Mối liên hệ giữa đái tháo đường và ngưng thở khi ngủ?

Vậy làm sao để cùng lúc điều trị 2 căn bệnh phức tạp cùng lúc?

PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với TS.BS Lê Khắc Bảo - Giám đốc của Trung tâm Giáo dục Y học, Đại học Y Dược TP.HCM, Phó trưởng khoa Hô hấp Bệnh viện Nhân dân Gia Định để làm rõ hơn vấn đề phức tạp này. 

Đón nghe Sóng về khuya số 10, phát sóng vào 23h, thứ Ba (04/6) trên sóng FM91Mhz và livestream trực tiếp trên Fanpage: VOV Giao thông.

Chương trình phát thanh đêm khuya trên sóng VOV Giao thông, mang tới cho quý vị các câu chuyện và hệ thống kiến thức về giấc ngủ với chủ đề: "Mối liên hệ mật thiết giữa bệnh lý đái tháo đường và ngưng thở khi ngủ ra sao?"

PV: Giữa bệnh ngưng thở khi ngủ và các bệnh lý chuyển hóa có mối liên quan như thế nào và cái cơ chế gây ra thì sẽ ra sao?

TS.BS Lê Khắc Bảo: Bệnh ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ và bệnh chuyển hóa ở đây nói thẳng luôn cho dễ hiểu là bệnh bệnh đái tháo đường, có mối liên quan rất là chặt chẽ với nhau. Bây giờ những bệnh nhân bị bệnh đái tháo đường thường dễ bị ngưng thở.

Chúng ta biết, thường người tiểu đường hay bị béo phì và lượng mỡ đọng ngay vùng cổ. Khi đọng nhiều vùng cổ thì sẽ làm chèn đường thở, khi ta ngủ sẽ bị ngáy rất nhiều và đường thở bị xẹp lại, gây ra chứng ngưng thở tắc nghẽn.

Đánh giá sơ bộ 70-80 % bệnh nhân tiểu đường có những biểu hiện ngáy và ngưng thở tắc nghẽn. Ngược lại khi có ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ cũng làm cho đái tháo đường trở nên kém kiểm soát.

Vì sao vậy? Vì khi bị ngưng thở trong đêm không ngủ ngon, đồng thời làm giảm lượng oxy trong máu rất nhiều. Cơ thể bị luôn kích thích trong tình trạng bị hưng phấn. Khi hưng phấn kích thích như vậy đường huyết tăng lên nhiều, như vậy sự liên quan giữa ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ và bệnh đái tháo đường là rất mật thiết, hai chiều. Bệnh này có thể làm nặng hơn bệnh kia và ngược lại.

PV: Có bằng chứng cụ thể nào cho thấy điều trị ngưng thở khi ngủ tốt lên sẽ có tác động tốt đến các bệnh lý chuyển hóa?

TS.BS Lê Khắc Bảo: Có rất nhiều bằng chứng khi bác sĩ tiến hành khi điều trị ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ xem đường huyết có được kiểm soát tốt hay không? Huyết áp có được kiểm soát không, những biến cố của của bệnh đái tháo đường, bệnh huyết áp có giảm thì câu trả lời là có.

So sánh giữa 2 nhóm, một nhóm điều trị bằng máy áp lực dương gọi là CPAP, nhóm kia thì không điều trị gì hết. Kết quả, chỉ số đường huyết 2 nhóm có sự khác biệt. Nhóm điều trị ngưng thở khi ngủ bằng máy áp lực dương CPAP ghi nhận đường huyết ổn định, lượng dùng thuốc kiểm soát đường huyết, ví dụ như insulin, thuốc viên hạ đường huyết cũng được giảm hơn.

Như vậy, người ngưng thở tắc nghẽn được điều trị tốt đường huyết được kiểm soát, người bệnh ít gặp biến cố phải khám cấp cứu, nhập viện và ít những biến cố lâu dài.

PV: Vậy cách chẩn đoán và điều trị ra sao khi bệnh nhân đồng mắc hai chứng bệnh ngưng thở và chuyển hóa? Cụ thể là bác có một ca bệnh nào đặc thù từng điều trị?

TS.BS Lê Khắc Bảo: Tôi có một bệnh nhân nam khoảng độ là 42 tuổi, người này phát hiện đái tháo đường từ năm 35 tuổi. Bệnh nhân dùng thuốc, kiểm soát ăn uống, song đặc điểm của người ngày béo dữ lắm. Khi đến thăm khám, tôi thấy bệnh nhân cao 1m65 nhưng cân nặng 75 kg và khám thì cổ ngắn, miệng lưỡi to. Khi khai thác bệnh sử thì bệnh nhân than tối ngủ ngáy và ban ngày rất buồn ngủ.

Đặc biệt khi làm việc gì như lái xe, hoặc tập trung nghe người khác nói chuyện bệnh nhân rất rơi vào giấc ngủ. Chưa hết ổng kể, khi đang lái xe rớt vào giấc ngủ suýt tông vào người khác, bệnh nhân rất sợ.

Như vậy, khi tiếp nhận bác sĩ xem thử không chừng ông này bị ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ. Sau đó, cho bệnh nhân làm một xét nghiệm gọi là đa ký giấc ngủ và đa ký hô hấp. Khi bệnh nhân đem máy đa ký hô hấp về nhà đo và đưa lại bác sĩ thì phát hiện chỉ số ngưng giảm thở (AHI) 36 lần, nghĩa là trong 1 giờ bệnh nhân ngưng thở 36 lần. Do đó đường thở trên bị hẹp lại và oxy trong máu giảm nhiều.

Bệnh nhân được xem kết quả được chẩn đoán ngưng thở tắc nghẽn trên nền bệnh chuyển hóa đái tháo đường và chỉ định điều trị. Dùng một máy thở áp lực dương (CPAP) bơm hơi vào để nở đường thở trên ra thì bệnh nhân ngủ ngon hơn. Khoảng 1 tuần sau quay lại, bệnh nhân báo khỏe hơn, ban ngày không buồn ngủ và đường huyết cũng ổn định hơn.

Và khoảng 2-3 tháng sau bệnh nhân đến tái khám cho thấy cân nặng cũng giảm rõ rệt. Qua ca lâm sàng này, chúng ta có thể nói được rằng, để chẩn đoán ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ trên nền bệnh đái tháo đường ta cần phải làm đa ký hô hấp tại nhà hoặc đa ký giấc ngủ.

Để điều trị thì dùng phương pháp thở áp lực dương CPAP không xâm lấn, cài máy khi ngủ sẽ giúp giải quyết được chứng ngưng thở tắc nghẽn và kiểm soát đồng thời bệnh đái tháo đường.

PV: Rất cảm ơn bác sĩ rất nhiều về cuộc chia sẻ!

Chương trình có sự tham gia đồng hành của các bác sĩ tại các bệnh viện, phòng khám trên cả nước; là những Chuyên gia về Giấc ngủ Quốc tế và Việt Nam.

Hiện nay các phòng khám và bác sĩ giấc ngủ ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Hải Phòng, Đà Nẵng, Thừa Thiên - Huế đang thực hiện chương trình hỗ trợ khám và chẩn đoán tại nhà cho các bác tài.

Đây là cơ hội để mọi người có cơ hội kiểm tra sức khỏe giấc ngủ và chẩn đoán tình trạng rối loạn giấc ngủ của mình.

Quý vị và các bạn có thể tham gia chia sẻ ý kiến và đặt câu hỏi cho các bác sĩ thông qua đường dây nóng: 024 37 919191 (Hà Nội) - 028 39 919191 (TP.HCM) - 028 38 309090 (MekongFM).

Bạn sẽ nhận được gì?

Từ 01/5 đến 30/6, các bác tài có tham gia chương trình tư vấn và chẩn đoán tình trạng rối loạn giấc ngủ sẽ được:

- Miễn hoặc giảm giá 50% phí tư vấn khám tại các phòng khám và bác sĩ đồng hành chương trình;

- Voucher trị giá 1.000.000 VND cho dịch vụ đo đa kí hô hấp tại nhà cho 300 người đầu tiên tham gia chương trình.

Thông tin chi tiết các bạn vui lòng truy cập trang buonngukhilaixe.com và thực hiện các bước theo hướng dẫn của trang.