Siết chặt sức khỏe lái xe, cần kiên quyết

Vấn đề kiểm tra sức khỏe lái xe càng trở nên cấp thiết và báo động khi thời gian gần đây liên tiếp xảy ra 3 vụ tài xế xe khách bị tử vong khi đang điều khiển phương tiện, nghi do đột quỵ. 

Liên tiếp chỉ trong tháng 8 và đầu tháng 9 xảy ra 3 vụ tài xế xe khách đường dài bị đột quỵ khi đang lái xe và không qua khỏi dù đã được đưa đến bệnh viện. Điều này không chỉ khiến người dân lo lắng về sự an toàn trên xe khách mà với cả những lái xe chịu áp lực công việc lớn, cường độ làm việc liên tục. Nhất là hiện nay vẫn còn một số lái xe có tâm lý chủ quan bỏ qua những dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm về sức khỏe. Nhiều trường hợp còn sử dụng chất kích thích khi tham gia giao thông.

Một số bác tài chia sẻ: 

“Bây giờ đường cao tốc nhiều, quan trọng mình lái xe khoảng 100km thì mình xuống vận động. Lái xe bây giờ cứ ngồi lì chạy theo đường cao tốc không vào nghỉ là rất nguy hiểm, bởi vì máu không thông lên não được”.

“Có thể có 2 bác tài đối với những hành trình quá dài. Bác tài có thể dừng xe dọc đường tập thể dục trong vòng 5 phút”.

“Xe đường dài như xe tải, xe khách lớn vấn đề thiếu ngủ mong muốn có nhiều trạm dừng nghỉ hơn cho bác tài. Cả vấn đề lao động cực lực dẫn đến mệt mỏi nên hạn chế uống cà phê và nước tăng lực”.

Theo Tiến sĩ Bác sĩ Trần Chí Cường, Giám đốc Bệnh viện đa khoa Quốc Tế S.I.S Cần Thơ (Bệnh viện Đột quỵ Tim mạch Cần Thơ), phần lớn những bệnh nhân dẫn dến đột quỵ, rất nhiều trường hợp đã có nguy cơ trước đây. Chẳng hạn người làm việc trong môi trường cường độ cao như nghề tài xế, người làm việc với áp lực công việc cao, vận động nhiều, gắn sức nhiều…, nếu xuất hiện những cơn đau ngực, khó thở, nặng ngực hoặc những cơn yếu tay chân, nói đớ, nói ngọng thoáng qua, chúng ta phải đi kiểm tra ngay tránh tình trạng đột quỵ.

Tuy nhiên, không phải ai cũng nhận biết được các dấu hiệu trên và cách xử trí sơ cứu ban đầu như thế nào trong lúc chờ xe cấp cứu.

Bác sĩ Trần Chí Cường chia sẻ: “Việc sơ bóp tim nhân tạo ngoài cộng đồng, điều này đòi hỏi phải có kỹ năng, phải được huấn luyện mới tiến hành được, thì đây còn là lỗ hổng lớn trong vấn đề cấp cứu ngoại viện ở nước ta. Tức là kiến thức cộng đồng về sơ bóp tim gần như là chưa có. Đây là mơ ước của ngành y chúng ta, ở nước ngoài người ta tiến hành việc này rất tốt. Thậm chí có rất máy sốc tim, tạo nhịp tim đặt khắp nơi ở sân bay, siêu thị, chợ các nước, ở nước ta là gần như chưa có máy nào được đặt ngoài cộng đồng”.

Như vậy, bên cạnh việc cần có thêm nhiều trung tâm chăm sóc, điều trị đột quỵ, việc sơ cứu kịp thời, đúng cách người bị nạn là điều cực kỳ quan trọng. Tiến sĩ Bác sĩ Trần Chí Cường khuyến cáo: “Chúng ta làm gì để sơ cứu bệnh nhân. Việc đầu tiên hết chúng ta kiểm tra ngay dị vật có làm tắt nghẽn đường thở hay không, chúng ta khai thông đường thở ngay tức khắc. Thứ hai là sờ những mạch lớn trong cơ thể nếu như mạch không còn đập thì phải tiến hành ngay phương thức sơ bóp hồi sức tim phổi ngoài cộng đồng. Sơ cứu ban đầu rồi thì gọi ngay xe cứu thương đưa bệnh nhân đến bệnh viện gần nhất để cấp cứu hồi sức tiếp tục cho bệnh nhân.

Điều quan trọng nhất là khi hành nghề tài xế chúng ta phải kiểm tra sức khỏe một cách nghiêm túc, hạn chế tối đa sử dụng thuốc lá, rượu bia, chất kích thích khi lái xe đường dài, nó rất ảnh hưởng đến sức khỏe. Điều cuối cùng là nên có hai tài xế thay phiên nhau, không nên để một tài mà chạy khoảng cách quá xa trên 6 tiếng”.

Nhấn mạnh về tầm quan trọng của sức khỏe trong đảm bảo an toàn khi lái xe, luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM cho hay, theo thông tư liên tịch của Bộ Y tế và Bộ Giao thông vận tải, tiêu chuẩn sức khỏe lái xe gồm người mắc bệnh thần kinh, bệnh về mắt, tai mũi họng, hô hấp, xương khớp, có tiền sử hôn mê đái tháo đường trong vòng 1 tháng, người mắc bệnh tim mạch, tăng huyết áp không được phép lái ô tô. Hay người sử dụng thuốc, chất có cồn, ma túy và các chất thần kinh khác cũng không đủ điều kiện lái ô tô.

Ngoài ra, việc khám sức khỏe định kỳ cũng đã được pháp luật hiện hành quy định một cách rõ ràng: "Theo những quy định này thì người sử dụng lao động lái xe ô tô phải có trách nhiệm khám sức khỏe định kỳ bao gồm tài xế lái xe và nhân viên phục vụ trên xe, phải tổ chức khám sức khỏe ít nhất 1 người/năm cho người lao động; lao động là người cao tuổi được khám sức khỏe ít nhất 6 tháng/lần. Còn người lao động là tài xế lái xe phải có trách nhiệm cung cấp đầy đủ trung thực tình trạng sức khỏe, tiền sử bệnh tật của bản thân và chịu trách nhiệm trước pháp luật về những thông tin cung cấp khám sức khỏe”.

Quy định đã có, thế nhưng thực tế, từ khâu kiểm tra ban đầu để làm hồ sơ thi giấy phép lái xe đến việc kiểm tra sức khỏe định kỳ còn xảy ra tình trạng mua bán, làm giả giấy khám sức khỏe; chủ xe còn lơ là trong việc quản lý sức khỏe của lái xe.

Luật sư Nguyễn Văn Hậu cho rằng, để công tác khám sức khỏe lái xe đạt kết quả tích cực, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ ngành liên quan và địa phương: “Các bộ ngành, Sở y tế cũng cần tăng cường thanh tra, kiểm tra các cơ sở khám sức khỏe, thiết lập đoàn kiểm định đối với những cơ sở đủ điều kiện và không đủ điều kiện khám sức khỏe cho lái xe.

Với doanh nghiệp sử dụng người lao động là tài xế lái xe, các cơ quan cũng nên tăng cường kiểm tra đột xuất trong vấn đề tổ chức khám sức khỏe định kỳ, đảm bảo tiêu chuẩn cho tài xế lái xe. Chúng ta cần xử lý nghiêm các trường hợp làm giả giấy khám sức khỏe, cố tình làm trái quy định trong việc khám và cấp giấy khám sức khỏe cho lái xe”.

Cần nghiêm túc và kiên quyết

Nghề lái xe là nghề cực nhọc và nguy hiểm. Lái xe thường xuyên phải tiếp xúc với môi trường độc hại khói, bụi, máy lạnh, áp lực công việc căng thẳng, ngồi quá lâu trong thời gian dài dễ dẫn đến nguy cơ mắc các chứng bệnh nghề nghiệp về mắt, xương khớp, tim mạch, tắt mạch máo não…

Lý thuyết là vậy nhưng thực tế vấn đề chăm sóc, khám sức khỏe định kỳ của lái xe vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Bằng chứng là các vụ tài xế bị đột quỵ khi đang lái xe thời gian qua lần nữa đòi hỏi bản thân tài xế cần nhận biết và thận trọng hơn trong bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên do nghề lái xe có thu nhập thấp, điều kiện kinh tế gia đình còn khó khăn nên thường bỏ qua việc này.

Trong khi đó, có một số doanh nghiệp thay vì phải chăm lo cho lái xe cả về mặt vật chất lẫn tinh thần, ngược lại vì doanh thu lợi thuận mà bất chấp áp việc, giờ làm cho lái xe, thậm chí bỏ mặt sức khỏe và an toàn của lái xe. Điều đáng nói là công tác quản lý khám sức khỏe trong đào tạo sát hạch lái xe, giấy chứng nhận khám sức khẻo định kỳ của nhà nước thời gian qua còn mang tính hình thức.

Cũng vì không được giám sát, không ít cơ sở, phòng khám sức khỏe lợi dụng như cầu của lái xe làm giả giấy khám sức khỏe để mua bán với giá rẻ. Và quan trọng là loại giấy tờ được gọi là bắt buột này, các doanh nghiệp tuyển dụng cũng chưa có cách chứng thực độ thật giả của giấy tờ; thậm chí đôi khi còn chấp nhận rất dễ dàng.

Do vậy, người lái xe trước hết phải ý thức rõ ràng những mối nguy hiểm tiềm tàng này, từ đó chú ý chăm lo, thăm khám sức khỏe bản thân. Làm nghề tài xế là phải chấp nhận đầu tư, trong đó đầu tư về sức khỏe là mối quan tâm cần được đặt lên hàng đầu. Gia đình cũng cần tạo điều kiện để tài xế được nghỉ ngơi, giữ gìn chăm lo tốt cho sức khỏe.

Về trách nhiệm của doanh nghiệp thuê lái xe nên thấu hiểu, nắm rõ công việc, tính chất của nghề tài xế để có những hỗ trợ lương, thưởng và chế độ khuyến khích làm việc phù hợp; nhất là tổ chức khám sức khỏe định kỳ để những lái xe không có điều kiện tự đi thăm khám cũng được theo dõi sức khỏe thường xuyên. Đối với những lái xe không đảm bảo điều kiện sức khỏe theo quy định cần kiên quyết không cho điều khiển phương tiện.

Nhà nước cũng nên sớm ban hành các văn bản pháp luật liên quan để điều chỉnh việc thăm tổ chức khám sức khỏe cho lái xe phù hợp hơn với điều kiện thực tế; cũng như việc xử lý nghiêm tình trạng “trốn” khám sức khỏe của lái xe và doanh nghiệp hiện nay.

Mới đây, việc Bộ Giao thông Vận tải đề xuất cho dự thảo Luật Đường bộ, thời gian lái xe liên tục không quá 4 giờ. Trong khoảng thời gian từ 22h đến 6h ngày hôm sau, tài xế không lái xe liên tục quá 3 giờ. Đây được xem là một động thái tích cực để điều chỉnh chế độ làm việc, hành vi của lái xe và hoạt động của doanh nghiệp.

Việc phát hiện, hỗ trợ kịp thời người bị nạn, người mắc bệnh nguy hiểm là rất cần thiết trong cộng đồng. Do đó, người dân cũng cần được nâng cao kỹ năng nhận diện bệnh tật cho mình và người xung quanh; các kiến thức, kỹ năng chăm sóc, sơ cứu người bệnh. Các bệnh viện lớn, chuyên khoa cần liên kết với các tuyến y tế cơ sở để bồi dưỡng chuyên sâu cho cán bộ trong điều trị, cấp cứu cộng đồng.