Đo đa ký giấc ngủ hay đa ký hô hấp sẽ giúp chẩn đoán ngưng thở khi ngủ, hiệu quả ra sao?

Đón nghe Sóng về khuya số 12, phát sóng vào 23h, thứ Ba (11/6) trên sóng FM91Mhz và livestream trực tiếp trên Fanpage: VOV Giao thông.

Chương trình phát thanh đêm khuya trên sóng VOV Giao thông, mang tới cho quý vị các câu chuyện và hệ thống kiến thức về giấc ngủ với chủ đề “Đo đa ký giấc ngủ hay đa ký hô hấp sẽ giúp chẩn đoán ngưng thở khi ngủ, hiệu quả ra sao?"

PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với Ths. BS Lê Thị Ba - Trung tâm Hô hấp Bệnh viện Bạch Mai, phụ trách đơn vị Giấc ngủ để hiểu rõ thêm những khuyến cáo của chuyên gia giấc ngủ.

PV: Nhiều khán thính giả thắc mắc rằng các triệu chứng ngưng thở khi ngủ có những biểu hiện nào, cách chẩn đoán và điều trị ra sao?

Ths. BS Lê Thị Ba: Ngừng thở khi ngủ, tức là có những người bệnh, trong lúc ngủ người ta xuất hiện những cơn ngừng thở hoặc là những cơn giảm thở trong thời gian ít nhất 10 giây. Những cơn ngừng thở, giảm thở này lặp đi lặp lại nhiều lần trong đêm và hậu quả dẫn đến hiện tượng giảm oxy máu, sau mỗi cơn ngừng thở.

Về lâu dài, những cơn ngừng thở, hiện tượng, hội chứng này sẽ gây ra biến chứng về tim mạch như tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch não hoặc biến cố về chuyển hóa như đái tháo đường hoặc rối loạn chuyển hóa lipid máu.

Hội chứng ngưng thở khi ngủ gồm có hai nhóm ngừng thở khi ngủ: tắc nghẽn và ngừng thở trung ương trong lúc ngủ. Nhóm ngừng thở tắc nghẽn là nhóm gặp nhiều nhất, chiếm 85 %, là nguyên nhân do tắc nghẽn của đường hô hấp trên ở một số bệnh nhân bị béo phì, cổ ngắn, amidan quá sát hoặc những bất thường về hàm mặt như là lưỡi to dày và dài, hàm dưới thì tụt về phía sau… Tất cả những yếu tố đó hay gặp trong hội chứng ngưng thở, tắc nghẽn khi ngủ. 

PV: Để chẩn đoán bệnh ngưng thở khi ngủ tắc nghẽn, mình sẽ sử dụng những phương pháp như thế nào?

Ths. BS Lê Thị Ba: Đầu tiên qua những triệu chứng mà người bệnh cảm thấy. Thứ hai: qua những  dấu hiệu khám về lâm sàng. Bởi vì, có khi bệnh nhân đi khám không phải vì ngừng thở, không phải vì ngủ ngáy hay vì phát hiện nhiều triệu chứng ngừng thở… mà bản thân bác sĩ khi khám nhìn thấy bệnh nhân béo phì, cổ ngắn hoặc tóm lại có những cơ địa của người ngừng thở thì các bác sĩ sẽ cho chỉ định để chẩn đoán, xác định xem bệnh nhân này có bị ngừng thở hay không?

Hiện tại đang có hai phương pháp: các bác sĩ cho bệnh nhân đo đa ký hoặc đa ký hô hấp hoặc đo đa ký giấc ngủ. Với hai phương pháp này, bệnh nhân đều phải ngủ trong bệnh viện một đêm, thời gian ít nhất là bốn tiếng.

Bệnh nhân phải có thời gian ngủ tầm bốn tiếng, nếu như chỉ khoảng một tiếng, hai tiếng buổi trưa không đủ để chẩn đoán. Bệnh nhân có thể làm chẩn đoán tại nhà hoặc có thể đến các cơ sở y tế có đơn vị về giấc ngủ hoặc có các phương tiện chẩn đoán về giấc ngủ: đa ký hô hấp hoặc là đa ký giấc ngủ để chẩn đoán.

PV: Giữa đa ký hô hấp và đa ký giấc ngủ khác biệt như thế nào và  ưu, nhược điểm của từng phương pháp này ra sao? 

Ths. BS Lê Thị Ba: Đối với đa ký hô hấp: đơn giản hơn và chi phí cũng rẻ hơn và đa ký hô hấp có thể đo tại nhà rộng rãi hơn. Bệnh nhân sẽ được gắn các tín hiệu ở trên mũi gọi là ca nuyn ở mũi để đánh giá luồng khí đi qua mũi.

Thứ hai, dây đai ngực và dây đai bụng để đánh giá xem bệnh nhân này ngừng thở tắc nghẽn hay ngừng trung ương. Thứ ba, dây đo SPO2 - đo độ bão hòa oxy máu được gắn ở đầu ngón tay. Và các máy tính năng như đo thêm về tiếng ngáy của bệnh nhân.

Đa ký hô hấp chỉ có những kênh như thế thôi và gắn trên bệnh nhân thì khá là đơn giản. Bệnh nhân có thể mang máy về nhà gắn,đới với lại tùy từng trường hợp.

Còn đa ký giấc ngủ thì ngoài những kênh của đa ký hô hấp, thì bệnh nhân còn được gắn thêm các tín hiệu ở trên não nữa – tức là mình sẽ gắn rất nhiều những điện cực ở trên não, điện cực ở chân.

Khi nào đo đa ký hô hấp và khi nào nó đăng ký giấc ngủ, sẽ phụ thuộc vào bác sĩ, phụ thuộc vào cơ sở mà mình làm chẩn đoán. Đa ký giấc ngủ khi gắn nhiều kênh trên đầu như vậy, có một số trường hợp cảm thấy khó ngủ hơn là khi chỉ gắn đa ký hô hấp.

Thứ hai, thời gian mà gắn các kênh trên đầu, các điện cực ở trên đầu, sẽ mất thời gian hơn, ngày hôm sau đo xong thì bệnh nhân phải gội đầu. Bởi vì có nhiều rel bắn ở trên trên đầu. Thứ ba, chi phí của đa ký giấc ngủ thì tốn hơn, đắt tiền hơn đa ký hô hấp. Thường đa ký giấc ngủ, hiện nay trung tâm hô hấp chỉ đo trong bệnh viện thôi, không đo tại nhà.

Có những thứ phức tạp hơn, chi phí tốn hơn như vậy và cũng không thể đo được tại nhà, vậy thì tại sao mình lại sử dụng đa ký giấc ngủ không sử dụng đa ký hô hấp? Vì đa ký giấc ngủ sẽ dùng để chẩn đoán thêm cho một số bệnh nhân có vấn đề về rối loạn giấc ngủ.

Một số bệnh nhân có hội chứng chân không yên hoặc là cử động chân có chu kỳ và những bệnh nhân không nghi ngờ hội chứng ngưng thở khi ngủ nhưng bệnh nhân lại than phiền rất nhiều. Điều này sẽ phụ thuộc vào điều kiện của nơi mà mình làm chẩn đoán.

Có thể là nơi này chúng tôi chỉ có đa ký hô hấp hoặc có những lại có đa ký giấc ngủ nhiều hơn chẳng hạn hoặc chỉ định của bệnh nhân phụ thuộc vào bác sĩ và phụ thuộc vào cái cơ sở làm chẩn đoán.

PV: Vâng xin cảm ơn bác sĩ rất nhiều về cuộc chia sẻ ngày hôm nay!

Chương trình có sự tham gia đồng hành của các bác sĩ tại các bệnh viện, phòng khám trên cả nước; là những Chuyên gia về Giấc ngủ Quốc tế và Việt Nam.

Hiện nay các phòng khám và bác sĩ giấc ngủ ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Hải Phòng, Đà Nẵng, Thừa Thiên - Huế đang thực hiện chương trình hỗ trợ khám và chẩn đoán tại nhà cho các bác tài.

Đây là cơ hội để mọi người có cơ hội kiểm tra sức khỏe giấc ngủ và chẩn đoán tình trạng rối loạn giấc ngủ của mình.

Quý vị và các bạn có thể tham gia chia sẻ ý kiến và đặt câu hỏi cho các bác sĩ thông qua đường dây nóng: 024 37 919191 (Hà Nội) - 028 39 919191 (TP.HCM) - 028 38 309090 (MekongFM).

Bạn sẽ nhận được gì?

Từ 01/5 đến 30/6, các bác tài có tham gia chương trình tư vấn và chẩn đoán tình trạng rối loạn giấc ngủ sẽ được:

- Miễn hoặc giảm giá 50% phí tư vấn khám tại các phòng khám và bác sĩ đồng hành chương trình;

- Voucher trị giá 1.000.000 VND cho dịch vụ đo đa kí hô hấp tại nhà cho 300 người đầu tiên tham gia chương trình.

Thông tin chi tiết các bạn vui lòng truy cập trang buonngukhilaixe.com và thực hiện các bước theo hướng dẫn của trang.