Nghe nội dung chi tiết tại đây:
Nhà Khai Trí Tiến Đức nay đã trở thành Không gian văn hóa Việt (Ảnh: Thế giới di sản)
Hà Nội đã vào thu, với hương hoa sữa nồng nàn, len lỏi từng góc phố. Với người dân Hà Nội, mùa thu không chỉ là mùa tựu trường, mùa của những thức quà đặc trưng mà còn là mùa của lịch sử. Chúng ta vừa trải qua không khí kỉ niệm 63 năm ngày giải phóng Thủ đô và 72 năm ngày thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa.
Hòa trong không khí trầm hùng ấy, có một công trình kiến trúc lịch sử đặc biệt như nhắc chúng ta về một thời không thể nào quên. Đó là nhà Khai Trí Tiến Đức ở địa chỉ số 16 phố Lê Thái Tổ. Đây đã từng nơi hội ngộ của biết bao nhà trí thức những năm Pháp đóng, cũng là không gian biểu diễn nghệ thuật một thời của đất Hà thành.
Với tuổi đời gần 1 thế kỉ, trải qua biết bao thăng trầm cùng Thủ đô, Nhà Khai Trí Tiến Đức không chỉ là một nhân chứng lịch sử quan trọng mà còn là nơi lưu giữ bao kí ức, bao nét văn hóa về một Hà Nội cổ xưa. Đặc biệt, nơi đây sẽ đưa các bạn được trở về với không khí của Việt Nam những năm chống Pháp.
Với người dân thủ đô khi ấy, nơi đây là nơi mà tất cả cùng ngồi lại, nói chuyện, dành cho mình những phút nghỉ ngơi hiếm hoi, dù trên đầu máy bay địch vẫn không ngừng dội bom xuống. Cũng từ nơi đây, thú vui đi chơi quanh Hồ Gươm sau giao thừa của người Hà Nội được hình thành và mang đậm những dấu ấn thiêng liêng.
Chúng ta sẽ cùng lắng nghe những chia sẻ sâu hơn từ nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến, báo Hà Nội Mới, khách mời quen thuộc của chương trình về địa chỉ 16 Lê Thái Tổ này:
Nhà Khai Trí Tiến Đức rực rỡ một thời, nay nằm duyên dáng, lặng lẽ giữa lòng Hà Nội nhộn nhịp, bên cạnh những di tích lịch sử khác như Tháp Rùa, Đền Ngọc Sơn,.... Đây được xem như tòa nhà có vị trí đẹp nhất Hà thành, khi mà có đến 3 mặt tiền, tiếp giáp với 2 con đường lớn. Dọc theo đường Lê Thái Tổ, với những tán cây quanh năm rợp bóng, soi mình xuống hồ Gươm, bạn sẽ thấy mặt chính của tòa nhà.
Một mặt khác nằm ở phố Hàng Trống, con phố không chỉ nổi tiếng với các loại trống như trống cơm, trống hội,…mà còn bởi dòng tranh dân gian vô cùng đặc sắc – tranh Hàng Trống. Vì được xây theo kiến trúc hình mũi thuyền nên hai đầu còn lại của tòa nhà, một nằm ở ngã ba Lê Thái Tổ - Hàng Trống, một thuộc khuôn viên vườn hoa.
Nhiều bạn trẻ vẫn còn lạ lẫm khi được nhắc đến tên Nhà Khai Trí Tiến Đức (Ảnh: Báo Ảnh Việt Nam)
Nhà Khai Trí Tiến Đức đã từng là nơi diễn ra nhiều sự kiện trọng đại và đáng nhớ với nhiều người thế hệ trước là vậy, nhưng với nhiều bạn trẻ hiện nay, dù được sinh ra và lớn lên ở đây hay thường xuyên ra Hồ Gươm để dạo chơi thì ko gian văn hóa cổ xưa này vẫn thật mới lạ.
Các bạn trẻ có thể biết đến những quán ăn ngon, nhưng quán cà phê đẹp, lạ hay thả mình vào con phố đi bộ quanh Hồ Gươm nhưng không mấy để ý đến nơi đã từng một thời chứng kiến bao sự kiện của Thủ đô và đất nước như địa chỉ số 16 Lê Thái Tổ. Hoặc nếu có thì cũng chỉ là được nghe đến nó với danh xưng là Không gian văn hóa Việt:
# Mình sống ở đây, cũng ở gần đây thôi, và đi qua tòa nhà 16 Lê Thái Tổ là Không gian văn hóa Việt cũng rất nhiều lần rồi, chỉ biết cái tòa nhà này Pháp xây, còn cái tên Nhà Khai Trí Tiến Đức khá là lạ lẫm với mình, lần đầu tiên mình nghe thấy.
# Mình chưa nghe thấy cái tên này bao giờ.
# Chưa từng nghe tên nhà Khai Trí Tiến Đức bao giờ, thực sự ấn tượng với nó thì mình cũng chỉ ấn tượng là nó có kiến trúc Pháp cổ kính chứ không để ý lắm.
# Mình cũng hay để ý ngôi nhà này vì nó có kiến trúc khá đặc biệt, kiểu cổ kính pha với hiện đại. Nhưng mình cũng chỉ biết nó là ko gian văn hóa việt thôi chứ ko hề biết trước đây nó có tên là nhà Khai Trí Tiến Đức.
Nhà Khai Trí Tiến Đức – 16 Lê Thái Tổ có lẽ chỉ còn trong ký ức của những người đã sống và đi qua 2 thế kỷ, đã anh dũng, kiên cường trải qua mưa bom bão đạn của những cuộc chiến tranh. Cô Hồng Vân nói:
“Cô ở đây từ năm 1967, nhưng cô ngày xưa đi học ở nước ngoài từ năm tiếp quản thủ đô. Cái nhà đó rất đẹp, nói chung thiết kế của Pháp rất hoàn chỉnh. Ngày xưa cái chỗ ngồi uống trà bây giờ là cái giếng trời, khoảng không cây xanh 2 bên, có cái vườn thượng uyển đẹp lắm.
Cái nhà ngoài thì vẫn giữ nguyên. Ngày xưa ở đây là chiếu nghỉ. Pháp xây cơ quan bao giờ cũng có cổng tiền, cổng hậu, chiếu nghỉ, bây giờ thành bãi gửi xe. Chiếu nghỉ ngày xưa đẹp như thế, người dân buổi sáng chơi cầu lông, trẻ con nghỉ hè tập nghi thức.
Ngày xưa , thời Pháp nó là nhà Khai Trí Tiến Đức đấy, sau khi tiếp quản, mình làm CLB Thống Nhất, cho người ền nam tập kết ra bắc họp đồng hương, có nhiều kỷ niệm lắm. Ông Đồng (Phạm Văn Đồng) năm nào mùng 3, mùng 4 họp đồng hương Quảng Ngãi. Bọn cô lúc đấy còn trẻ, chưa lấy chồng, lúc nào cũng trông mong ngày đấy để gặp ông Đồng.
Mà ngày xưa, gặp được vị lãnh tụ là ghê gớm lắm. Ông Đồng rất là tình cảm, Tết đến chúc tết, họp đồng hương, quần chúng với lãnh đạo gần gũi lắm. Dân ền nam thích lắm, đông lắm, giờ nhiều kỷ niệm lắm”.
Trong hoài niệm của thế hệ 7x, 8x thì nhà Khai Trí Tiến Đức có lẽ lại là một không gian rất khác, nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến chia sẻ:
Từ tháng 1 năm 2010, nhà Khai Trí Tiến Đức đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch giao cho nhà hát ca múa nhạc Việt Nam quản lý. Với quyết tâm biến nơi đây thành Không gian văn hóa Việt, công trình này đã được sửa chữa và cải tạo khá nhiều, tuy nhiên vẫn giữ được những đường nét cổ kính và duyên dáng của ngôi nhà. Nơi dập dìu của bao tài tử giai nhân khi xưa, nay đã trở thành nơi triển lãm và biểu diễn các chương trình văn hóa nghệ thuật giữa lòng Thủ đô.
Không gian văn hóa Việt được chia làm 4 khu đó là Khu gallery – Khu biểu diễn trong nhà (chính là Nhà hát Lam Kinh) – Khu ẩm thực và Khu biểu diễn ngoài trời. Du khách có thể đến để tham quan các tác phẩm và mua những sản phẩm thủ công mỹ nghệ làm đồ lưu niệm tại khu gallery.
Còn nếu bạn yêu thích loại hình nghệ thuật đương đại, nhạc thính phòng, giao hưởng thì cũng sẽ được hòa mình trong không gian âm nhạc, nghệ thuật chất lượng, tại khán phòng rộng hơn 300 chỗ ngồi của nhà hát Lam Kinh. Ngoài ra, khu sân khấu di động ngoài trời sẽ làm thỏa mãn những ai yêu thích các loại nghệ thuật truyền thống như chèo, ca trù, múa rối nước,…
Với sự đa dạng về hình thức, sự đầu tư quy mô về vật chất, sự chau chuốt, chọn lọc trong từng tác phẩm thể hiện, nhà Khai trí Tiến Đức mang đậm phong cách Pháp, nay đã thực sự trở thành không gian văn hóa của người Việt. Đây sẽ là một trong những điểm hẹn thú vị dành cho những ai yêu thích và muốn khám phá về nghệ thuật truyền thống, nghệ thuật đương đại cũng như lịch sử Thủ đô và đất nước.