Quản trị doanh nghiệp gắn với quản trị biến đổi khí hậu

Mục tiêu thu nhập cao của Việt Nam bị đe dọa

Phát triển bền vững, bao gồm các mối quan tâm về môi trường, xã hội và quản trị (ESG) không phải là một khái niệm mới. Tuy nhiên, thế giới đang thực sự thức tỉnh khi biết rằng cần phải hành động nhanh và mạnh mẽ hơn nữa nhằm giải quyết những thách thức đang phải đối mặt trước khi quá muộn.

Trách nhiệm thuộc về tất cả mọi người, từ Chính phủ, doanh nghiệp, nhà đầu tư đến từng cá nhân, trong đó Hội đồng quản trị đóng vai trò chính để thúc đẩy hành động trong mỗi doanh nghiệp. 

Báo cáo Quốc gia về khí hậu và phát triển vào tháng 7/2022 nêu rõ, hiện nay 100 triệu người Việt Nam nằm trong nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất trên thế giới trước sự tàn phá của biến đổi khí hậu, đe dọa mục tiêu trở thành nền kinh tế có thu nhập cao vào năm 2045.

Tại hội thảo “Tư duy lãnh đạo và Thực thi quản trị hiệu quả về Biến đổi khí hậu gắn với Phát triển bền vững” Deloitte Việt Nam tổ chức ngày 14/9, ông Vũ Chí Dũng, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Uỷ ban chứng khoán Nhà nước) nhấn mạnh: “Vấn đề phát triển bền vững đã và đang trở thành chiến lược được nhiều doanh nghiệp trên thị trường quốc tế lựa chọn. Trong đó đề cao chính sách quản lý rủi ro về môi trường và xã hội cũng như công bố thông tin về cách thức doanh nghiệp quản lý các vấn đề này. Tuy nhiên đây lại là một vấn đề tương đối mới mẻ đối với thị trường Việt Nam”. 

Hai kênh tài chính tiềm năng

Ở Việt Nam, trong những năm gần đây, nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, các Bộ, ngành cũng đặt ra mục tiêu phát triển thị trường tín dụng xanh, trái phiếu xanh như Chiến lược Quốc gia về tăng trưởng xanh.

Đặc biệt, Luật Bảo vệ môi trường 2020 lần đầu tiên đưa quy định về tín dụng xanh và trái phiếu xanh và Nghị định số 08/2022/NĐ-CP Quy định một số điều của Luật Bảo vệ môi trường đã quy định chi tiết về lộ trình, cơ chế khuyến khích cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh.

Các quy định về tín dụng xanh, trái phiếu xanh đã tạo ra hành lang pháp lý khá đầy đủ để hình thành, phát triển và phát huy vai trò điều tiết của nhà nước đối với hai kênh tài chính tiềm năng này; nhằm huy động nguồn lực từ thị trường cho việc chuyển đổi, phát triển các mô hình kinh tế xanh, ít chất thải, carbon thấp, kinh tế tuần hoàn, phục vụ các mục tiêu môi trường quốc gia và các cam kết khí hậu.

Ông Dũng chia sẻ thêm: “Trong bối cảnh nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đóng vai trò rất quan trọng bởi doanh nghiệp vừa là chủ thể chịu tác động của biến đổi khí hậu vừa là đối tượng quan trọng trực tiếp tham gia.

Vì vậy, việc thực hiện tốt công tác quản trị chống biến đổi khí hậu và có trách nhiệm với xã hội không phải chỉ là trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp mà thực sự đã trở thành một yếu tố giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng cạnh tranh, đảm bảo phát triển bền vững, điều này cần bắt đầu từ trong tư duy của các nhà lãnh đạo, các thành viên HĐQT”. 

Đầu tư có trách nhiệm

Ông Phạm Nguyễn Vinh, Giám đốc Phát triển Doanh nghiệp, Quỹ đầu tư Dragon Capital cho biết, bên cạnh thỏa thuận chung nhằm đối phó với biến đổi khí hậu, các nước phát triển hiện đang ưu tiên áp dụng các khuyến nghị của lực lượng đặc nhiệm về công bố tài chính liên quan đến khí hậu (TCFD) để hoàn thiện khung pháp lý của quốc gia trong lĩnh vực này. TCFD được thành lập vào năm 2015 dưới sự ủng hộ của các nước G20 với nhiệm vụ ban hành và phát triển các khuyến nghị dành cho việc công bố rủi ro liên quan đến khí hậu.

“Đến tháng 5/2022 có hơn 3.400 doanh nghiệp từ 95 quốc gia ủng hộ các kiến nghị của TCFD. 3.826 tổ chức trên toàn thế giới ký cam kết áp dụng Sáng kiến Các Nguyên Tắc Đầu tư có Trách Nhiệm của Liên Hiệp quốc”, ông Vinh nói. 

Theo báo cáo “Phát triển bền vững CxO của Deloitte 2022: Khoảng cách giữa tham vọng và hành động”, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp cấp cao trên toàn cầu ngày càng quan ngại đến tác động của biến đổi khí hậu. Dẫu vậy, họ cũng đang gặp nhiều thách thức trong việc lồng ghép yếu tố bền vững vào chiến lược kinh doanh, hoạt động điều hành và văn hóa cốt lõi của doanh nghiệp. 

“Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ. Các nhà lãnh đạo cấp cao của doanh nghiệp, các Giám đốc điều hành (CEO) và ban điều hành đang nhận thấy những cách thức mới trong chương trình hành động chống biến đổi khí hậu và đưa mục tiêu phát triển bền vững vào doanh nghiệp của họ.

Các doanh nghiệp có thể ở những mức độ thách thức và có những mối quan ngại khác nhau trên hành trình chống biến đổi khí hậu, nhưng tất cả đều cần nhanh chóng chuyển từ giai đoạn “tại sao” sang “làm thế nào” với những phương thức tiếp cận riêng”, ông Guy Williams, Giám đốc Phát triển Bền vững, Deloitte Việt Nam trình bày quan điểm.

Gắn với chiến lược tăng trưởng cốt lõi

Chia sẻ tại sự kiện, bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch HĐTV Deloitte Việt Nam cho biết: “Chúng tôi đánh giá quản trị công ty như một công việc tất yếu doanh nghiệp phải làm, có gắn bó mật thiết với năng lực cạnh tranh của công ty. Với một thị trường mới nổi như thị trường chứng khoán Việt Nam, việc áp dụng và cải thiện quản trị công ty yêu cầu một lộ trình thay đổi đầy đủ mà HĐQT giữ vai trò chủ động tiếp cận với xu thế toàn cầu, tích hợp nội dung vào chương trình nghị sự và cần chủ động hành động”.

Trên thế giới, các công ty tiêu dùng chủ yếu đầu tư vào một hoặc hai mục tiêu khí hậu và phát triển bền vững cụ thể như tính minh bạch của chuỗi cung ứng, phát triển nguồn nhân lực, v.v., bằng cách tích hợp các sáng kiến này vào chiến lược tăng trưởng cốt lõi của họ.

Đơn cử như Sáng kiến bền vững mới nhất của Unilever bao gồm việc giới thiệu nhãn sản phẩm có nội dung về carbon footprint cho 40% sản phẩm của mình, để giúp khách hàng có lựa chọn bền vững hơn; hay Nike đã cam kết giảm 70% lượng phát thải khí nhà kính tại các cơ sở thuộc sở hữu hoặc điều hành vào năm 2025; hay Reckitt, nhà sản xuất các sản phẩm tẩy rửa gia dụng và chất khử trùng, đã bắt đầu công bố thông tin sản phẩm từ mọi giai đoạn trong vòng đời của nó để tăng tính minh bạch.

Cùng với cam kết phát thải ròng bằng “0” của Chính phủ, hệ thống quy định pháp luật sẽ tiếp tục được kiện toàn, theo đó, đây cũng chính là con đường tất yếu và là một cơ hội trên hành trình phát triển doanh nghiệp một cách bền vững.

Tại quốc gia nơi phát triển bền vững vẫn chưa đi sâu vào thực tiễn như Việt Nam, HĐQT thay đổi tư duy một cách đồng nhất với cam kết để có thể quản trị công ty một cách hiệu quả từ đó thúc đẩy mục tiêu này trở thành ưu tiên dài hạn ở cấp độ toàn doanh nghiệp và đảm bảo một tương lai bền vững.

Bà Hà Thu Thanh khẳng định: “Quản trị công ty là lựa chọn chứ không phải bắt buộc nên doanh nghiệp một khi đã tham gia cần phải vượt qua mức yêu cầu thấp nhất là tuân thủ pháp luật để tối ưu hóa lợi ích từ quản trị công ty”.

Cùng với xu thế tất yếu của phát triển bền vững, Deloitte Toàn cầu triển khai nhiều chiến lược nhằm thúc đẩy lựa chọn có trách nhiệm với khí hậu trong tổ chức và lan tỏa đến cả hệ sinh thái gồm khách hàng, đối tác và các bên liên quan khác, điển hình là chiến dịch WorldClimate.

Ngoài ra, Deloitte Toàn cầu đầu tư một tỷ USD vào nghiên cứu Phát triển bền vững & Biến đổi khí hậu (Sustainability & Climate), bao gồm phát triển các dịch vụ liên quan đến khách hàng, nghiên cứu và năng lực dựa trên dữ liệu.