AI làm được gì cho giao thông đô thị?

Một thành phố thông minh không chỉ đem đến nhiều tiện ích cho người dân sinh sống tại đó, mà còn giúp cho cả cơ quan điều hành. Và khi nhắc đến giao thông đô thị, ta không thể không đề cập đến vấn đề quản lý các giao lộ và giám sát việc chấp hành luật lệ giao thông.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, hiện tình hình giao thông tại hầu hết các đô thị lớn đang trở nên tệ đi. Ví dụ như tại Mỹ, thời gian mà người dân quốc gia này bị lãng phí do tắc đường hàng năm nhiều hơn 58% so với các quốc gia khác.

Theo thời gian, việc xây dựng đường, cầu, hầm chui và tạo ra hệ thống giao thông công cộng khối lượng lớn là không đủ để giảm tắc nghẽn và quản lý giao thông. Do đó, việc đưa ra một hệ thống hiện đại và thông minh để giải quyết những vấn đề này là điều cần thiết.

Vậy AI đem lại lợi ích gì trong quản lý giao thông đô thị? Chúng có thể phân tích dữ liệu thời gian thực được thu thập từ các phương tiện, camera giao thông trên các con đường hay giao lộ v.v… Từ đó, những vấn đề tồn tại với giao thông tại đô thị đó được chỉ ra để các nhà quản lý tìm kiếm giải pháp, từ đó giảm thiểu tai nạn giao thông, tắc đường hay các rủi ro khác.

Một trong những ứng dụng phổ biến nhất của AI với giao thông đô thị đó là đèn giao thông. Dựa trên dữ liệu, AI có thể giúp đề xuất thời gian đèn tín hiệu bao nhiêu cho phù hợp, từ đó giúp trải nghiệm tham gia giao thông của người dân tốt hơn, nhưng vẫn đảm bảo các phương tiện không chạy quá nhanh, dẫn đến tăng tỉ lệ TNGT.

Một ứng dụng phổ biến khác đó là hỗ trợ việc thực thi pháp luật, xử lý các hành vi vi phạm luật giao thông. Các camera cảm biến lắp đặt tại các giao lộ hay đèn tín hiệu có thể tự động phát hiện các hành vi vi phạm, ví dụ như vượt đèn đỏ, sau đó lập tức chuyển thông tin tới cơ quan chức năng. Hệ thống có thể lập tức gửi thông báo xử phạt kèm bằng chứng hỗ trợ dưới dạng ảnh hoặc video tới người vi phạm…

Ông Ingmars Purkis, chuyên gia của công ty phân tích và cung cấp giải pháp giao thông LMT đến từ Anh quốc cho biết: “Hệ thống này bao gồm các camera cảm ứng tích hợp AI. Các thiết bị này đã được “dạy” để nhận biết các hành vi vi phạm giao thông bằng cách ghi nhận các phương tiện vượt qua vạch kẻ đường khi có đèn đỏ. Chúng cũng có thể lập tức chụp lại biển số xe vi phạm để cung cấp cho cơ quan chức năng”.

Ngoài ra, hệ thống kiểm soát giao thông thích ứng có thể được áp dụng tại nhiều thành phố lớn để đáp ứng với nhiều tình huống. Ví dụ như chu kỳ của đèn tín hiệu giao thông có thể được thay đổi trong thời gian thực dựa trên thông tin giao thông thu thập được từ camera. Các dữ liệu thu thập theo thời gian thực cũng có thể giúp các nhà quản lý lập kế hoạch và đưa ra các hành động ưu tiên cho một số trường hợp đặc biệt như các sự kiện lớn của thành phố hay TNGT, cháy v.v…

Ông Stefan Hartman, chuyên gia giao thông của Sở GTVT thành phố Darmstadt, Đức chia sẻ: “Ví dụ như tại một điểm trường tiểu học, chúng tôi gắn camera cảm biến tại các đèn tín hiệu xung quanh đó. Chúng có thể nhận biết khi nào lượng người qua đường tăng lên, ví dụ như giờ tan học, để từ đó điều chỉnh thời gian đèn tín hiệu, giúp các em nhỏ có thêm thời gian để qua đường.”

Về lâu dài, những dữ liệu thu thập nhờ AI có thể giúp các nhà quản lý trong việc đưa ra các quyết định mang tính vĩ mô hơn như xây dựng hạ tầng, thiết lập các tuyến giao thông. Khả năng thu thập và xử lý một lượng lớn thông tin trong thời gian ngắn có thể giúp giảm bớt thời gian xây dựng kế hoạch mà vẫn đem lại hiệu quả bền vững.

Đó có thể là một mô hình quản lý giao thông chuẩn mực trong tương lai. Nhưng hiện tại, để có thể xây dựng và quản lý hiệu quả mô hình như vậy, các nhà quản lý phải vượt qua được nhiều thách thức. Dù đã có AI thu thập và xử lý số liệu, nhưng các nhà quản lý vẫn là người đưa ra quyết định. Do đó yếu tố con người đóng một vai trò quan trọng. AI hiện đại thì con người cũng cần cải thiện kĩ năng, trình độ để đưa AI vào nhiều ứng dụng khác nhau, để từ đó tận dụng hiệu quả.

Ông Jorge Sebastiao, giám đốc phụ trách công nghệ của Huawei chia sẻ: “Nếu chỉ có mình AI là không đủ. Chúng cần tích hợp thêm nhiều công nghệ, ứng dụng khác để có thể vận hành một cách trơn tru và hiệu quả. Để làm được điều này, cần nhiều công ty, cần nhiều đơn vị và rất nhiều nỗ lực để phối hợp, tạo nên một hệ sinh thái phù hợp cho AI hoạt động”.

Tiếp đó là những thách thức về kinh tế. Có thể AI sẽ giúp cả hệ thống vận tải của thành phố tiết kiệm thời gian và tiền bạc, cải thiện chất lượng sống của người dân. Nhưng dưới góc độ nhà quản lý, cần phải xem xét hiệu quả chi phí dài hạn. Sự phát triển không ngừng về công nghệ trong hệ thống quản lý cũng như xe tự hành đòi hỏi việc cập nhật, nâng cấp hệ thống quản lý liên tục. Và rõ ràng, đối với cả 1 thành phố, chi phí cho việc này là không hề nhỏ.

Chưa kể còn có những rủi ro, thách thức liên quan tới an ninh mạng. Hãy thử tưởng tượng, nếu cả một hệ thống quản lý giao thông thành phố bị tấn công bởi tin tặc, hậu quả có thể gây ra gián đoạn nhiều tuyến giao thông trên thành phố, hoặc tệ hơn là xảy ra TNGT.

Bên cạnh đó, việc áp dụng AI trong quản lý giao thông cũng gây ra nhiều tranh cãi khi tích hợp AI trên các phương tiện nhằm thu thập dữ liệu, theo một số người, là hành vi vi phạm quyền riêng tư của các cá nhân.Nhưng nhìn chung, ta có thể thấy. lợi ích của việc áp dụng AI trong quản lý giao thông đô thị, đó là không chỉ AI sẽ giúp cải thiện tình hình giao thông, mà còn giải phóng các nguồn lực quan trọng của thành phố như CSGT, và thậm chí là cải thiện môi trường không khí, bởi ít tắc đường đồng nghĩa với ít khí thải hơn. 

Rất nhiều bài toán trong ngành giao thông đã, đang và sẽ được xử lý nhờ áp dụng những tiến bộ công nghệ trí tuệ nhân tạo. Khi công nghệ được nghiên cứu và mở rộng, chắc chắn sẽ có nhiều tiện ích ra đời hơn, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng đường bộ và đảm bảo an toàn cho người và phương tiện tham gia giao thông.