Chuyển đổi xe buýt xanh: Kinh nghiệm của Pháp

Vậy, Việt Nam có thể học tập kinh nghiệm của Pháp trong chuyển đổi xe buýt sử dụng năng lượng xanh như thế nào? PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với ông Jeremy Oliver, Trưởng phòng Chuyển đổi năng lượng và Hiệu suất khai thác, cơ quan quản lý giao thông vùng Ide-de- France xung quanh nội dung này:

PV: Ông đánh giá như thế nào về quá trình chuyển đổi năng lượng của hệ thống xe buýt tại Hà Nội?

Ông Jeremy Oliver: Có thể nói, vấn đề chuyển đổi năng lượng cho giao thông công cộng ở các thành phố lớn trên thế giới không loại trừ một thành phố nào, tất cả đều phải đối mặt thôi. Vấn đề là sẽ tùy theo bối cảnh kinh tế xã hội của từng đất nước của từng thành phố, tốc độ chuyển đổi đấy diễn ra nhanh hay chậm, sớm hay muộn.

Vùng Ide-de- France và Paris có may mắn là bắt đầu khởi động chương trình này từ khá sớm, từ năm 2018 nên đến giai đoạn này, quá trình thực hiện việc chuyển đổi này nó khá thuận lợi.

Tuy nhiên, Hà Nội bắt đầu khởi động chương trình này muộn hơn nên có thể sẽ cần nhiều thời gian hơn. Ở Pháp, chỉ vùng Paris Ide-de- France thực hiện sớm có những thuận lợi, nhưng còn rất nhiều thành phố lớn, cỡ trung bình của Pháp cũng đang còn gặp nhiều khó khăn trong việc này.

Bởi vì, việc chuyển đổi năng lượng cho xe buýt thì nó liên quan đến cả vấn đề về tiêu chuẩn kỹ thuật, thủ tục hành chính và đặc biệt là vấn đề tài chính vì nó rất đắt đỏ, rất tốn kém.

Tuy nhiên, tôi tin rằng là chúng ta cứ mạnh dạn làm và chúng ta có một cái nhìn lạc quan về quá trình này. Vì đây là một quá trình tất yếu không thể đảo ngược được. Quan trọng là khi chúng ta có thể lạc quan thì chúng ta sẽ tới đích. 

PV: Vậy, để có thể triển khai chuyển đổi năng lượng của các phương tiện xe buýt. Theo ông, cần phải tập trung vào những yếu tố nào và các bước thực hiện nào cần phải lưu ý?

Ông Jeremy Oliver: Đối với cá nhân tôi, có hai vấn đề quan trọng nhất. Thứ nhất là chúng ta lựa chọn cái dạng năng lượng nào để chúng ta chuyển đổi. Ví dụ như vùng Paris Ide-de- France, chúng tôi lựa chọn hai loại hình xe buýt chạy điện và xe buýt chạy bằng khí sinh học. Đến thời điểm này, chúng tôi nghĩ rằng đấy là hai dạng năng lượng thực sự quan trọng nhất và thiết yếu nhất khi chúng ta chuyển đổi năng lượng cho các phương tiện giao thông công cộng.

Qua trao đổi trong diễn đàn ngày hôm nay, tôi cũng thấy, may mắn là Hà Nội đã lựa chọn theo hướng đó, lựa chọn đồng thời, không quá chú trọng vào dạng năng lượng nào  mà lựa chọn cả điện và khí sinh học. Đây là một lựa chọn khôn ngoan.

Vấn đề thứ hai, chính là vấn đề tài chính. Bởi vì ai cũng biết rằng, một cái xe sử dụng năng lượng sạch, đắt hơn từ 2 đến 3 lần so với xe chạy bằng năng lượng hóa thạch. Vấn đề ở đây, chúng ta sẽ phải tùy theo từng cái bối cảnh kinh tế xã hội, điều kiện thực tế để chúng ta huy động các nguồn tài chính khác nhau để có đủ kinh phí để thực hiện từng bước dự án này.

PV: Để thúc đẩy quá trình phát triển hệ thống xe buýt xanh, quá trình triển khai trạm xạc, hạ tầng đang được Pháp thực hiện như thế nào, thưa ông?

Ông Jeremy Oliver: Ở trong chương trình chúng tôi đã làm, chúng tôi có khẩu hiệu “Sẽ không có xe buýt sạch nếu không có depo sạch”. Chúng ta hiểu ngay rằng, vấn đề hạ tầng phải đi trước. Chính vì thế, khi triển khai dự án này, chúng tôi tập trung xây mới, hoặc cải tạo các depo hiện có, từ depo thông thường chuyển thành depo phục vụ cho xe buýt năng lượng sạch.

Những depo thông thường sẽ phải cải tạo để có hệ thống sạc điện để đảm bảo khi các depo cải tạo xong thì xe buýt cũng về. Tất nhiên chúng tôi không làm cùng một lúc được mà phải phân kỳ, chia theo từng nhóm làm cuốn chiếu, xong nhóm này sang nhóm khác.

PV: Vậy, qua một ngày nghe trao đổi về kế hoạch của Hà Nội, ông đánh giá như thế nào về tính khả thi của mục tiêu: Hà Nội đạt 100% xe buýt năng lượng sạch vào năm 2035?

Ông Jeremy Oliver: Tôi cũng phải thừa nhận rằng là mục tiêu của lãnh đạo thành phố Hà Nội đến năm 2035 là phải chuyển đổi năng lượng 100 % cho đội xe buýt của Hà Nội. Đây là một mục tiêu vô cùng tham vọng.

Tuy nhiên, tôi ủng hộ điều này bởi vì chúng ta phải dám nghĩ lớn, chúng ta mới làm được và đầu tư cho giao thông công cộng, đặc biệt là giao thông năng lượng sạch, đó thực sự là cuộc chơi lớn, rất tốn kém rất cần những nỗ lực hơn, nhưng nếu ngay từ đầu chúng ta không dám nghĩ lớn thì chúng ta sẽ không làm lớn được.

Chính vì thế, tôi ủng hộ về chiến lược này. Khi đã xác định rồi, chúng phải tìm đủ mọi cách để chúng ta đã đạt được mục đích và cần phải có những kế hoạch hành động rõ ràng, rất cụ thể và có từng bước, phân kỳ cụ thể như thế nào.

Trong quá trình làm, chúng ta phải xác định là, khi chúng ta chuyển đổi năng lượng, tức là chúng ta sẽ có một thế hệ phương tiện mới, thế hệ xe mới.

Và cái xe đó phải đảm bảo có độ bền tốt hơn so với những xe đang dùng năng lượng hóa thạch bởi vì nó dụng năng lượng sạch. Thứ hai là chúng ta phải có những tính toán lựa chọn giải pháp công nghệ, như bộ pin của xe buýt chạy điện phải có tuổi thọ tương đối tốt chứ không phải chỉ có vài năm lại phải thay thế, như vậy là một sự lãng phí.

PV: Vâng. Xin cảm ơn Ông!