Những ngày qua, có một sự kiện có thể nhiều người không để ý, vì không phải ai cũng có con đang chuẩn bị xét tuyển đại học vào năm nay. Có lẽ cũng không nhiều người quan tâm đến câu chuyện là một số trường đại học, ở đây là trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội và một số trường đại học khác như trường Đại học Hà Nội đã đột ngột thông báo không tuyển các thí sinh lựa chọn khối ngành tổ hợp ba môn Văn, Sử, Địa.
Khi đọc được thông tin đó tôi khá thảng thốt. Tôi không phải là người học hay được đào tạo về chuyên ngành Văn, Sử hay Địa lý mà là người được đào tạo về khoa học kỹ thuật, thi khối A khi vào đại học.
Nhiều ngành tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) và một số trường đại học khác (như Đại học Hà Nội) đã từ bỏ việc tuyển sinh dựa trên điểm của khối sử dụng các môn Văn, Sử, Địa. Thay vào đó, họ sử dụng những tổ hợp khác như Văn, Toán và Ngoại ngữ hay Văn, Toán và Giáo dục công dân, tức là môn Địa lý đã bị bỏ qua.
Trước hết, tôi rất thông cảm và thương các cháu đã lựa chọn môn Văn, Sử, Địa lý (đặc biệt là Địa lý) và theo học suốt 2 năm và bây giờ sẽ rất bơ vơ và khó có thể kịp để chuyển đổi đăng ký sang khối ngoại ngữ.
Câu chuyện thứ hai tôi nghĩ còn lớn hơn. Các trường đại học giải thích rằng việc thay đổi như vậy phù hợp với quy định của Bộ Giáo dục, vì được công bố trước thời điểm tuyển sinh nhiều ngày.
Tuy nhiên, liệu việc các trường đại học, đặc biệt là những trường công lập hàng đầu về khoa học xã hội và nhân văn, từ bỏ việc tuyển sinh, thì với các học sinh lựa chọn môn địa lý như một môn học để học ở phổ thông, những năm cuối phổ thông học một cách chuyên môn sâu hơn, tổ hợp sâu hơn, liệu có phải là điều hợp lý hay không?
Tôi nghĩ là không!
Tôi nhớ lại câu chuyện của mẹ tôi, một người phụ nữ hơn 80 tuổi, đã rất háo hức khi được tặng cuốn sách "Các tù nhân của địa lý", bà như cảm thấy như khám phá ra một thế giới mới. Trong rất nhiều năm, chúng ta có phần nào đó coi nhẹ và bỏ rơi những môn khoa học xã hội, trong đó có địa lý.
Có thể có những người cho rằng môn địa lý không hấp dẫn, nhưng như tôi đã từng chia sẻ với các con tôi rằng, địa lý có lẽ là môn học hấp dẫn nhất và được sử dụng nhiều nhất sau này trong cuộc sống. Nếu không hiểu biết tốt về địa lý, chúng ta khó có thể đi du lịch, đi chơi, lựa chọn chỗ làm, hoặc lựa chọn chỗ sống.
Địa lý là những vùng đất, là văn hóa và nhiều thứ khác; học địa lý là điều quan trọng trong một quốc gia.
Việc các trường đại học từ bỏ chọn học sinh, chọn xét tuyển sinh viên dựa trên tổ hợp văn, sử, địa không chỉ phản ánh một cách tiếp cận mà còn góp phần làm cho những năm sau các cháu sẽ bỏ bớt đi việc học địa lý, và đó là một thứ nguy hại.
Tôi cũng băn khoăn rằng, tại sao lựa chọn các môn tổ hợp ngoại ngữ vì đó là một xu thế. Tôi nhớ lời một người thầy dạy tiếng Anh của tôi rằng "ngôn ngữ chỉ là phương tiện, quan trọng nhất là bạn có thông tin.
Khi có thông tin, khi nói nhiều, bạn sẽ nắm bắt được ngôn ngữ, nhưng khi không có thông tin thì dù giỏi đến mấy cũng không nói được”. Và thực tế hiện nay cho thấy, nhiều bạn học hay nói có vẻ thông thạo nhưng khi phải nói ra, thuyết trình, trình bày hay viết ra thì lại không làm được vì không có thông tin.
Các con tôi, từ nhỏ khi học ở trường quốc tế và nước ngoài, thì tôi luôn nói với các con rằng, điều quan trọng nhất, hàng đầu đó là phải thành thạo ngôn ngữ mẹ đẻ. Gia đình người nói giao tiếp và viết thư bằng tiếng Việt thuần túy, không lạm dụng từ ngữ tiếng Anh hay ngoại ngữ khác.
Tôi tin rằng, việc duy trì và thúc đẩy học các môn khoa học xã hội, trong đó có địa lý, là rất quan trọng đối với một quốc gia. Các trường đại học hàng đầu có nghĩa vụ phải thúc đẩy việc đó, chứ không phải chỉ chạy theo những xu thế.
Nếu quy chế tuyển sinh của Bộ Giáo dục cho phép các trường bỏ sử dụng tổ hợp văn, sử, địa để tuyển sinh chỉ vài tháng trước kỳ tuyển sinh là phù hợp với quy chế, thì tôi cho rằng quy chế đó là không hợp lí và Bộ Giáo dục cần phải sửa đổi./.