Bảo hiểm nhân thọ: Không hiểu rõ, đừng vội...

Một nhân viên văn phòng bị ép mua bảo hiểm nhân thọ khi tiến hành vay tiền tại một ngân hàng chia sẻ: bộ hợp đồng dầy hơn 20 trang, trong đó có các điều khoản rắc rối, dài dòng. Nào là phần quy tắc và điều khoản của sản phẩm bảo hiểm chính; những điều kiện hưởng khi tử vong hoặc thương tật toàn bộ vĩnh viễn; thời gian tham gia bảo hiểm và số tiền thụ hưởng sau khi rủi ro xảy ra. Tiếp đến là hai sản phẩm bổ trợ chi trả tai nạn, bệnh hiểm nghèo, với thời gian đóng phí lần lượt là 15 năm và 27 năm.

“Lúc mình ký là do đang làm thủ tục vay ở ngân hàng nên không đọc kỹ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Sau khi lùm xùm thì mới lấy hợp đồng ra đọc. Sau khi đọc thì các con số không hiểu hết luôn”, người này cho biết. 

Qua ý kiến trên cho thấy, người dân tham gia vào bảo hiểm nhân thọ để bảo vệ mình trước rủi ro là hoàn toàn đúng. Quan trọng, bảo hiểm nhân thọ có mang lại lợi ích cho người tham gia hay không chính là nhân viên tư vấn bảo hiểm. Nhiều người đang mua bảo hiểm nhân thọ tỏ ra khá bình tĩnh khi bản thân đã hiểu rõ hợp đồng và mục đích ban đầu khi mua bảo hiểm.

"Hợp đồng bảo hiểm là hợp đồng giữa doanh nghiệp và cá nhân nhưng nó là hợp đồng bảo hiểm chứ không phải đầu tư. Cho nên sẽ bảo vệ mình trước những rủi ro trong thời gian mình được bảo hiểm chứ không thể nào tính lời lãi ở đây".

"Bảo hiểm lâu nhất của mình là 8 năm, mới nhất là 2 năm. Mình cũng không thấy lo lắng gì, mình cũng đã đọc được các điều khoản trong hợp đồng bảo hiểm nên mình cảm thấy yên tâm".

Theo Chuyên gia kinh tế Trần Nguyên Đán, nhiều nước xem bảo hiểm nhân thọ là quốc sách hàng đầu. Người dân tham gia bảo hiểm nhân thọ, khi có sự cố không mong muốn xảy ra như tai nạn, bệnh tật hiểm nghèo thì sẽ được bảo chi trả một phần hoặc hoàn toàn. Điều này không ảnh hưởng quá nhiều đến đời sống kinh tế của gia đình họ. Những trường hợp có phát sinh vướng mắc trong hợp đồng bảo hiểm là trách nhiệm thuộc về cả hai bên: khách hàng và bên tư vấn bán bảo hiểm.

Ông Trần Nguyên Đán phân tích: “Đặc thù của bảo hiểm nhân thọ là một mảng của ngành tài chính. Hợp đồng được thiết lập dựa trên những điều sẽ xảy ra trong tương lai. Chính vì vậy, những câu chữ trong hợp đồng có tính khái quát rất cao và được chuẩn hóa bởi các cơ quan quản lý nhà nước mà ở Việt Nam là Bộ Tài chính. Hợp đồng đặc biệt như vậy, dẫn đến việc khi ta đặt bút ký sẽ yêu cầu sự tự tìm tòi, tìm hiểu của khách hàng rất cao. Ngoài ra, ngành bảo hiểm có đặc thù có thêm đại lý bảo hiểm là người làm nghề tư vấn bảo hiểm. Mọi người gọi đó là người đi chào bán bảo hiểm không thì chưa đúng, họ có rất nhiều công việc được công ty bảo hiểm ủy quyền”. 

Hiện nay, những phát sinh không mong muốn xảy ra giữa người tham gia bảo hiểm và bên công ty bảo hểm phần lớn thuộc về các nhà tư vấn bảo hiểm. Việc tuyển dụng nhân viên tư vấn của các đại lý hiện nay rất dễ dãi, thiếu trách nhiệm, thiếu tâm, khiến người tiêu dùng hoang mang.

Chuyên gia kinh tế Trần Nguyên Đán cho biết thêm: “Người ta tuyển dụng chỉ đặt mục tiêu là người đó có tìm kiếm được khách hàng tiềm năng, chào bán được bảo hiểm hay không mà không có đặt yêu cầu rõ ràng về việc người đó có thật sự tư vấn tốt hay không. Áp lực doanh số kinh doanh nên họ không có yêu cầu cao lắm về vai trò tư vấn của đại lý mà đặt yêu cầu doanh số nhiều hơn”.

Ngành bảo hiểm nói chung và ngành bảo hiểm nhân thọ nói riêng mang đến sự đảm bảo về mặt rủi ro cho khách hàng khi xảy ra tai nạn không mong muốn. Nói điều này cho thấy, tuyển dụng tư vấn viên có đủ trình độ, kiến thức, chuyên môn và có tâm với nghề là điều hết sức cần thiết.

Về phía khách hàng, đọc kỹ hợp đồng trước khi đặt bút ký tham gia bảo hiểm cũng là một trong những nhân tố hết sức quan trọng, để quyết định hợp đồng mang lại giá trị đích thực giữa người tham gia bảo hiểm và công ty bảo hiểm.

Ông Nguyễn Hoàng Nam - Giám đốc kinh doanh Bảo hiểm FWD cho biết: “Một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ nhưng đáp ứng nhu cầu của từng độ tuổi của nhiều người khác nhau. Ví dụ bản thân mình phải xác nhận được mình cần bảo hiểm để làm gì, trước khi tìm hiểu dịch vụ. Rõ ràng mình là người đi tham gia, hãy nói ra nhu cầu của mình trước để người ta biết và tư vấn làm sao cho chính xác và phù hợp với nhu cầu của người mua bảo hiểm. Như vậy, đôi bên hợp tác 100% sẽ hiểu nhau hơn”.

Bảo hiểm nhân thọ được đánh giá là một sản phẩm tốt về khía cạnh kiểm soát rủi ro hay sự an tâm cho tương lai. Cho nên không vì vấn đề chưa đúng mà khiến ngành bảo hiểm bị “tẩy chay”.

Đã đến lúc cần rà soát quy định chuẩn hóa nhân sự đại lý bảo hiểm, nhân viên tư vấn, để ngành bảo hiểm ngày càng chất lượng, chuyên nghiệp hơn. Trong đó, cái tâm và trách nhiệm với nghề cần được xem trọng hơn nữa.

Những lùm xùm, thưa kiện, tố cáo liên quan đến bảo hiểm nhân thọ những ngày vừa qua phần lớn nguyên nhân lỗi từ phía các nhân viên tư vấn. Họ đã không làm tròn trách nhiệm và bổn phận, nghĩa vụ của mình với khách hàng.

Sẵn sàng dẹp quyền lợi chính đáng, lâu dài của người mua khi hợp đồng đã được ký. Hành vi kinh doanh thiếu chuyên nghiệp, thậm chí vi phạm đạo đức của các tư vấn viên này có lẽ bắt nguồn từ cái gốc là không được đào tạo bài bản, chuyên sâu từ các công ty bảo hiểm.

Có nhân viên được tuyển dụng từ nhiều nguồn khác nhau; làm bảo hiểm theo dạng” tay trái”, làm thêm. Bán được hợp đồng nào hưởng hoa hồng hợp đồng đó;quên hẳn nghĩa vụ phải duy trì sự bền vững với khách hàng đến tận cùng của hộ đồng.

Điều này cũng chứng tỏ nhiều công ty bảo hiểm chỉ vì chạy theo lợi nhuận, thu nạp nhân viên, tư vấn viên không kể trình độ, thái độ; bất chấp vi phạm đạo đức kinh doanh; đạt được mục tiêu là bỏ rơi khách hàng, thậm chí tấn công, “ném đá” khách hàng khi bị vạch trần, thưa kiện như đã từng diễn ra.

Trong khi Luật bảo hiểm cũng đã có; quy định về quyền lợi, trách nhiệm của các bên mua và bán, kể các bên tham gia. Tuy nhiên, việc giám sát công tác thực thi luật này ở nhiều nơi, nhiều lúc cũng không được quan tâm đúng mức, nhất là với các công ty bảo hiểm nhân thọ.

Ở đây vai trò giám sát của Bộ Tài chính mà trực tiếp là Cục Giám sát Bảo hiểm nhiều lúc chưa tròn vai. Các công ty bảo hiểm nhân thọ nở rộ, hoạt động suốt một thời gian dài nhưng không được kịp thời chấn chỉnh, nhắc nhở, chỉ đến khi dư luận bức xúc lên tiếng mới vào cuộc, kiểm tra xử lý là đi sau, đến muộn.

Đó là chưa kể, tình trạng nhiều ngân hàng bắt tay với đơn vị bảo hiểm, tư vấn, dẫn dụ người dân, doanh nghiệp muốn vay tiền phải mua bảo hiểm;khiến nhiều người vì cả nể mà phải mua nhưng không vui và nhiều lúc rất bất bình nhưng vẫn chưa được xử lý dứt điểm.

Bảo hiểm nói chung, bảo hiểm nhân thọ nói riêng là loại hình dịch vụ thiết yếu với đời sống. Bảo đảm khi có xảy ra các rủi ro trong tương lai về bệnh tật, biến cố, sự cố do khách quan;người mua sẽ được bảo hiểm chi trả tương xứng, bù đắp thiệt hại; giúp bản thân cá nhân và gia đình khắc phục được các khó khăn; vượt qua các nỗi đau; duy trì và ổn định cuộc sống. Nhiều công ty, nhân viên bảo hiểm đã làm tốt vai trò, chức năng này; được khách hàng tín nhiệm cao.

Cũng vì lợi ích lâu dài như vậy nên hàng năm ở nước ta, số người mua bảo hiểm nhân thọ ngày càng nhiều; coi đó như một sự tiết kiệm đề phòng lúc hữu sự, khi rủi ro. Đây là tâm lý chung và cũng chính là kẽ hở để nhiều tư vấn viên lợi dụng để dụ dỗ. Nhiều nhân viên tư vấn đã không nói rõ mục tiêu, mục đích; mặt được, mặt chưa được của các loại hình bảo hiểm. Họ dẫn dắt khách hàng vào các  ma trận hợp đồng chữ nghĩa; khiến nhiều người lầm tưởng bảo hiểm là một loại hình tiết kiệm, sinh lời lãi cao; nên sẵn sàng ký hợp đồng mà không tìm hiểu kỹ.

Chỉ để khi đối chiếu hoặc sự gặp sự cố bị “bẻ chĩa” mới tá hỏa là mình bị tư vấn viên đánh lạc hướng, dẫn dụ ký đại và giờ gánh hậu quả. Lời không thấy mà số tiền góp hàng tháng quá lớn nhưng không thể dừng vì có nguy cơ mất trắng vì vi phạm hợp đồng.

Rõ ràng, thị trường bảo hiểm nhân thọ những ngày qua nổi lên với các bức xúc, bất bình khiến dư luận dậy sóng là hoàn toàn có căn nguyên từ các bên. Trong đó có cả vai trò của việc quản lý; các công ty bảo hiểm; nhất là sự vi phạm đạo đức của một bộ phận người bán bảo hiểm.

Do vậy, khi xác định mua bán bảo hiểm là một loại hình dịch vụ đặc thù thì công tác quản lý cần tiếp tục để tạo ra các khung pháp lý hoàn thiện, đầy đủ; có kiểm tra, giám sát; xử lý mạnh tay đối với các vi phạm; bảo vệ quyền lợi tốt nhất cho người tiêu dùng. Đối với các công ty và đội ngũ nhân viên kinh doanh bảo hiểm phải hiểu rõ, bản thân muốn tồn tại và phát triển phải dựa vào khách hàng.

Do vậy việc chăm sóc, sát cánh cùng khách hàng hướng tới chất lượng sản phẩm ngày càng cao hơn; chu đáo và chuyên  nghiệp hơn là điều bắt buộc. Tạo được niềm tin với khách hàng về uy tín và danh dự.

Về phía khách hàng cũng cần hiểu rõ mình là “ thượng đế” nên có quyền thận trọng, hiểu thấu đáo trước khi ký hợp đồng; không phó mặc sự hiểu biết của mình cho các tư vấn viên và các công ty bảo hiểm khi chưa được kiểm chứng đầy đủ về chất lượng phục vụ.