2024 sẽ là một năm tăng trưởng chậm của xe điện?

Theo đài CNA, doanh số bán xe điện toàn cầu đã tăng trưởng 31% trong năm 2023, dù là con số lớn nhưng đã giảm đi nhiều so với con số tăng trưởng 60% của năm 2022. Và từ đầu năm 2024, nhiều chuyên gia đã dự báo mức tăng trưởng sẽ còn tiếp tục giảm. Theo công ty nghiên cứu thị trường Canalys, mức tăng trưởng doanh số xe điện toàn cầu năm nay sẽ ở khoảng 27,1%.

Trên thực tế, các số liệu trong tháng 1 cho thấy, doanh số bán xe điện tại các thị trường toàn cầu dù vẫn tăng mạnh 69% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng đã chậm lại đáng kể so với tháng 12/2023 khi giảm tới 26%.

Trong đó, doanh số bán xe điện tại châu Âu ghi nhận mức giảm theo tháng là 32%, còn ở Mỹ và Canada giảm 14%.Tại Trung Quốc, thị trường xe điện lớn nhất thế giới, doanh số 2 tháng đầu năm tăng 18,2%, so với 20,3% của cả năm 2023.

Ông Tomoyuki Suzuki, chuyên gia của công ty tư vấn tài chính AlixPartners ở Tokyo (Nhật Bản), cho rằng sự chậm trễ trong việc đưa ra thị trường các mẫu xe điện giá rẻ đang khiến người tiêu dùng e ngại với loại xe này. Các khoản hỗ trợ thấp hơn và chi phí vay cao hơn đang gây áp lực với nhiều nhà sản xuất xe điện.

Theo nhà cung cấp công nghệ và dịch vụ ô tô Cox Automotive, hiện một chiếc xe điện đang có giá bán trung bình cao hơn khoảng 5 nghìn đô-la Mỹ so với xe ô tô chạy xăng. Ông Mike Stanton, Chủ tịch Hiệp hội Đại lý ô tô Mỹ cho biết:

“Nhiều người có thu nhập cao đã mua xe điện, thậm chí có thể là mua chiếc thứ hai, thứ ba cho gia đình của họ. Nhưng những người chỉ có thể mua 1 chiếc ô tô, thì họ chưa chọn xe điện. Cho nên chúng ta cần làm nhiều hơn để giảm giá xe điện, để phù hợp với người có thu nhập trung bình và thấp.”.

Bên cạnh vấn đề giá cả, một vấn đề quen thuộc khác ảnh hưởng tới tăng trưởng của xe điện, vẫn là về hạ tầng trạm sạc. Những người không có gara hay thiết bị sạc tại nhà sẽ phụ thuộc hoàn toàn vào hạ tầng trạm sạc công cộng.

Bà Elizabeth Krear, chuyên gia của công ty nghiên cứu hành vi người tiêu dùng JD Power cho biết, dù hiện số lượng trạm sạc đã nhiều hơn trước, nhưng vẫn chưa đủ so với tốc độ tăng trưởng của ngành:

“Ngay cả với những nỗ lực cải thiện cơ sở hạ tầng, số lượng xe điện vẫn đang tăng nhanh gấp 2,5 lần tốc độ xây dựng trạm sạc. Điều này đang khiến nhiều người không hài lòng với các trạm sạc công cộng, và là nguyên nhân khiến sự quan tâm của người tiêu dùng tới xe điện đang giảm dần trong 5 tháng vừa qua”.

Bên cạnh đó, việc nhu cầu về xe điện sụt giảm tại thị trường Trung Quốc đã khiến chính phủ nước này khuyến khích các nhà sản xất mở rộng thị trường ra nước ngoài. Với đặc điểm nhiều mẫu ô tô có mức giá hợp túi tiền hơn, ô tô điện Trung Quốc dấy lên lo ngại về sự tổn hại cho ngành công nghiệp ô tô nhiều nơi như Mỹ và Châu Âu. Nhiều chuyên gia cho biết, nếu muốn tăng tốc quá trình phổ biến xe điện, những mâu thuẫn, xung đột về giá cả xe, hạ tầng là điều không tránh khỏi.

Dù vậy, tại Triển lãm ô tô quốc tế New York diễn ra vào cuối tháng 3, đầu tháng 4 mới đây, nhiều nhà sản xuất vẫn tỏ ra lạc quan với tình hình, và cho rằng, người dân vẫn có nhu cầu mua xe điện, chỉ là họ đang chờ các dòng xe bình dân hơn trong vòng vài năm tới. Ông Mark Scheinberg, Chủ tịch Hiệp hội đại lý ô tô TP.New York chia sẻ:

“Cách tiếp cận để phổ biến xe điện của Trung Quốc và Mỹ đúng là có sự khác biệt, nhưng tôi cho rằng chúng tôi vẫn có cùng hướng đi.”.

Còn tại Việt Nam, theo Reuters, do ảnh hưởng từ những thay đổi trong chiến lược của tập đoàn ô tô Trung Quốc BYD, cùng với sự suy thoái chung của thị trường xe điện, tập đoàn này đã quyết định hoãn lại kế hoạch khởi công xây dựng nhà máy sản xuất và lắp ráp ô tô điện tại khu công nghiệp Phú Hà ở tỉnh Phú Thọ. BYD và cơ quan quản lý khu công nghiệp tại Phú Thọ sẽ tìm kiếm thời điểm thích hợp để tái khởi động dự án.

Một số nhận định cho rằng, các chính sách dành cho xe điện của Việt Nam hiện chưa hoàn thiện và thiếu hấp dẫn, là nguyên nhân chính khiến BYD “tạm hoãn” đầu tư. Giám đốc marketing 1 doanh nghiệp ô tô Việt Nam cho biết, do chi phí sản xuất và thuế phí cao, nên mặt bằng giá ô tô tại Việt Nam cao hơn các quốc gia láng giềng là Thái Lan và Indonesia. Có vẻ như Việt Nam lại “chậm chân” trong việc thu hút đầu tư vào phát triển ô tô điện.

Và mới đây, Theo Thông tư 09/2024 do Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) vừa ban hành, các trạm dừng nghỉ loại 1 và loại 2 phải có trụ sạc, điểm đỗ riêng cho xe điện. Quy định có hiệu lực từ ngày 05/10/2024.

Bên cạnh việc lắp đặt trụ sạc, các trạm dừng nghỉ loại 1 và loại 2 còn phải dành ra ít nhất 10% tổng số bãi đỗ cho việc sạc xe điện. Với quy định mới này, hệ thống trạm sạc sẽ được phát triển rộng rãi và thống nhất hơn, giúp các chủ xe điện chủ động hơn trong các chuyến đi dài.