cộ đông đúc, xe dù bến cóc cũng sẽ gây cản trở giao thông nhiều, đó là chuyện đơn nhiên. Nhiều khi dừng đỗ bất thường cũng gây ảnh hưởng đến trật tự giao thông”.

“Xe dù vẫn tiếp tục tiếp diễn tại địa bàn TPHCM, gây nhiều nguy hiểm cho người đi đường hoặc là gây ùn tắc giao thông, gây mất mỹ quan đô thị, văn minh của thành phố”.

Dù cơ quan chức năng đã nhiều lần ra quân xử lý nhưng tình trạng xe trá hình, xe dù bến cóc vẫn không thuyên giảm mà còn có những biến tướng tinh vi hơn. Nhằm đối phó với lực lượng chức năng, nhiều tuyến xe khách không có luồng tuyến cố định, không phù hiệu vẫn ngang nhiên hoạt động, dừng đón trả khách sai quy định, chèo kéo hành khách gây mất an ninh trật tự; mất mỹ quan đô thị và bức xúc trong nhân dân.

Chưa kể, các phương tiện này thường không được bão dưỡng, kiểm tra kỹ thuật an toàn của xe trước khi xuất bến nên rất nguy hiểm cho hành khách và các phương tiện khác. Vấn nạn này còn gây tác động không nhỏ đến hoạt động kinh doanh vận tải hành khách chạy tuyến cố định và thất thu cho ngân sách nhà nước, bởi tạo ra môi trường cạnh tranh thiếu lành mạnh. Ông Lê Trung Tín – Chủ tịch Hiệp hội vận tải hành khách TPHCM khẳng định:

“Tình trạng xe hợp đồng núp bóng xe chạy tuyến cố định xảy ra khá phổ biến ở các đô thị, trong đó có TPHCM. Việc này gây nhiều trở ngại cho hoạt động vận tải. Trước hết là gây mất trật tự an toàn giao thông trên địa bàn TP, cũng như làm mất mỹ quan đô thị. Thứ hai là gây thất thu cho ngân sách nhà nước, bởi vì đối với những xe hoạt động này không có đóng thuế. Thứ ba, tạo ra môi trường bất bình đẳng, cạnh tranh không lành mạnh, trong đó những đơn vị, hợp tác xã làm ăn chính đáng luôn bị thiệt thòi”.

Nguyên nhân của thực trạng này, theo ông Nguyễn Trọng Thái - Chánh văn Phòng Ủy Ban An Toàn giao thông Quốc gia, xuất phát từ công tác quản lý còn khá “lỏng lẻo” của đơn vị nhà nước đối với loại hình xe kinh doanh hợp động.

“Theo tôi, hiện nay, điều kiện hoạt động của xe hợp đồng lỏng hẻo hơn rất nhiều đối với những xe hoạt động tuyến cố định. Tức là, xe tuyến cố định thì được quản lý rất chặt chẽ, từ khâu đăng ký, luồng tuyến, điểm xuất phát, hành trình cũng như chế độ chính sách, nghĩa vụ thuế thì phải thực hiện hết sức chặt chẽ và có sự giám sát của các cơ quan chức năng. Xe tuyến cố định thì hành khách phải đi đúng những bến xe đó, các bến xe thì được sắp xếp, bố trí xa trung tâm, việc đi lại khó khăn hơn, phát sinh chi phí nhiều hơn. Đấy là một trong những nguyên nhân dẫn đến những xe hợp đồng phát triển trong thời gian vừa qua”.

Ngoài bất cập trong công tác quản lý, việc kiểm tra vi phạm còn nhiều hạn chế và khó xử lý triệt để. Anh Chinh – Đội 6 Phòng Cảnh sát giao thông TP Hà Nội thừa nhận,trong quá trình xử lý, nhiều “xe dù” đã lợi dụng kẻ hở của pháp luật, bằng cách xin lệnh vận chuyển của nhà xe, văn phòng pháp lý đại diện, nhằm tránh bị kiểm tra giấy tờ hành chính. Anh Chinh nói:

“Về công tác xử lý rất là khó. Vì đã là văn phòng của 1 nhà xe về mặt pháp lý đều đầy đủ giấy tờ kinh doanh, thì gần như họ được phép. Trong khi lực lượng xử lý cũng chỉ xử lý được đỗ, dừng; còn đón trả khách thì gần như cũng khó lập”.

Việc kiểm tra vi phạm còn nhiều hạn chế và khó xử lý triệt để

Để giải quyết triệt để hoạt động xe hợp đồng “trá hình”, xe dù bến cóc, theo Ông Nguyễn Trọng Thái, Phó CVP Ủy Ban An toàn quốc gia phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết, hoàn thiện quy định pháp luật. Hiện nay Bộ GTVT cũng đã trình Chính Phủ nghị định sửa đổi nghị định 86 về Kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải đường bộ, để đảm bảo điều kiện hoạt động xe hợp đồng, phải được quản lý một cách chặt chẽ như tuyến cố định. Thứ 2 là tăng cường công tác kiểm tra và xử lý tình trạng xe hợp đồng dừng, đỗ đón trả khách không đúng quy định, xử lý thật nghiêm.

Thứ ba là tạo điều kiện hoạt động thuận lợi của các bến xe tuyến cố định, cũng như những điểm dừng đón trả khách đối với những tuyến cố định. Kết nối vận tải nội đô với những bến này tạo điều kiện thuận lợi cho hành khách. Từ đó, hành khách sẽ đi tuyến cố định nhiều hơn, giảm được hoạt động của xe hợp đồng. Tuy nhiên , trọng tâm vẫn là mỗi địa phương cần thường xuyên bám sát, rà soát, cập nhật các biến động của các tụ điểm đón trả khách, tăng cường công tác tuần tra xử lý, để đảm bảo hạn chế tình trạng xe dù bến cóc trên địa bàn, nhất là vào thời điểm cuối năm, tết đến cận kề.

Có thể nói, “xe dù bến cóc” được xem là vấn nạn chung của nhiều tỉnh thành trên cả nước. Công tác lập lại trật tự hoạt động kinh doanh vận tải hành khách thời gian qua của lực lượng chức năng là đáng ghi nhận. Tuy nhiên, để xử lý triệt để, không chỉ là trách nhiệm riêng của ngành giao thông mà đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ chung của các ngành, các địa phương. Về vấn đề này, Kênh VOV Giao thông tại TPHCM có bài bình luận nhan đề “Nhức nhối nạn xe dù bến cóc”.

Thực tế, qua công tác kiểm soát hoạt động vận tải khách liên tỉnh, cơ quan chức năng cũng nhìn nhận rằng, tình trạng xe “dù” núp bóng hình thức hợp đồng, xe du lịch lữ hành đã tồn tại rất lâu và rất khó để xử lý dứt điểm.

Nguyên nhân xuất phát từ tính tiện lợi, nhu cầu đi lại ngày càng tăng cao của người dân, nhất là tại các khu dân cư và trong khu vực trung tâm các đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM. Chỉ tính riêng trên địa bàn TPHCM, đến tháng 3 năm nay, có 2.000 xe ô tô khách chạy tuyến cố định, hơn 300 xe ô tô chạy du lịch lữ hành nhưng có gần 50.000 xe ô tô vận chuyển hành khách theo hợp đồng.

Để xử lý triệt để vấn nạn này không chỉ là trách nhiệm riêng của ngành giao thông mà đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ chung của các ngành, địa phương...

Điều này cho thấy, tình trạng xe hợp đồng đang nở rộ; nếu không có sự kiểm soát chặt chẽ sẽ dễ khó xử lý nạn “xe dù bến cóc” hiện nay. Nhất là các quy định, văn bản pháp luật cần điều chỉnh cơ chế, chính sách để tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa hai loại hình vận tải. Bởi thực tế, các đơn vị vận tải hành khách chạy tuyến cố định phải bỏ ra một khoản chi phí lớn về bến bãi, bảo hiểm,…

Trong khi, xe hợp đồng chạy trá hình chạy tuyến cố định lại không phải mất bất cứ khoản phí nào. Điều này khiến bến xe các địa phương bị thất thu rất lớn. Đó là chưa kể tình trạng đa số các “xe dù” thường trốn thuế, trốn đóng phí bảo hiểm cho hành khách; trốn nộp bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế cho nhân viên, tài xế.

Trước vấn nạn nhức nhối trên, trong tháng 4 vừa qua, tại buổi làm việc giữa Bộ GTVT và Uỷ ban ATGT quốc gia về xử lý “xe dù, bến cóc”, Thứ trưởng Lê Đình Thọ yêu cầu: thành lập 3 đoàn kiểm tra thanh tra liên ngành để xử lý xe dù, bến cóc, xe hợp đồng trá hình; trong đó phải xây dựng một kế hoạch cụ thể, phân công rõ thành viên, thông báo rõ nội dung kiểm tra.

Theo đó, Cục Cảnh sát giao thông sẽ chỉ đạo các lực lượng xử lý, nhất là tuyệt đối không chấp nhận các trường hợp xin cho. Lực lượng ra quân thực hiện chuyên đề này cũng cần được quán triệt cụ thể.

Các cơ quan thực thi nhiệm vụ phải rành mạch rõ ràng, trong sáng, bởi nếu nội bộ không “sạch”, không thể xử lý triệt để nạn “xe dù bến cóc”. Một điều đáng nói nữa là xe dù, bến cóc xuất hiện ở mỗi địa điểm khách nhau.

Do vậy chính quyền cơ sở cũng rất quan trong việc phối hợp với cơ quan chức năng để xử lý. Riêng đối với hành khách cũng cần lưu ý nếu chỉ vì sự tiện lợi mà ngại vào các bến xe, các nơi có điểm đỗ, điểm dừng thì rất có thể sẽ bị các xe dù mời gọi và gánh hậu quả xấu. Và khi phát hiện ra các hành vi vi phạm cũng cần báo ngay cho cơ quan chức năng để xử lý.

Như vậy, theo Thứ trưởng Lê Đình Thọ, không thể lấy lý do chưa có hành lang pháp lý mà thiếu xử lý chặt chẽ. Chỉ cần các cán bộ địa phương, cơ quan chuyên ngành cứ quyết liệt, truy tận gốc vấn đề. Không cần làm nhiều, chỉ cần làm vài điểm thật mạnh, thật nghiêm, “không cưỡi ngựa xem hoa”, thì chắc chắn là vi phạm sẽ giảm.

Vấn nạn xe dù, bến cóc, xe hợp đồng trá hình không phải chuyện bây giờ mới nói. Song, câu chuyển luẩn quẩn, cứ khi nào chỗ nào lực lượng chức năng “mạnh tay” thì không có đất phát triển, ngược lại còn “lỏng lẻo” là lại hoành hành. Như vậy, bên cạnh công tác tổ chức thanh tra liên ngành, cũng cần sự vào cuộc quyết liệt, thường xuyên của các chính quyền địa phương; trong đó quan trọng hơn hết mỗi cán bộ thực thi công vụ phải liêm chính, minh bạch; bởi nội bộ không trong sạch, sẽ khó dẹp “xe dù, bến cóc”.