Nhập 37 toa tàu cũ 40 năm: Cần lập hội đồng đánh giá chất lượng

Trong đó không ít ý kiến chỉ trích, phản đối vì cho rằng như vậy là thụt lùi, biến Việt Nam thành bãi rác công nghiệp. 

Liên quan đến xin nhập 37 toa tàu cũ đã chạy 40 năm được Nhật Bản tặng về khai thác sử dụng. Trao đổi với PV Kênh VOV Giao thông, ông Vũ Anh Minh, Chủ tịch HĐTV Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam cho biết: Các toa xe này không phải là phế liệu, mà vẫn đang khai thác tốt.

Đường sắt Việt Nam không phải là nước đầu tiên được chuyển giao số toa tàu này. Trước đó, hàng trăm toa tàu tương tự đã được chuyển giao cho các nước trên thế giới và đều khai thác phục vụ vận tải hành khách tốt.

“Tất cả các toa xe này, tất cả các chi phí khoảng 140 tỷ, tương đương khoảng 3,7 tỷ cho 1 toa tàu tự hành này. Nếu chúng ta nhập mới khoảng trên 30 tỷ. Sau khi được chính phủ chấp thuận, trong 6 tháng chúng ta có thể nhập tàu về, hoàn thiện, cải tạo, nâng cấp và đưa ra đăng kiểm. Người dân cũng không nên lo ngại là tàu 40 năm thì có an toàn không vì chỉ an toàn mới được lên đường, theo tiêu chuẩn an toàn của chúng ta".

Được biết, trong tổng chi phí 140 tỷ sẽ vốn hợp pháp của tổng công ty Đường sắt Việt Nam, ngoài ra sẽ vay vốn tín dụng để thực hiện dự án. Theo tính toán, các toa xe này có thể khai thác ít nhất 15 năm. Thời gian để hoàn vốn sẽ mất khoảng 7 năm.

Tàu của Nhật đã cũ nhưng còn tốt hơn tàu hiện có của Việt Nam

Nhận định về thông tin Nhật Bản muốn tặng cho Việt Nam các toa tàu đã sản xuất từ 30-40 năm trước, chuyên gia giao thông Phan Lê Bình chia sẻ với VTC News, nhiều người không ủng hộ nhưng thực chất phản ứng đó là hiểu lầm. Các toa tàu của Nhật tuy sản xuất được 40 năm nhưng không phải sản xuất xong rồi cứ chạy mãi như vậy:

"Khác với các đồ điện máy thông thường (hàng bãi) của Nhật mà người dân vẫn hay mua về sử dụng, tàu của Nhật khi chạy họ phải kiểm tra, kiểm định định kỳ. Quy trình kiểm định còn ngặt nghèo hơn kiểm định ô tô rất nhiều, thường 1-2 năm hoặc tùy theo số km lăn bánh mà họ có những kiểm định, đánh giá rất chặt. Căn cứ vào tình trạng, họ đưa vào xưởng để kiểm tra, thay thế những phụ tùng hao mòn hoặc thậm chí cả động cơ, sơn lại cho mới”.

Tuy tuổi đời của các toa xe cao nhưng giá trị sử dụng vẫn còn rất tốt vì có thể chỉ mỗi khung là cũ còn phụ tùng đã được thay thế cũng như sơn sửa rất nhiều trong quá trình sử dụng theo đúng quy trình của Nhật.

Đặc biệt theo ông Bình, công nghệ của các toa tàu cũ mà Nhật đang sử dụng vẫn rất hiện đại. Các toa tàu này đều có mô tơ chạy gắn riêng, vì thế mỗi toa vừa có thể chở khách, vừa có sức kéo để gắn vào các toa tàu khác.

Khác với công nghệ đầu máy gắn ở đầu để kéo theo hàng chục toa phía sau mà Việt Nam đang sử dụng, công nghệ ở các toa tàu của Nhật sẽ rất thích hợp khi chạy ở cự ly ngắn.

“Tuy các toà tàu của Nhật đã cũ nhưng nó còn tốt hơn nhiều so với những toa tàu hiện có của đường sắt Việt Nam. Việc nhập này có tác dụng tốt, nhập về còn dùng được 10-20 năm nữa trong khi chờ đợi những đầu tư mới của Nhà nước”, TS. Phan Lê Bình chia sẻ thêm.

Cùng quan điểm, TS Bùi Danh Liên – Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội cho rằng, trong điều kiện kinh tế nước ta còn hạn hẹp, việc nhập toa tàu cũ của Nhật về là hợp lý, tiết kiệm và nên khuyến khích.

“Tàu của Việt Nam đang khai thác hiện nay là đầu máy động lực tập trung, một đầu máy kéo theo cả đoàn hơn 10 toa tàu. Trường hợp ít khách nhưng vẫn phải đầu máy lớn 18.000 CV kéo, sẽ rất tốn kém.

Trong khi đó, các toa xe tự hành DMU có thể vận hành độc lập, 1-2 toa cũng có thể thể tự chạy mà không cần đầu máy kéo, hoặc dễ dàng ghép nối thành đoàn xe với quy mô tùy theo nhu cầu sử dụng nên tiết kiệm nhân lực, nhiên liệu, tiện cho những đoạn đường ngắn như Hà Nội – Hải Phòng, Hà Nội – Lạng Sơn, Hà Nội – Vinh…”

Theo các chuyên gia giao thông đánh giá, 37 toa tàu đã qua sử dụng khi về Việt Nam sẽ không kéo lùi ngành đường sắt mà ngược lại còn đưa ngành đường sắt tiến lên trong điều kiện chúng ta hạn hẹp về kinh tế.

Với tài sản này không phải đầu tư mới, không phải mua mà coi như “quà tặng”, tài sản “0 đồng”. Tuy nhiên, đơn vị bên Nhật Bản cũng phải giúp đỡ Việt Nam trong việc bảo trì, đào tạo nhân lực, kỹ thuật… Thêm vào đó, trước khi cho tàu chạy, ngành đường sắt phải đảm bảo các điều kiện an toàn.

Cần lập hội đồng đánh giá chất lượng các toa tàu

Bàn luận về các ý kiến trái chiều, chuyên gia giao thông Nguyễn Xuân Thủy cho hay, ý kiến trái chiều là đúng vì không ai muốn một đất nước cứ mua đồ cũ nước ngoài.

"Trong ngành mới biết là chúng ta phải nhập vì không còn cách nào khác. Hiện nay, chúng ta có mấy trăm toa tàu khách quá hạn rồi nên buộc phải nhập những toa đó. Toa xe đó còn hơn rất nhiều những toa chúng ta đang dùng ở đây.

Nhiều người ngành khác cứ nghĩ rằng, mua đồ cũ là không đúng nhưng nếu bạn đến Cục Đường sắt hoặc Tổng Công ty Đường sắt sẽ thấy, việc mua toa 20-30 năm thậm chí 30-40 năm của nước ngoài là chuyện bình thường.

Bây giờ đối với toa tàu của Nhật tốt, đánh giá được, có thể dùng 10-15 năm nữa thì chúng ta vẫn có thể nhập để sử dụng", TS. Nguyễn Xuân Thủy nhận định.

Chia sẻ thêm, TS. Nguyễn Xuân Thủy cho biết, việc mua tàu của nước ngoài là vấn đề diễn ra mấy chục năm nay chứ không phải mới. Những người ngoài ngành đường sắt hoặc không biết thì nghĩ rằng chúng ta mua đồ cũ, cho rằng nước mình là nơi chứa rác của thế giới.

Thế nhưng, riêng đối với tàu hoả thì mấy chục năm nay chúng ta phải mua đầu máy, toa xe. Riêng toa tàu thì hầu hết là mua cũ của Trung Quốc. Vì vậy, việc nhập toa xe cũ của Nhật Bản là chuyện không có gì mới. 

"Nó là đòi hỏi tất yếu vì ngành đường sắt chúng ta chưa chế tạo được đầu máy, toa xe, chưa làm được toa xe tốt, hình thức đẹp, chất lượng, tiện nghi, độ êm nhẹ tốt… buộc chúng ta phải mua công nghệ của nước ngoài", TS. Nguyễn Xuân Thủy lý giải.

Tuy nhiên, vị này cũng lưu ý, khi nhập phải có hội đồng đánh giá chất lượng ký chịu trách nhiệm, đảm bảo kỹ thuật vẫn còn chạy được 10-15 năm, và tính an toàn, các hệ thống vẫn còn tốt thì chúng ta mới về.