Quy hoạch đô thị và nông thôn: Siết sao cho chặt mà không bó

PHÂN CẤP, PHÂN QUYỀN TRONG LẬP, THẨM ĐỊNH, PHÊ DUYỆT QUY HOẠCH

Dự thảo  gồm 05 Chương, 61 Điều. Trong đó:

Chương I: Quy định chung; Chương II: Lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch đô thị và nông thôn; Chương III: Tổ chức thực hiện quy hoạch đô thị và nông thôn; Chương IV: Quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị và nông thôn, và Chương V: Điều khoản thi hành.

Mục đích của xây dựng Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn là nhằm hoàn thiện các quy định pháp luật về quy hoạch tại khu vực đô thị và nông thôn, trên cơ sở hợp nhất các quy định hiện hành tại Luật Xây dựng và Luật quy hoạch đô thị, phù hợp với tình hình thực tế hiện nay, bảo đảm sự đồng bộ của pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn với Luật Quy hoạch năm 2017 và các pháp luật khác có liên quan. Đồng thời, tạo cơ sở pháp lý, công cụ quản lý đồng bộ, toàn diện, thống nhất để điều chỉnh hoạt động quy hoạch đô thị và nông thôn, khắc phục được những tồn tại, bất cập hiện nay.

Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn được xây dựng trên quan điểm thể chế hóa định hướng lãnh đạo của Đảng, Nhà nước; bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, gắn phát triển đô thị với phát triển nông thôn, nâng cao chất lượng môi trường sống, làm việc, hoạt động và tái tạo sức khỏe cộng đồng, phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển, hội nhập quốc tế.

Một trong những điểm đáng chú ý của Dự thảo Luật quy hoạch đô thị và nông thôn là tăng cường phân cấp, phân quyền trong lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch. Dự thảo đề xuất phân cấp cho Ủy ban nhân dân các cấp tỉnh tổ chức lập tất cả các quy hoạch chung đô thị và đề xuất phân cấp quy hoạch chung đô thị loại IV cho cơ quan chuyên môn thực hiện chức năng quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị và nông thôn trực thuộc UBND cấp tỉnh.

Nhằm khai thác tối đa không gian trong đô thị và gắn kết đồng bộ không gian trên và dưới mặt đất, mặt nước, Dự thảo Luật Quy hoạch và đô thị bổ sung quy định về quy hoạch, tổ chức không gian ngầm; quy định rõ yêu cầu về quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật đối với thành phố trực thuộc Trung ương.

Dự thảo Luật quy hoạch đô thị và nông thôn đang được Bộ Xây dựng tổng hợp ý kiến, hoàn thiện và trình Bộ Tư pháp trong tháng này, dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến vào kỳ họp thứ VII, tháng 5/2024 tới.

KHÔNG GIAN NGẦM GẮN KẾT VỚI KHÔNG GIAN TRÊN MẶT ĐẤT

Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn có những điểm gì mới đáng chú ý?  Các quy định về điều chỉnh quy hoạch cục bộ siết chặt hay nới lỏng hơn công tác quy hoạch đô thị và nông thôn trong thời gian tới? PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Nguyễn Hồng Tiến, Nguyên Cục trưởng Cục Hạ tầng, Bộ Xây dựng về nội dung này:

PV: Dự thảo Luật quy hoạch đô thị và nông thôn đẩy mạnh việc phân cấp, phân quyền trong lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch. Điều này sẽ có tác dụng gì?

PGS.TS Nguyễn Hồng Tiến: Luật quy hoạch đô thị năm 2009 và Luật Xây dựng, chú trọng vai trò của Bộ Xây dựng và vai trò của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong lập thẩm định, phê duyệt, nhưng trong Dự thảo Luật lần này điều chỉnh theo hướng phân cấp, phân quyền trong lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch.

Ví dụ, Dự thảo lần này, điều chỉnh trách nhiệm của tổ chức lập quy hoạch chung đô thị mới (hiện nay Bộ Xây dựng tổ chức lập quy hoạch chung đô thị mới có quy mô dân số dự báo tương đương đô thị loại III) cho UBND cấp tỉnh tổ chức lập tất cả các quy hoạch chung đô thị.

Hai là, các đồ án quy hoạch chung đô thị loại II, III và IV đô thị mới trước khi phê duyệt, UBND cấp tỉnh phải lấy ý kiến thống nhất bằng văn bản của Bộ Xây dựng thì nay đề xuất điều chỉnh phân cấp việc thống nhất bằng văn bản đối với quy hoạch chung đô thị loại IV cho cơ quan chuyên môn thực hiện chức năng quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị  thuộc UBND cấp tỉnh.

Ngoài ra, Dự thảo cũng đề xuất bổ sung một số  cơ quan nhà nước có chức năng thẩm định quy hoạch đô thị và nông thôn, như Đại học quốc gia, Ban quản lý khu kinh tế khu công nghiệp. Điều này, một mặt tăng cường vai trò và chức năng, tăng cường trách nhiệm trong công tác quản lý nhưng mặt khác cũng giúp giảm tải cho cơ quan quản lý cấp trên.

Điểm mới thứ hai là đơn giản hóa thủ tục hành chính nội bộ trong lập, thẩm, định phê duyệt đáp ứng yêu cầu cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh. Dự thảo Luật đề xuất  rút gọn trình tự lập quy hoạch. Quy định rõ về các trường hợp không yeu cầu lập đủ 3 cấp độ quy hoạch chung, quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết (đề xuất đô thị loại 3,4,5 không yêu cầu lập quy hoạch phân khu..)

Bổ sung quy định rõ về quy hoạch không gian ngầm và quy hoạch không gian ngầm đối các thành phố trực thuộc Trung ương nhằm khai thác hiệu quả tối đa về sử dụng không gian ngầm, gắn kết đồng bộ với không gian xây trên mặt đất.

PV: Những quy định về điều chỉnh quy hoạch cục bộ đề cập trong Dự thảo Luật quy hoạch Đô thị và nông thôn theo hướng siết chặt hay nới lỏng so với Luật hiện hành thưa ông?

PGS.TS Nguyễn Hồng Tiến: Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn quy định chặt chẽ hơn về điều kiện và yêu cầu về điều chỉnh cục bộ quy hoạch. Nếu chúng ta không yêu cầu và quản lý chặt chẽ về điều chỉnh quy hoạch thì nhiều khi điều chỉnh quy hoạch cấp độ thấp sẽ phá vỡ quy hoạch cấp độ gần hơn và sẽ phá vỡ quy hoạch cấp độ cao hơn.

Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn quy định các điều kiện cụ thể trong điều chỉnh quy hoạch, khi nào, điều kiện nào mới rà soát, điều chỉnh. Một trong những điều kiện để điều chỉnh quy hoạch là không làm thay đổi phạm vi, ranh giới, quy mô, tính chất của khu vực và phải đánh giá đầy đủ về các điều kiện về hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật cũng như tác động tiêu cực đối với việc điều chỉnh này;  đảm bảo việc tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật đã được ban hành. Trong khi điều chỉnh quy hoạch phải đảm bảo không làm thay đổi về quy mô, chức năng của khu vực điều chỉnh.

Trong thời gian vừa qua đã xảy ra tình trạng một số địa phương điều chỉnh một số quy hoạch chi tiết, phân khu đã ảnh hưởng đến quy hoạch chung. Ví dụ, quy hoạch chi tiết đã bố trí một khu đất để làm công viên cây xanh, hay là đầu mối kỹ thuật nhưng trong quá trình điều chỉnh, biến những khu vực công viên cây xanh trở thành các tòa nhà chung cư,  như vậy thay đổi chức năng của sử dụng đất. Cho nên lần này điều kiện đặt ra là không làm thay đổi chức năng đã được quy định.

PV: Vâng. Xin cảm ơn ông!

CÓ MỘT SỐ ĐIỂM KHÔNG THỰC TẾ

Những quy định mới Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và phát triển nông thôn có giúp cho công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch đô thị, nông có đáp ứng Nghị Quyết 06 của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển đô thị đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đặt ra?

PV VOV Giao thông có cuộc trao đổi với TS. KTS Trương Văn Quảng, Phó Tổng Thư ký Hội Quy hoạch và phát triển đô thị Việt Nam xung quanh nội dung này:

PV: Ông nghĩ sao về những quy định về điều chỉnh quy hoạch cục bộ được đề cập trong Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn?

TS. KTS Trương Văn Quảng: Luật Quy hoạch Đô thị năm 2009 đã có quy định khá cụ thể về nội dung này (Chương IV, Điều kiện điều chỉnh quy hoạch đô thị). Trong đó, khoản 2, Điều 49 có quy định các điều kiện cụ thể về điều chỉnh cục bộ quy hoạch đô thị; Điều 52 quy định cụ thể điều kiện điều chỉnh đối với một lô đất trong khu vực quy hoạch.

Căn cứ tình hình phát triển kinh tế - xã hội và các yếu tố tác động đến quá trình phát triển đô thị, cơ quan có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch đô thị quyết định việc điều chỉnh quy hoạch đô thị. Đối với các đồ án thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt khi điều chỉnh cục bộ phải báo cáo, xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ hoặc nếu Thủ tướng ủy quyền thì có thể thông qua Bộ Xây dựng...

Dự thảo Luật Quy hoạch Đô thị – Nông thôn lần này có quy định chặt chẽ hơn, yêu cầu khi điều chỉnh cục bộ phải làm rõ các căn cứ, điều kiện điều chỉnh quy hoạch trên cơ sở phải đảm bảo yêu cầu không làm thay đổi phạm vi, ranh giới quy mô, chức năng, tính chất của khu vực điều chỉnh, thậm chí phải đánh giá về hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật tác động tiêu cực đến việc điều chỉnh để đề xuất các giải pháp thực hiện để đảm bảo tuân thủ theo đúng các quy định của pháp luật.

Nếu tuân thủ nghiêm túc các quy định này sẽ góp phần giảm thiểu nguy cơ điều chỉnh cục bộ một cách ồ ạt, cảm tính, không có cơ sở; điều chỉnh theo tư duy nhiệm kỳ hoặc lợi ích nhóm.

Tuy nhiên, các điều kiện này cũng có một số điểm không thực tế liên quan đến loại đồ án quy hoạch đô thị - nông thôn (Điều 5, dự thảo Luật Quy hoạch Đô thị – Nông thôn). Ví dụ, đối với việc điều chỉnh quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết, kể cả dự án...Dự thảo Luật chưa làm rõ các điều kiện cụ thể để điều chỉnh các loại đồ án này.

Theo đó, nếu theo khoản 2 Điều 43 của Dự thảo Luật khi điều chỉnh không được làm thay đổi phạm vi, ranh giới, quy mô, tính chất, chức năng của khu vực điều chỉnh...Chính quyền đô thị, các chủ đầu tư sẽ đặt ra câu hỏi, nếu phải đáp ứng đièu kiện này thì cần gì phải điều chỉnh cục bộ nữa.

PV: Dự thảo Luật bổ sung thêm một số cơ quan nhà nước Đại học Quốc gia, Ban quản lý các khu kinh tế, khu công nghiệp… có chức năng thẩm định quy hoạch, điều này có phù hợp không thưa ông?

TS. KTS Trương Văn Quảng: Dự thảo Luật Quy hoạch Đô thị – Nông thôn có đề xuất bổ sung cơ quan nhà nước có chức năng thẩm định quy hoạch đô thị và nông thôn như Đại học Quốc gia, Ban quản lý các khu kinh tế, khu công nghiệp...Đây cũng là điểm mới của Dự thảo Luật.

Tuy nhiên, Tôi cảm thấy còn băn khoăn với đề xuất này, bởi trong Tờ trình Dự thảo Luật chưa làm rõ luận cứ để khẳng định các cơ quan này có đủ điều kiện đảm bảo chức năng thẩm định quy hoạch đô thị và nông thôn...

Dự thảo Luật cần quy định rõ hơn, cụ thể hơn về các trường hợp cụ thể loại đồ án quy hoạch Đô thị - Nông thôn nào thì Đại học Quốc gia và Ban quản lý khu kinh tế, khu công nghiệp được đảm nhận chức năng này...

PV: Vâng. Xin cảm ơn ông!

Tình trạng điều chỉnh quy hoạch cục bộ nhưng không thực hiện đánh giá tác động của việc điều chỉnh đến hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đã kéo theo nhiều hệ lụy về tình trạng thiếu trường, lớp học hay quá tải hạ tầng; hay thiếu quy định trường hợp điều chỉnh cục bộ quy hoạch nông thôn.

Những quy định mới của Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn sẽ khắc phục những bất cập trên? Bạn có ý kiến gì về các quy định mới của Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn?  Nếu được ban hành, các quy định mới của Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn sẽ tăng cường trách nhiệm cho UBND các cấp trong việc lập, phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch?

Mời các bạn cùng chia sẻ ý kiến, đóng góp cho Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn qua hotline 02437.91.91.91, qua fanpage VOV Giao thông, hoặc có thể góp ý trực tiếp trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Xây dựng.

----

Đừng quên đón nghe và tương tác với “Dự thảo trên tay” trong khung giờ “FM91 chiều”, thứ Hai, thứ Tư và thứ Bảy hằng tuần trên VOV Giao thông FM 91MHz, vovgiaothong.vn, hoặc trên các nền tảng podcasts dành cho di động: Spotify, Apple Podcasts và Google Podcasts.