Hiện thực hoá giấc mơ mua nhà ở xã hội thế nào? (Phần 2)

# Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ rõ "tam năm" trong chỉ đạo về chính sách tiền tệ, tháo gỡ khó khăn thúc đẩy tăng trưởng gồm: năm tăng, năm giảm, năm tăng tốc bứt phá.

Đặc biệt, mục tiêu cụ thể năm 2024 là đảm bảo tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) đạt 6-6,5%; tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân ở mức 4,0-4,5%. 

# Theo ghi nhận, trên các tuyến phố lớn và sầm uất của Hà Nội như Hàng Bông, Trường Chinh, Giải Phóng, Nguyễn Trãi,… cứ vài chục mét lại xuất hiện một biển cho thuê nhà, sang nhượng cửa hàng.

Tuy nhiên, dù "ế ẩm" thì giá của thị trường này vẫn không hề có xu hướng giảm và vẫn giao động trong khoảng vài chục triệu, thậm chí cả trăm triệu đồng/tháng. 

Còn tại TPHCM, Savills dự báo, trong giai đoạn từ 2024-2026, lượng căn hộ giá 2-5 tỷ đồng ngày càng khan hiếm, nguồn cung tập trung chủ yếu ở phân khúc 5-10 tỷ đồng/căn. 

# Trong kỳ điều hành vào chiều nay (14/3), giá xăng giảm trong khi giá dầu đồng loạt tăng. Cụ thể, sau khi giảm 14-22 đồng, giá mới của mỗi lít xăng RON-95 là 23.540 đồng, xăng E5 là 22.490 đồng. Dầu diesel tăng 78 đồng, lên 20.550 đồng/lít. 

# Tương tự như giá xăng, giá vé máy bay tính đến giữa tháng 3 lại đang có tín hiệu “hạ nhiệt”. Cụ thể, giá vé máy bay trên các chặng từ Bắc vào Nam như Hà Nội - TP HCM đã bắt đầu giảm giá mạnh, thậm chí thấp hơn đến một nửa so với 1-2 tuần trước.

Nguyên nhân là bởi theo các hãng bay, từ nay đến đến cuối tháng 5 (trừ dịp lễ 30/4) là giai đoạn thấp điểm của hàng không nội địa. Giá vé thường sẽ tăng cao trở lại trong cao điểm hè, bắt đầu từ đầu tháng 6. 

Thông tin chứng khoán

# Phiên hôm nay, chỉ số VN-Index giảm 6,25 điểm, xuống 1.264,26 điểm.

# Điểm đáng chú ý là cổ phiếu trụ chịu áp lực bán mạnh khiến chỉ số VN30-Index giảm tới 0,94%. Cổ phiếu ngân hàng chưa dứt dịp điều chỉnh.

Đa số đều giảm trên 1% như VCB, CTG, VPB, VIB, LPB, TPB, EIB, OCB, MSB. Trong khi đó, nhóm bất động sản, dầu khí, vận tải biển... ghi nhận khởi sắc.

# Theo SSI Reseach, thanh khoản gia tăng với giá trị khớp lệnh HoSE hơn 26.790 tỷ đồng. Khối ngoại mạnh tay bán ròng 834 tỷ đồng.

Hiện thực hoá giấc mơ mua nhà ở xã hội thế nào? 

Hiện thực hoá giấc mơ mua nhà ở xã hội thế nào? (Phần 1)

Kỳ trước, đã ghi nhận ý kiến các chuyên gia về quy định quỹ đất cho nhà ở xã hội và ưu đãi cho chủ đầu tư trong dự thảo Nghị định quy định về phát triển và quản lý nhà ở xã hội đang được Bộ Xây dựng lấy ý kiến. Còn những quy định được cho là “nới lỏng” để người dân tiếp cận nhà ở xã hội (NƠXH) dễ dàng được các chuyên gia đánh giá ra sao?

Đối với điều kiện về thu nhập của người mua NƠXH được đề xuất trong dự thảo Nghị định về phát triển và quản lý NƠXH (căn cứ vào quy định về đối tượng tại khoản 5, 6, 7 và 8 Điều 76 Luật Nhà ở năm 2023) phải đáp ứng điều kiện: Thu nhập bình quân hằng tháng của người đứng đơn và vợ hoặc chồng của người đó không quá 15 triệu đồng/tháng tính theo bảng tiền công, tiền lương do cơ quan, đơn vị nơi đối tượng làm việc xác nhận; Thời hạn xác định điều kiện về thu nhập trong 3 năm trước liền kề năm được xét mua, thuê mua NƠXH.

Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nhận định việc nâng mức thu nhập bình quân hàng tháng của người dân được mua NƠXH là phù hợp thực tiễn: "Chúng tôi nhiều lần nói chuyện với các ngân hàng khi cho các cá nhân vay mua NOXH phải tính đến thu nhập và mức độ trả lãi và gốc hàng kì cho số tiền họ vay. Vì thế mức 11 triệu với các TP lớn như Hà Nội và TP HCM không đủ để sống chứ đừng nói chuyện mua nhà. Vì thế việc nới ra mức 15 triệu được mua nhà cũng là 1 bước tiến để từ đó người dân có thể được mua những NOXH và được vay theo mức mà ngân hàng xem xét, tương đối phù hợp với thực tiễn"

Theo pháp luật hiện hành, đối tượng thu hưởng NƠXH có 3 điều kiện chủ yếu. Đó là điều kiện về nhà ở, về thu nhập và cư trú. Các điều kiện này được coi là quá chặt chẽ. Do đó, chuyên gia pháp lý bất động sản Nguyễn Văn Đỉnh phân tích, Luật nhà ở 2023 và dự thảo Nghị định đã nới lỏng các điều kiện được thụ hưởng chính sách hỗ trợ NƠXH.

Điển hình là việc loại bỏ hoàn toàn điều kiện về cư trú. Hay là điều kiện về thu nhập cũng được nới lỏng ra. Tuy nhiên, theo quan điểm của ông Đỉnh, điều kiện về mức thu nhập bình quân hàng tháng không quá 15.000.000 đồng cần phải tính toán thêm: "Chẳng hạn đã có ý kiến cho rằng cần phân tách khu vực địa phương có mức độ khác nhau. Ví dụ như là tại các đô thị thuộc Trung ương có mức sống cao như Hà Nội hay thành phố Hồ Chí Minh chỉ có thể nâng mức này lên cao hơn các tỉnh thành khác để bảo đảm chính sách này nó phù hợp với thực tiễn".

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Chí Thanh – Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội môi giới bất động sản Việt Nam cho rằng, chủ trương nới điều kiện về thu nhập rất tốt. Nhưng con số như thế nào để đáp ứng thực tiễn đời sống của người dân cũng cần bàn thêm: "Người thu nhập 20 triệu để đủ tiền chi tiêu sinh hoạt một tháng còn khó khăn, chuyện tích luỹ mua được NƠXH còn khá xa. Thành ra tôi nghĩ 15 triệu cũng là bước điều chỉnh gọi là có tính tích cực hơn chứ thực ra chúng ta nên thấy rằng những người thu nhập dưới 20 triệu thì bản thân đảm bảo cuộc sống hàng ngày rất khó khăn rồi, chưa nói đến chuyện tích góp được để mua NƠXH"

Vậy với những đề xuất trong dự thảo Nghị định, giấc mơ có nhà của người thu nhập thấp liệu có trong tầm với? Khi đặt câu hỏi này với các chuyên gia, chúng tôi nhận được những câu trả lời với nhiều góc nhìn khác nhau. Chuyên gia pháp lý bất động sản Nguyễn Văn Đỉnh cho rằng có nhiều điều phải hoàn thiện hơn trong dự thảo nghị định từ quy định về bố trí quỹ đất, đến cơ chế về nguồn vốn vay ưu đãi cho chủ đầu tư hay người mua nhà, cũng như các hình thức hỗ trợ chủ đầu tư và người mua. Bên cạnh đó là quyết tâm tổ chức thực hiện của chính quyền địa phương.

Ông Đỉnh lấy ví dụ về tỉnh Bắc Ninh: "Bắc Ninh là một tỉnh có nhu cầu rất cao về NƠXH với số lượng công nhân, người lao động lớn và mức độ gia tăng dân số cơ học rất lớn. Bắc Ninh đã chủ động bố trí các cái để đầu tư nhà ở xã hội. Tuy nhiên bên cạnh đó một số địa phương dù có nhu cầu nhà ở xã hội rất lớn nhưng mà cũng chưa thực sự mặn mà quyết tâm thúc đẩy phát triển NƠXH. Do đó thời gian tới vai trò của cấp chính quyền địa phương phải được đẩy mạnh và phải được coi là một chỉ tiêu hoàn thành về công vụ của chính quyền địa phương thì việc phát triển NƠXH mới thực sự đi vào đời sống"

Còn ông Nguyễn Chí Thanh – Phó Chủ tịch thường thực Hiệp hội Môi giới Bất động sản nhìn nhận cần loại bỏ tư duy manh mún để hướng tới những khu NƠXH có hạ tầng tiện ích và môi trường sống thuận tiện cho người dân: "Tôi nghĩ nên cương quyết theo hướng phải xây dựng các khu có diện tích lớn để đảm bảo hạ tầng tiện ích lâu dài. Còn tư duy vẫn cứ cắt 20% của các quỹ đất NƠTM thực ra vẫn manh mún, chỉ giải quyết vấn đề nhà cửa chui ra chui vào không giải quyết được vấn đề chất lượng sống cũng như môi trường sống cho người dân. Mà chúng ta đã phải thấy là bản thân chung cư chỉ cần xây dựng chất lượng thấp cũng đã bị xuống cấp ngay rồi. Bài toán chung cư cũ chúng ta còn đang nan giải chưa xây dựng lại được".

Nan giải – cũng là cách ví von của chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh khi nói về bài toán giúp người thu nhập có nhà ở hoặc mua nhà. Bởi các dự án NƠXH hiện nay giá đã tương đối cao so với khả năng của người thu nhập thấp. Ông lấy ví dụ về dự án NƠXH ở Trung Văn, Hà Nội mở bán vào năm ngoái, mức giá xem xét rơi vào khoảng 20 triệu đồng/m2.

Theo ông, một căn NƠXH có giá như vậy là tương đối cao so với mức thu nhập trung bình hiện nay sau khi trừ các loại chi phí sinh hoạt: "Vì thế trong những vấn đề chúng tôi cho rằng cần làm sao các NOXH có giá cả phù hợp với mức thu nhập của người có thu nhập chưa cao. Chúng ta phải đơn giản hoá các thủ tục về khởi công, xây dựng, về các vấn đề có liên quan đến NOXH thì lúc đó mới có hi vọng có mức đầu tư phù hợp hơn. Thêm nữa chính quyền địa phương cũng cần xem xét hỗ trợ các chủ đầu tư trong việc tìm kiếm nguồn nguyên liệu địa phương với giá cả, với yêu cầu tiết giảm chi phí tối đa nhưng cũng vẫn phải kiểm tra giám sát chất lượng các NOXH cho phù hợp".

Giấc mơ mua nhà ở xã hội của người dân có thu nhập thấp – là điều mà Chính phủ, các bộ ngành liên quan muốn hiện thực hoá. Nó cũng là mong mỏi của người dân để an cư lạc nghiệp. Con đường ngắn hay dài, dễ dàng hay trúc trắc phụ thuộc rất nhiều vào những quyết sách được áp dụng trong tương lai./.