Gần đây, quy định về thời gian đóng bảo hiểm và tỉ lệ hưởng lương hưu được áp dụng sau ngày 1/1/2018 đang khiến nhiều người băn khoăn. So với quy định hiện hành, người nghỉ hưu phải đóng thêm 5 năm BHXH mới được hưởng mức lương bảo hiểm tối đa khi về hưu.
Từ năm 2018, người nghỉ hưu phải đóng thêm 5 năm BHXH mới được hưởng mức lương bảo hiểm tối đa khi về hưu.
Cụ thể, lao động nữ phải đóng bảo hiểm đủ 30 năm thay vì 25 năm đối với nữ mới được hưởng mức lương hưu tối đa 75%. Nếu nghỉ hưu năm 2018 mà thời gian đóng BHXH được 15 năm thì người lao động được hưởng mức lương hưu 45%, thêm 1 năm đóng bảo hiểm được cộng 2% (tối đa 75%).
Riêng đối với lao động nam, lộ trình nâng dần năm đóng bảo hiểm và tỉ lệ lương hưu được tính là: Nghỉ hưu năm 2018 phải đóng bảo hiểm đủ 16 năm mới được hưởng mức lương hưu 45%, năm 2019 là 17 năm… đến 2022 là 20 năm, thêm 1 năm đóng bảo hiểm được cộng 2%. Như vậy, nghỉ hưu từ năm 2022 thì phải đủ 35 năm đóng BHXH mới được hưởng lương hưu tối đa 75%.
Quy định này khiến nhiều người lao động lo lắng, nếu về hưu sau năm 2018 sẽ bị thiệt thòi nên tìm cách lách luật để có thể nghỉ hưu sớm. Để đối phó, một số người sắp tới tuổi hưu cân nhắc việc đi giám định y khoa nhằm làm hồ sơ nghỉ hưu non, trước 1-1-2018 để không bị áp quy định mới.
Tuy nhiên, số đông vẫn băn khoăn, không chắc chắn việc nghỉ hưu trước và sau thời điểm trên thực sự lợi hay hại. Bà Vũ Thị Kim Mai, 53 tuổi, là nhân viên của một công ty tại quận Thanh Xuân, Hà Nội chia sẻ:
Về vấn đề này, phóng viên VOV đã có cuộc trao đổi với ông Bùi Sỹ Lợi, Phó chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội. Theo ông Bùi Sỹ Lợi, từ 1/1/2018, cách tính tỉ lệ phần trăm hưởng lương hưu có thay đổi so với nghỉ hưu trước năm 2018 nhưng chỉ tác động trực tiếp đến một số nhóm đối tượng chứ không ảnh hưởng tới tất cả các đối tượng hưởng lương hưu từ năm 2018 trở đi.
Cụ thể, nếu phụ nữ nghỉ sớm hơn sẽ bị thiệt. Bởi Luật BHXH 2014 quy định cách tính tỉ lệ phần trăm hưởng lương hưu như sau: Đủ 15 năm đóng BHXH sẽ được hưởng 45%, sau đó cứ mỗi năm đóng BHXH được tính bằng 2%, tối đa không quá 75%.
Như vậy, để đạt tỉ lệ 75% lương hưu, lao động nữ phải có đủ 30 năm đóng BHXH (nghỉ hưu trước năm 2018, lao động nữ có đủ 25 năm đóng BHXH được hưởng tỉ lệ 75%). Vì vậy, phụ nữ nghỉ hưu trước năm 2018 sẽ có lợi hơn. Tuy nhiên, không phải đối tượng nào về hưu trước năm 2018 đều có lợi.
Đối với lao động nam nghỉ hưu trong năm 2018 thì phải có đủ 31 năm đóng BHXH thì mới đạt tỷ lệ hưởng lương hưu 75%. Như vậy lao động nam nghỉ hưu trong năm 2018 mà có thời gian đóng BHXH chưa đủ 31 năm thì không đạt tỷ lệ 75%. Trường hợp nghỉ hưu mà chưa đủ tuổi đời theo quy định của Luật BHXH 2014 thì bị giảm trừ tỉ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi (mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi trừ 2%). Những nhóm không đủ điều kiện về tuổi đời và năm tham gia bảo hiểm xã hội, nếu về sớm thì không những thiệt đơn và còn thiệt kép. Ông Bùi Sỹ Lợi phân tích:
Ông Phạm Lương Sơn, Phó Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết: Từ năm 2018, mức đóng BHXH được điều chỉnh trên cơ sở tổng thu nhập của người lao động nên lương hưu có thể được tính mức cao hơn. Tỷ lệ phần trăm lương hưu sẽ thấp khi nghỉ hưu sớm, thời gian đóng BHXH ít. Chẳng hạn, lao động nam đủ điều kiện nghỉ hưu năm 2017 do suy giảm sức khỏe (nam 52 tuổi, suy giảm sức khỏe 61%), có thời gian đóng BHXH 20 năm - mức thấp nhất đủ điều kiện hưởng lương hưu, thì tỷ lệ lương hưu chỉ là 39%.
Vì vậy, mỗi người khác nhau về tuổi đời, thời gian đóng BHXH, mức lương đóng BHXH, điều kiện làm việc, thời gian hưởng lương hưu khác nhau thì mức hưởng lương hưu khác nhau. Do đó, không phải ai nghỉ hưu trước năm 2018 đều có lợi hơn người nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi. Ông Phạm Lương Sơn nói:
Từ ngày 1/1/2018 trở đi, tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo qui định của pháp luật lao động. Vì tiền lương đóng BHXH cao hơn nên lương hưu cao hơn. Trường hợp nếu nghỉ hưu mà chưa đủ tuổi đời theo quy định thì còn phải giảm trừ tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi.
Có thể thấy, người lao động nên cân nhắc việc có nên nghỉ hưu sớm hay không bởi với những quy định mới như vậy, người lao động chưa chắc sẽ được hưởng lợi hoàn toàn.