Sử dụng trái phép chất ma túy bị coi là tội phạm

TỪ ĐỦ 12 TUỔI ĐẾN DƯỚI 18 TUỔI BỊ ĐƯA ĐI CAI NGHIỆN BẮT BUỘC

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng chống ma túy (gọi tắt là Dự thảo Luật Phòng chống ma túy sửa đổi), do Bộ Công an soạn thảo, có 3 Điều, gồm: Sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Phòng, chống ma túy; Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính và Hiệu lực thi hành.

Cụ thể, về cơ sở cai nghiện ma túy, dự thảo Luật Phòng chống ma túy sửa đổi không chỉ có cơ sở cai nghiện ma túy công lập và cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện, mà được sửa đổi, bổ sung thành cơ sở cai nghiện ma túy công lập, trường giáo dưỡng và cơ sở cai nghiện ma túy tư nhân.

Về trách nhiệm phòng chống ma túy, tại Dự thảo Luật này, Bộ Công an đã quy định: cá nhân, gia đình có trách nhiệm quản lý, giáo dục người sử dụng trái phép chất ma túy; tham gia hỗ trợ hoạt động cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng, cai nghiện ma túy tại cơ sở cai nghiện ma túy và điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; theo dõi, giúp đỡ người sau cai nghiện ma túy hòa nhập cộng đồng; phòng, chống tái nghiện ma túy.

Đặc biệt, tại dự thảo Luật Phòng chống ma túy sửa đổi lần này, Bộ Công an cũng sửa đổi nhiều quy định để đảm bảo tương thích với Bộ luật Hình sự khi bổ sung tội sử dụng trái phép chất ma túy. Cụ thể, dự thảo Luật Phòng chống ma túy sửa đổi đã đề xuất nâng thời hạn cai nghiện ma túy tự nguyện tại cơ sở cai nghiện ma túy lên 24 tháng, thay vì từ 6 đến 12 tháng như trước đây.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật Phòng chống ma túy sửa đổi cũng bổ sung một số điều khoản liên quan đến đối tượng bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc (Điều 32); đối tượng từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi bị đưa đi cai nghiện bắt buộc ( điều 33); lập danh sách, đưa ra khỏi danh sách người nghiện ma túy, người bị quản lý sau cai nghiện ma túy (điều 43)…

Dự thảo Luật Phòng chống ma túy sửa đổi đang được Bộ Công an lấy ý kiến rộng rãi các Bộ, ngành, địa phương và lấy ý kiến rộng rãi nhân dân. Sau thời gian lấy ý kiến, Bộ Công an sẽ tiếp tục chỉnh lý, hoàn thiện để trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV diễn ra vào cuối năm nay.

NGUYỆN VỌNG CỦA NHÂN DÂN

Vì sao Bộ Công an lại đề xuất những quy định coi người sử dụng trái phép chất ma túy là tội phạm? PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với Trung tá Kiều Thùy Dương, Phòng 6, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Bộ Công an, thành viên Tổ biên tập xây dựng dự thảo Luật Phòng chống ma túy sửa đổi:

PV: Được biết Bộ Công an đang dự thảo Luật Phòng chống ma túy sửa đổi. Xin bà cho biết những điểm mới nổi bật của dự thảo luật này?

Trung tá Kiều Thùy Dương: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng chống ma túy tập trung vào một số nội dung như sau: Thứ nhất, sửa đổi, bổ sung một số nội dung phù hợp với công tác sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ, về việc chuyển chức năng cai nghiện ma túy từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội về Bộ Công an, cũng như cơ cấu, tổ chức của Bộ Công an và các đơn vị hành chính sự nghiệp.

Thứ hai, Luật sửa đổi sẽ khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong thi hành Luật Phòng chống ma túy năm 2021 như: sửa đổi, bổ sung một số quy định về kiểm soát các hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy.

Thứ hai, hoàn thiện công tác cai nghiện ma túy theo định hướng chính quyền địa phương hai cấp. Thứ ba, bảo đảm công tác quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy; thống kê, lập danh sách, đưa ra khỏi danh sách người nghiện ma túy, người bị quản lý sau cai nghiện ma túy tại nơi cư trú.

PV: Được biết tại Bộ luật Hình sự sửa đổi đang dự kiến bổ sung tội danh sử dụng trái phép chất ma túy thay vì coi họ là bệnh nhân như trước đây. Vậy Luật Phòng chống ma túy sửa đổi đã bổ sung các quy định ra sao để cho tương thích với Bộ luật Hình sự sửa đổi?

Trung tá Kiều Thùy Dương: Trong dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi, có bổ sung Điều 256A, đó chính là tội sử dụng trái phép chất ma túy.

Việc bổ sung này phù hợp với các chỉ đạo của Bộ Chính trị trong công tác phòng chống và kiểm soát ma túy, cần có chế tài nghiêm khắc hơn đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy và áp dụng chính sách hình sự nghiêm khắc hơn để giảm cầu ma túy, chặn đứng mối quan hệ cung cầu.

Thứ hai, tình hình nghiện ma túy diễn ra rất phức tạp, số người nghiện ma túy có xu hướng gia tăng và mang tính lây lan. Nhiều người nghiện ma túy đang trong quá trình cai nghiện, hoặc sau khi kết thúc quá trình cai nghiện vẫn tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, nhưng chưa có biện pháp hoặc chế tài xử lý, gây ra các áp lực về trật tự an toàn xã hội.

Vì vậy, việc bổ sung tội sử dụng trái phép chất ma túy vào dự thảo Bộ luật Hình sự cũng là nguyện vọng của nhân dân. Pháp luật hiện hành đang quy định xử lý về tội tàng trữ trái phép chất ma túy, và tội danh này chủ yếu hướng tới đối tượng tàng trữ để sử dụng.

Việc coi một số hành vi sử dụng trái phép chất ma túy là tội phạm không phải để hình sự hóa người nghiện một cách vô cảm, mà mở ra một tư duy, phương pháp mạnh mẽ hơn, chủ động hơn, nhân văn hơn và hiệu quả hơn trong công tác phòng chống ma túy.

PV: Ban soạn thảo kỳ vọng gì vào dự thảo luật và sẽ giải quyết được những vấn đề gì bất cập đang tồn tại?

Trung tá Kiều Thùy Dương: Thứ nhất là sẽ thể chế hóa được những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về sắp xếp tổ chức tinh gọn bộ máy hoạt động hiệu lực, hiệu quả và tăng cường nâng cao hiệu quả công tác phòng chống và kiểm soát ma túy.

Thứ hai, hoàn thiện cơ sở pháp lý về trách nhiệm quản lý nhà nước của các cơ quan, tổ chức về phòng chống ma túy, bảo đảm phù hợp với việc sắp xếp tổ chức bộ máy của các bộ, ngành, địa phương; quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy; cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy để đảm bảo phù hợp với tổ chức bộ máy mới.

PV: Xin cảm ơn bà.

Việc coi người sử dụng trái phép chất ma túy, nếu được luật hóa sẽ có những tác động xã hội như thế nào? PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với đại biểu Dương Khắc Mai,  Ủy viên Ủy ban Tư pháp của Quốc hội xung quanh nội dung này: 

PV: Thưa ông, Bộ Công an đang dự thảo Luật Phòng chống ma túy sửa đổi. Quan điểm của ông như thế nào về sự cần thiết của dự thảo luật này?

ĐBQH Dương Khắc Mai: Trước thực trạng tội buôn bán trái phép các chất ma túy ở Việt Nam ngày càng gia tăng, cũng như tình trạng sử dụng trái phép chất ma túy đang diễn ra khá phức tạp trên địa bàn cả nước, thì dự thảo này ra đời đáp ứng được yêu cầu trong công tác ngăn ngừa, phòng chống các loại tội phạm ma túy, cũng như việc sử dụng trái phép chất ma túy. Bởi vì ma túy là loại chất cấm, và ma túy là cái gốc của các loại tội phạm, từ đấy phát sinh rất nhiều hệ lụy cho xã hội.

Cho nên, lần này sửa đổi luật này, bổ sung, điều chỉnh một số hành vi, trong đó có tội phạm sử dụng trái phép chất ma túy là rất cần thiết, để đảm bảo an toàn cho người dân và sự phát triển tương lai của đất nước, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Cho nên, tôi đánh giá rất cao việc Bộ Công an trình dự luật này, với những quy định rất cụ thể, đảm bảo ngăn chặn việc buôn bán, sử dụng trái phép các chất ma túy trong giai đoạn hiện nay.

PV: Như ông vừa đề cập, một trong những điểm đáng chú ý của dự thảo Luật Phòng chống ma túy sửa đổi, đó là việc bổ sung các quy định về tội danh sử dụng trái phép chất ma túy. Ông có ý kiến như thế nào về vấn đề này?

ĐBQH Dương Khắc Mai: Về việc bổ sung tội danh sử dụng trái phép chất ma túy, thì trong đấy quy định rất chặt chẽ như thế nào thì trở thành người phạm tội.

Nhưng đây chỉ là việc sử dụng trở lại cái biện pháp này thôi. Bởi vì trong quá trình chúng ta thực hiện quản lý nhà nước và trong phòng chống tội phạm ấy thì ở mỗi giai đoạn chúng ta phải có các cái biện pháp khác nhau. Khi những biện pháp trước đó đưa ra mà không hiệu quả thì chúng ta phải áp dụng các biện pháp khác.

Trước đây, trước 2015, chúng ta đã áp dụng hình phạt này rồi, nhưng sau luật 2015, thì những người sử dụng trái phép chất ma túy được xem là bệnh nhân và đến bây giờ, tôi cho rằng không phù hợp. Bởi vì rõ ràng ma túy là một chất cấm, anh sử dụng, anh phải mua về cất giữ và như thế thì có cung thì sẽ có cầu.

Cho nên, bây giờ quy định hành vi này là bổ sung trở lại thôi, chứ không phải là mới xác định là tội phạm. Với những căn cứ, lý lẽ mà trong tờ trình của Bộ Công an nêu rất cụ thể, như thế nào thì hành vi sử dụng trái phép chất ma túy được xem là phạm tội, và cuối cùng là để bảo vệ người dân, để ngăn ngừa người dân vi phạm hành vi này và tiếp tay cho các cái tội phạm có tổ chức, tội phạm buôn bán ma túy.

PV: Theo ông, nếu như Luật Phòng chống ma túy sửa đổi được ban hành và bổ sung hành vi sử dụng trái phép chất ma túy là một cái tội danh, thì nó sẽ có tác động xã hội như thế nào?

ĐBQH Dương Khắc Mai: Nó sẽ tác động tích cực đến nhận thức của người dân, nhất là thế hệ trẻ, bởi vì khi anh sử dụng chất ma túy không được xem là người bệnh, mà đấy là tội phạm thì anh phải thay đổi hành vi, và thay đổi hành vi nhận thức và cái cách tiếp cận thì nó sẽ có lợi ngay cho những người đang định hoặc sử dụng cái chất đó, anh phải ngừng ngay và liền; để đảm bảo sức khỏe của anh, cho gia đình, cho cộng đồng và lớn hơn là cho xã hội.

PV: Xin cảm ơn ông. 

Theo Bộ Công an, số người sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng tăng, trong khi có thông tin người sử dụng trái phép chất ma túy, Công an xã, phường rất khó yêu cầu người đó xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể, trong khi đó quy định của pháp luật thì không được cưỡng chế, hay có chế tài xử lý, nên không có tính răn đe, giáo dục đối với người sử dụng trái phép chất ma túy.

Bởi vậy, nâng cao hiệu quả quản lý đối với người nghiện ma túy, Bộ Công an đã đề xuất coi người sử dụng trái phép chất ma túy là tội phạm để nâng cao hiệu quả phòng, chống ma túy.

Bạn kỳ vọng gì vào những đề xuất này? Nếu được ban hành, các quy định mới của dự luật sẽ có những tác động xã hội như thế nào? Mời các bạn cùng chia sẻ ý kiến, đóng góp cho Dự thảo qua hotline 02437.91.91.91, qua fanpage VOV Giao thông, hoặc có thể góp ý trực tiếp trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Công an.

----

Đừng quên đón nghe và tương tác với “Dự thảo trên tay” trong khung giờ “FM 91 chiều thứ Hai, thứ Tư và thứ Bảy hàng tuần trên VOV Giao thông FM 91 MHz, vovgiaothong.vn, hoặc trên các nền tảng podcasts dành cho di động.