Đai an toàn trên ô tô không phù hợp cho trẻ em, rủi ro thế nào?

PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Phạm Việt Cường - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và Phòng chống chấn thương, Trường Đại học Y tế công cộng về nội dung này. 

PV: Thưa ông, sử dụng dây đai an toàn sẵn có trên xe ô tô cho trẻ em khi tham gia giao thông liệu có phù hợp?

PGS.TS Phạm Việt Cường: Theo quy định của Việt Nam, khi ngồi trên ô tô, tất cả các vị trí đều phải thắt dây an toàn. Dây an toàn đảm bảo giữ cơ thể người ngồi vào cái ghế, đề phòng khi có va chạm xảy ra, cơ thể sẽ bị xô đẩy về phía trước gây thương tích.

Nhiều phụ huynh nói rằng, tốc độ đi trong thành phố không nhanh cho nên không cần sử dụng thiết bị an toàn nhưng khi trẻ ngồi trên ô tô, chỉ cần một cú phanh nhẹ trước một xe máy tạm dừng, trẻ sẽ bị xô đẩy về đằng trước, trẻ có thể va đập vào các thiết bị. Đối với những trẻ nhỏ, cơ thể còn yếu, những va đập đó có thể dẫn đến những chấn thương rất nặng.

Dây an toàn trên xe chỉ thiết kế cho người lớn, không thiết kế cho trẻ con. Đối với trẻ em, việc thắt dây an toàn 3 điểm không phù hợp. Vì chiều cao của trẻ không phù hợp cho nên có thể chẹn vào cổ và trẻ sẽ vắt dây an toàn ra sau lưng và như vậy không còn tác dụng của dây an toàn.

Khi trẻ ngồi ngủ trên xe, dây an toàn sẽ tác động vào cổ. Khi trẻ ngồi ở trên xe, thắt dây an toàn qua bụng, một lực tác động, khi trẻ văng ra đằng trước, xương sống không đảm bảo, hoàn toàn lực có thể tác động vào xương sống và bị gãy ngay. Rất nhiều trường hợp nghiên cứu ở nước ngoài đã chỉ ra điều đó.

Do vậy nếu chúng ta sử dụng dây an toàn của người lớn cho trẻ em thì không phù hợp và không có tác dụng. Do vậy, người ta phải nghĩ ra giải pháp nâng độ cao của trẻ lên thông qua thiết bị an toàn cho phù hợp. Đấy là những thiết bị an toàn gắn chặt trên xe qua những cái chốt kết hợp với dây an toàn trên xe có sẵn để đảm bảo an toàn cho trẻ.

PV: Trong Luật trật tự an toàn giao thông đường bộ bổ sung thêm quy định trẻm em dưới 1,35m và dưới 10 tuổi phải sử dụng thiết bị an toàn trên xe ô tô. Để quá trình triển khai quy định này hiệu quả, theo ông cần phải làm gì?

PGS.TS Phạm Việt Cường: Nghiên cứu trên thế giới đã chứng minh, việc sử dụng dây an toàn và thiết bị an toàn có thể giảm từ 70-90% các thương tích nếu va chạm xảy ra.

Theo tôi, việc bổ sung quy định sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô tô vào Luật TTATGT là một điều rất quan trọng. Tuy nhiên, để đưa vào thực thi và triển khai từ 1/1/2026, chúng ta cần phải có sự chuẩn bị và thực hiện nhiều giải pháp.

Thứ nhất, đẩy mạnh tuyên truyền cho người dân hiểu được sự quan trọng của thiết bị an toàn đối với trẻ em khi đi ô tô.

Thứ hai, tạo ra thị trường ghế trẻ em, thiết bị an toàn, để vừa đảm báo giá thành của thiết bị an toàn phù hợp và đảm bảo được tiêu chuẩn về mặt chất lượng, an toàn cho thiết bị trên xe ô tô.

Do vậy, Việt Nam cũng cần sớm ban hành các quy định, tiêu chuẩn, quy chuẩn về kỹ thuật về trang thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ô tô. Bộ GTVT hiện đang soạn thảo quy chuẩn này và sắp tới sẽ đưa ra. Chúng ta cố gắng đạt tiêu chuẩn UNCCG hoặc các chuẩn quốc tế mà người ta đã ban hành mới nhất

Quá trình triển khai thực thi pháp luật, kiểm tra, giám sát và đi kèm với đó nếu người dân không chấp hành, lực lượng chức năng cũng phải nhắc nhở bằng cách nào đó. Bộ Công an đang quá trình soạn thảo các văn bản dưới Luật để thực thi Luật TTATGT đường bộ thì chắc chắn có điểm này.

Một trong những bài học mà chúng ta rút ra khi thực hiện quy định đội mũ bảo hiểm, khi mà chúng ta ban hành quy định nhưng chưa đưa ra quy chuẩn về mũ bảo hiểm, không giám sát thị trường chặt nên đã xuất hiện tình trạng đội MBH không đạt chuẩn. Do vậy, từ nay đến 1/1/2026, tôi tin rằng với ý nghĩa của quy định về sử dụng thiết bị an toàn, chúng ta sẽ triển khai thành công.

PV: Xin cảm ơn ông!