Oslo đang làm gì để trở thành thủ đô không phát thải đầu tiên trên thế giới?

Nằm ở vùng Scandinavia, Oslo là một trong những thành phố có nhiều cây xanh nhất thế giới với hàng loạt công viên cây xanh trải khắp. Bao quanh đô thị là những khu rừng rộng lớn và người dân dễ dàng đến đó bằng phương tiện giao thông công cộng trong vòng chưa đầy nửa giờ.

Chính quyền Oslo cho biết, việc tiến tới một hệ thống giao thông công cộng hoàn toàn bằng điện vào năm tới sẽ mang đến cho 700.000 cư dân của thành phố một chất lượng cuộc sống được cải thiện, ít ô nhiễm hơn, ít tiếng ồn hơn và thoải mái hơn.

Bà Sirin Stav, Phó Thị trưởng phụ trách về Môi trường và Vận tải cho biết: "Biến đổi khí hậu đang diễn ra và chúng ta phải cắt giảm lượng khí thải ngay bây giờ. Chúng tôi đang làm tất cả những điều này để cắt giảm lượng khí thải, giảm tiếng ồn và làm cho không khí sạch hơn để thành phố trở nên tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người."

Để thực hiện các mục tiêu này, chính quyền thành phố Oslo thúc đẩy việc thay thế các xe buýt chạy diesel bằng 450 xe buýt chạy điện như một phần trong nỗ lực hướng tới giao thông công cộng hoàn toàn bằng điện vào cuối năm 2023.

Bà Sirin Stav nói: "Ô nhiễm không khí là mối quan tâm lớn đối với tôi và chính quyền thành phố và đây chính là lý do tại sao chúng tôi đang nỗ lực giảm thiểu lưu lượng xe ô tô bằng cách đầu tư mạnh vào giao thông công cộng đồng thời với điện khí hóa để giảm ô nhiễm không khí".

Mặc dù việc thay thế xe buýt sẽ tốn khoảng 47 triệu USD, nhưng kế hoạch này sẽ tiết kiệm ngân sách lớn cho thành phố trong dài hạn. Được biết, trong lần đấu thầu cuối cùng, xe buýt điện rẻ hơn 5% so với các loại xe tương đương động cơ diesel.

Bà Sirin Stav cho biết thêm: "Tất nhiên, sẽ mất một khoản chi phí lớn để đầu tư cơ sở hạ tầng điện cho dự án này; thế nhưng lợi ích từ những khoản đầu tư này là hiện hữu. Chúng ta sẽ tiết kiệm được tiền. Chi phí bảo dưỡng xe điện rẻ hơn, người vận hành xe buýt điện cũng rẻ hơn. Nhìn chung, đây là một dự án đôi bên cùng có lợi".

Động thái của Oslo diễn ra trong bối cảnh các thành phố lớn trên toàn cầu đang thúc đẩy nỗ lực cắt giảm ô nhiễm không khí, và khi chính phủ các nước cũng như các nhà hoạt động đang gấp rút hoàn thiện công tác chuẩn bị cho Hội nghị Thượng đỉnh về khí hậu COP27 của Liên Hợp Quốc vào tháng tới được tổ chức tại Ai Cập.

Kế hoạch về một thành phố không phát thải của Na Uy nhận được sự đánh giá cao của cộng đồng quốc tế.

Bà Ingvild Roerholt - cố vấn về các vấn đề giao thông tại tổ chức ZERO (một nhóm môi trường Na Uy) cho biết, việc triển khai xe buýt hoàn toàn bằng điện đánh dấu một bước tiến quan trọng của thành phố.

Tuy nhiên, đại diện tổ chức Zero nhấn mạnh: Mặc dù đây là một bước tiến vượt bậc nhưng điều quan trọng là Oslo trong tương lai phải đảm bảo có sự minh bạch về lượng khí thải liên quan đến việc sản xuất phương tiện này.

Một số người dân địa phương cảm thấy vẫn còn nhiều việc phải làm:  "Tôi là một người đưa hàng bằng xe đạp. Tôi đã đạp xe được vài năm rồi, và mỗi khi mùa đông đến, chúng ta dường như hít thở không khí ngày càng bẩn hơn, bạn có thể nhìn thấy điều đó trên kính của mình và cứ vào tháng 3, tháng 4 sau mùa xuân, bụi dường như bao trùm không khí."

Nhà hoạt động vì không khí sạch, Lars Haakon Soeraas, hoan nghênh động thái này, nhưng cho biết ông muốn làm nhiều việc hơn nữa để khuyến khích người dân đi xe đạp: "Tôi nghĩ rằng cần có nhiều người đi xe đạp hơn trên đường phố, thành phố cần thân thiện với xe đạp hơn, nhưng chính quyền cũng cần phải làm sạch các con đường kỹ lưỡng và thường xuyên hơn nhiều so với những gì đã làm trước đây".

Na Uy đã đạt được những bước tiến lớn đối với điện khí hóa trong những năm gần đây. Ô tô điện chiếm gần 2/3 doanh số bán mới của Na Uy vào năm 2021 và quốc gia này tự hào có tỷ lệ xe điện cao nhất thế giới.

Oslo còn có mạng lưới tàu điện ngầm và xe điện. Đối với phà, hầu hết hiện nay đều chạy bằng điện.

Còn tại Việt Nam, UBND TP Hà Nội đang giao Sở GTVT xây dựng mục tiêu, lộ trình thực hiện chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí methane.

Là đơn vị được giao tham mưu, xây dựng kế hoạch sử dụng xe buýt điện, năng lượng xanh trên địa bàn, Tổng công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) cho biết, hiện đơn vị này đang vận hành 83 tuyến buýt đấu thầu và 1 tuyến buýt BRT đặt hàng với tổng số phương tiện gần 1.100 xe.

Transerco Hà Nội dự toán cần 21.000 tỷ đồng để chuyển đổi toàn bộ số xe buýt chạy xăng, dầu đơn vị này đang quản lý sang xe buýt điện.

Transerco dự kiến tổng số phương tiện đủ điều kiện đưa vào lộ trình xem xét chuyển sang xe buýt điện từ năm 2025 là 225 xe, chiếm 21,3% số phương tiện hiện có.