Lại chuyện về rác

Một câu chuyện mà tôi đã từng đề cập trong “Chuyện hôm nay” liên quan đến cột mốc theo Luật Môi trường 2020, sau khi đã được lùi hạn áp dụng thì thời điểm 1/1/2025, nếu theo quy định hiện hành của pháp luật, người dân không phân loại rác thải theo quy định của Luật Môi trường và bỏ vào những thùng chứa tương ứng, không để trong bao bì phù hợp sẽ bị xử phạt hành chính từ 500.000 – 1.000.000 đồng. Đó những những quy định vẫn đang có hiệu lực.

Nhưng trên thực tế, không có bất kỳ ai có thể thực hiện được việc đó, vì rất đơn giản, các điểm thu gom của chúng ta không hề có chuyện thu gom rác thải sinh hoạt đã được phân loại. Tôi là một trường hợp cụ thể.

Khi tôi phân loại các chất thải nguy hại như pin rồi đưa ra cho nhân viên thu gom rác, thì dù mọi người rất hoan nghênh họ nói vui là: “Chúng em lại phải trộn chung với các loại rác khác, vì không có cách nào khác!”.

Tôi cũng muốn nhắc đến một sự kiện khác. Đó là ngày 27/11/2024, chính xác là bốn tháng trước, Tổng Bí thư Tô Lâm khi đến làm việc với Thường vụ Thành ủy Hà Nội, ông nói một cách rất cụ thể về yêu cầu thành phố Hà Nội phải tính toán lại, phải cân nhắc lại, lập lại các phương án thu gom và xử lý rác thải.

Ông nói rằng, có hai vấn đề lớn nhất của Hà Nội, hai điểm nghẽn lớn nhất của Hà Nội và một số đô thị khác, đó là câu chuyện môi trường, rác thải, bụi, ô nhiễm và vấn đề thứ hai là giao thông, kẹt xe.

Tổng Bí thư đã nhắc đến câu chuyện ô nhiễm này rất nhiều lần và yêu cầu Hà Nội phải có phương án thu gom, xử lý rác, để vừa cải thiện môi trường sống của nhân dân, vừa bớt đi những khó khăn, vất vả cho công nhân môi trường.

Thực sự tôi cũng rất đồng cảm với ý kiến và chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm. Tôi đã chứng kiến hằng ngày hình ảnh những người công nhân môi trường phải đẩy những xe rác cao gấp đôi đầu người, đẩy đi hàng km để đến một điểm thu gom. Còn với điểm thu gom, thì xin nói luôn là những điểm không phù hợp.

Tôi nghĩ, không phù hợp là cách nối nhẹ nhàng, còn thực ra là trái với quy định của Luật Môi trường và quy định của Luật Giao thông đường bộ. Hai quy định đó không cho phép tập kết, thu gom rác ở giữa đường giao thông và điểm thu gom rác phải đảm bảo nó không làm phát tán rác, không làm rỉ rác và bụi ra môi trường.

Một khu vực mà Tổng Bí thư cũng nhắc đến nhiều lần khi làm việc với Hà Nội, đó là xung quanh hồ Tây – được coi trọng điểm phát triển mới như một trung tâm mới của Thủ đô. Nhưng xung quanh hồ Tây, có rất nhiều điểm tập kết, thu gom rác ngay giữa đường. Không ít lần, đã xảy ra những vụ ngã xe vì phải tránh những chỗ tập kết rác. Nhưng có lẽ, cũng phải thông cảm với công ty môi trường, vì có lẽ họ cũng không phương án nào khác.

Thế nhưng, đã 4 tháng sau chỉ đạo của Tổng Bí thư, vẫn không thấy một phương án nào cụ thể được thành phố Hà Nội đưa ra. Tôi nghĩ, câu chuyện rác của Hà Nội không nên là một vấn đề xa xôi, nó là một chuyện cần phải được xử lý ngay, bởi bụi cũng từ rác, ô nhiễm không khí cũng từ rác và môi trường sống bị đe dọa cũng từ rác.

Không có lựa chọn nào khác ngoài chuyện phải thay đổi điều này. Nếu không, thì môi trường, rác thải của Hà Nội sẽ ngày một tệ hơn và rõ ràng, không nên tiếp tục để việc vi phạm các quy định pháp luật về môi trường vẫn được xảy ra một cách công khai như hiện nay, như cách các đô thị, đặc biệt là Hà Nội cư xử với rác./.