Chủ sàn thương mại điện tử kê khai, nộp thuế thay cá nhân: Có tránh được gian lận?

Dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 126 về Luật quản lý thuế (sau đây gọi tắt là Nghị định 126) do Bộ Tài chính soạn thảo có 2 Điều, bao gồm: sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 126 và hiệu lực thi hành.

Cụ thể, về kê khai thuế, dự thảo Nghị định 126 quy định, tổ chức là chủ sở hữu sàn giao dịch thương mại điện tử thực hiện khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân, bao gồm cả trong nước và nước ngoài có phát sinh bán hàng hóa, giao dịch thông qua sàn.

Trong đó, đối với hàng hóa, dịch vụ được bán thông qua chức năng đặt hàng trực tuyến của sàn thì tổ chức là chủ sở hữu sàn giao dịch thương mại điện tử có trách nhiệm đại diện cho người bán là cá nhân, cả trong và ngoài nước để kê khai thuế, nộp thuế thay cho cá nhân.

Đối với hàng hóa, dịch vụ được bán không thông qua chức năng đặt hàng trực tuyến của sàn thì tổ chức là chủ sở hữu sàn giao dịch thương mại điện tử thực hiện việc khai thuế thay, nộp thuế thay cho người bán là cá nhân, cả trong trên cơ sở sự ủy quyền bằng văn bản và người bán có trách nhiệm cung cấp đầy đủ và chính xác các thông tin chủ chủ sở hữu sàn giao dịch thương mại điện tử để thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định.

Dự thảo Nghị định 126 hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế cũng quy định, tổ chức là chủ sở hữu sàn thương mại điện tử có trách nhiệm cung cấp cho cơ quan thuế thông tin của thương nhân, tổ chức, cá nhân có tiến hành một phần hoặc toàn bộ quy trình mua bán hàng hóa, dịch vụ trên sàn giao dịch thương mại điện tử, từ tên người bán, mã số thuế hoặc mã số định danh cá nhân, số điện thoại, doanh thu bán hàng thông qua sàn giao dịch trực tuyến của sàn. Việc cung cấp thông tin được thực hiện định kỳ hàng quý.

Theo Bộ Tài chính, việc quy định sàn thương mại điện tử có chức năng đặt hàng trực tuyến khai thay, nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh thông qua sàn là phương án tối ưu trong việc quản lý thuế hiệu quả, góp phần cải cách thủ tục hành chính, giảm đầu mối kê khai thuế.

Dự thảo nghị định 126 hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế đã được Bộ tài chính trình Chính phủ sau khi gửi xin ý kiến các Bộ, ngành và các địa phương và gửi xin ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp theo quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Vì sao Bộ Tài chính vẫn giữ quan điểm yêu cầu các chủ sàn thương mại điện tử phải kê khai thay, nộp thuế thay những người bán hành, kinh doanh qua sàn giao dịch thương mại điện tử, dù trước đó đã có nhiều ý kiến phản biện, không đồng tình? 

PV VOV giao thông đã có cuộc phỏng vấn bà Nguyễn Thị Lan Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý Thuế doanh nghiệp nhỏ và cá nhân, Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) - đơn vị chủ trì soạn thảo Nghị định.

PV: Thưa bà, vì sao dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 126 vẫn giữ quan điểm các sàn thương mại điện tử phải kê thay, nộp thuế thay cho người bán?

Bà Nguyễn Thị Lan Anh: Thông tư 40, Thông tư 100 sửa đổi cũng đã có quy định sàn kinh doanh thương mại tử có thể khai thay, nộp thay cho cá nhân kinh doanh, nếu có sự ủy quyền của cá nhân. 

Nghị định 126  cũng đã dự kiến sửa đổi là các sàn giao dịch thương mại điện tử có chức năng đặt hàng trực tuyến sẽ có trách nhiệm khai nộp thay cho cá nhân kinh doanh có hoạt động kinh doanh qua sàn.

Quy định này rất khoa học, giúp người nộp thuế là hộ kinh doanh cá nhân ủy quyền luôn cho sàn kê khai thay, nộp thay.

Quy định này cũng giảm thiểu đầu mối kê khai, nộp thuế và cũng tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan thuế thay vì hàng chục triệu cá nhân phải kê khai, nộp thì sàn sẽ đứng ra khai thay nộp thay cho các cá nhân. Như vậy cũng rất phù hợp với thông lệ quốc tế.

PV: Phía doanh nghiệp chủ sàn cho rằng, phải khai thay, nộp thay họ sẽ phát sinh thêm công việc và chi phí. Ban soạn thảo có biện pháp gì hỗ trợ các chủ sàn thương mại điện tử?

Bà Nguyễn Thị Lan Anh: Về nguyên tắc, các cá nhân kinh doanh qua sàn hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về kê khai, nộp thuế. Các cá nhân có quyền ủy quyền cho sàn hoặc sàn sẽ có trách nhiệm khai thay, nộp thay cho cá nhân. Cơ quan thuế sẽ tích cực đồng hành cùng các sàn, hỗ trợ các sản trong việc khai thay, nộp thay và cũng giảm thiểu nhất những công việc phải làm thêm.

Ví dụ, chúng tôi sẽ hỗ trợ trong việc kê khai bằng phương thức điện tử hoặc việc cung cấp thông tin của các sàn cho cơ quan thuế cũng sẽ có hướng dẫn để cung cấp thông tin bằng phương thức điện tử, giảm thiểu nhất nhân lực mà sàn phải bỏ ra. Và cơ quan thuế sẽ đồng hành cùng với sàn trong suốt quá trình triển khai công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

PV: Trong trường hợp người bán không ủy quyền cho các sàn thì sao?

Bà Nguyễn Thị Lan Anh: Các sàn không nắm được thông tin về doanh thu hay thông tin của các cá nhân kinh doanh, thì sẽ có trách nhiệm cung cấp thông tin cho cơ quan thuế. Tổng cục Thuế cũng đã báo cáo Bộ mở một Cổng thông tin điện tử để tiếp nhận thông tin của các sàn.

Sau đó chúng tôi sẽ áp dụng công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo) vào trong công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh. 

PV: Ban soạn thảo có cơ chế như thế nào để giám sát việc kê khai thay, nộp thay của các sàn giao dịch thương mại điện tử?

Bà Nguyễn Thị Lan Anh: Khi đã yêu cầu các sàn khai thay, nộp thay và các sàn đã thực hiện rồi thì chúng tôi sẽ có cơ chế hậu kiểm và quản lý theo rủi ro để giám sát câu chuyện khai thay, nộp thay của các sàn này.

Cơ quan thuế có thông tin sẽ có trao đổi và cảnh báo với các sàn về các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đang có doanh thu phải kê khai, nộp thuế; để các sàn phối hợp với cơ quan thuế hướng dẫn cho người nộp thuế hoặc khai thay, nộp thay cho người nộp thuế. 

PV: Xin cảm ơn bà.

Dự thảo Nghị định 126 hướng dẫn thi hành Luật Quản lý thuế đã đáp ứng được yêu cầu bức thiết hiện nay hay chưa? Nếu được ban hành, các quy định mới của dự thảo nghị định 126 sẽ có tác động thế nào đến việc thu thuế đối với các đối tượng kinh doanh trên các sàn thương mại điện tử?

PV VOV Giao thông có cuộc phỏng vấn TS Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia.

PV: Thưa ông, Bộ Tài chính đang yêu cầu các doanh nghiệp, chủ sàn thương mại điện tử có trách nhiệm kê thay, nộp thay cho những người kinh doanh, bán hàng trên sàn. Theo ông quy định này có phù hợp?

TS Cấn Văn Lực: Trước hết, có lẽ cũng cần nghiên cứu kỹ lưỡng hơn, bởi vì cái này cũng cần phải có sự đồng thuận của các chủ sàn thương mại điện tử.

Hiện có hai việc, một là cũng cần phải họp bàn với các chủ sàn thương mại điện tử, để xem tâm tư nguyện vọng, mong muốn của họ như thế nào; tính khả thi của việc này ra sao... sau này triển khai thì sự đồng thuận cũng khiến thuận lợi hơn.

Thứ hai là có sàn lớn nhỏ, rồi có sàn rất ít giao dịch, khó khăn về đầu tư công nghệ, nguồn nhân lực, con người… thì cũng cần phân nhóm các sàn thương mại điện tử ra để có những yêu cầu cho phù hợp.

Cuối cùng là cũng cần đánh giá năng lực của từng sàn, cụ thể năng lực về số liệu năng lực về công nghệ thông tin, vấn để kỹ thuật, năng lực thu thập thông tin chính xác, cập nhật và sau đó chia sẻ với cơ quan thuế.

PV: Ngoài việc hỗ trợ các sàn về mặt công nghệ, về mặt nhân lực, theo ông, dự thảo Nghị định 126 cần những quy định như thế nào để có thể giúp việc thu thuế từ các sàn thương mại điện tử một cách hiệu quả?

TS Cấn Văn Lực: Quy định thì tôi nghĩ nó không có gì phức tạp, bởi vì có phải đây là lần đầu tiên các doanh nghiệp bên ngoài thu thuế thay cho cho cơ quan thuế đâu, đã nhiều doanh nghiệp, đã nhiều đối tác thực hiện những việc đấy rồi, cho nên quy định thì không quá khó.

Vấn đề là tính khả thi, tính xác thực mới là vấn đề quan trọng.

Tôi nghĩ cái này thì như tôi đã phân tích hai việc. Một là phải họp bàn cụ thể với các sàn thương mại điện tử; thứ hai là cần phân nhóm ra để chúng ta có những cái ứng xử cũng như quy định cho phù hợp.

PV: Theo ông, nếu quy định này thành hiện thực thì nó sẽ có tác động xã hội như thế nào?

TS Cấn Văn Lực: Thứ nhất, giúp cho cơ quan thuế có thể thu thuế được đối với thương mại điện tử. Hiện nay, mảng này chúng ta thu thuế chưa được bao nhiêu cả và tiềm năng phát triển vẫn còn khá lớn.

Thứ hai là nó cũng đảm bảo tính công bằng hơn, tức là những người tham gia kinh doanh, mua bán, có lợi thì đương nhiên cũng phải có trách nhiệm, nghĩa vụ nộp thuế cho Nhà nước.

Thứ ba thì cũng tạo ra được tính công khai, minh bạch hơn, bởi vì lúc bấy giờ liên quan đến khâu về lưu trữ thông tin, dữ liệu có liên quan đến giao dịch của khách hàng cũng được thực hiện tốt hơn. Đương nhiên là sẽ có một số những cái khó khăn, thách thức có liên quan đến quyền lợi, trách nhiệm của các chủ sàn thương mại điện tử; thứ hai là năng lực thực hiện tính khả thi...

Chắc chắn sẽ phải nâng cấp về truyện con người, về nguồn nhân lực, về hạ tầng công nghệ thông tin để có thể chia sẻ với cơ quan thuế. Tôi nghĩ cái này cũng có thể cần phải có lộ trình về thời gian cho phù hợp.

PV: Xin cảm ơn ông.

Khảo sát 107 sàn thương mại điện tử thuộc diện tác động của quy định trong thời gian từ tháng 4 – 5 năm 2022 của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cho thấy, 100% sàn thương mại điện tử cho biết quy định này có thể ảnh hưởng đến tính cạnh tranh của hàng hóa/dịch vụ trên sàn và họ gặp khó khăn trong việc xác định doanh thu của người bán tại kỳ tính thuế; 100% sàn thương mại điện tử lo ngại gặp rủi ro khi nộp thừa hoặc thiếu tiền thuế…

Tuy vậy, Bộ Tài chính cho rằng, với quy định này, thay vì hàng trăm nghìn cá nhân trực tiếp khai thuế với cơ quan thuế thì chỉ cần một đầu mối là sàn thương mại điện tử khai, nộp thuế thay để cắt giảm thủ tục hành chính cho cơ quan thuế và người nộp thuế.

Còn bạn, bạn có ý kiến như thế nào về dự thảo nghị định này? Nếu được ban hành, các quy định mới của dự thảo nghị định sẽ tác động như thế nào đến việc kinh doanh qua sàn thương mại điện tử? 

Mời các bạn cùng chia sẻ ý kiến, đóng góp cho Dự thảo qua hotline 02437.91.91.91, qua fanpage VOVGT, hoặc có thể góp ý trực tiếp trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Tài chính. 

---

Đừng quên đón nghe và tương tác với “Dự thảo trên tay” lúc 15h30 đến 15h50 thứ Hai hàng tuần trên FM91, vovgiaothong.vn, hoặc trên các nền tảng podcast dành cho di động: Spotify, Aple Podcast và Google Podcast.