Những ngày này, Hà Nội lại tiếp tục “ra quân” dọn dẹp, xử lý việc lấn chiếm vỉa hè của các hộ kinh doanh, đặc biệt là ở các tuyến phố nội đô, thuộc các phường trung tâm. Câu chuyện lấn chiếm vỉa hè dành cho người đi bộ, lòng đường cho các phương tiện giao thông đã kéo dài nhiều năm và rất khó giải quyết dứt điểm của Hà Nội lại một lần nữa nóng lên.
Mỗi lần chính quyền địa phương ra quân xử lý việc lấn chiếm vỉa hè, nhiều người dân thủ đô lại bày tỏ hy vọng những nỗi bức xúc vì vỉa hè bị lấn chiếm sẽ được giải quyết dứt điểm, trả lại vỉa hè cho người đi bộ và cảnh quan đường phố trở nên sạch đẹp hơn.d
Nhưng lần này, có một điều “kỳ lạ”, đó là thay vì sự đồng tình hưởng ứng của người dân, thì lại có ý kiến cho rằng, việc dẹp vỉa hè làm mất đi nét… văn hóa truyền thống trong sinh hoạt của người Hà Nội? Mất đi một phần “văn hóa vỉa hè” của người dân phố cổ.
Thực tế, các ý kiến phản đối đa phần đề cập đến con phố Hàng Mã, thuộc phường Hoàn Kiếm quen thuộc. Nơi đây có các hộ kinh doanh mặt hàng đặc thù phục vụ các dịp lễ tết của người Hà Nội. Nhiều năm nay, mỗi dịp lễ là con phố này trở nên rực rỡ sắc màu với các mặt hàng trang trí bắt mắt, không chỉ cung cấp hàng hóa cho nhu cầu thị trường mà còn thu hút nhiều bạn trẻ đến đây chụp ảnh lưu niệm và đông đảo người dân đến vui chơi, giải trí.
Có thể nói, toàn bộ phần vỉa hè, và một phần lòng đường từ lâu đã bị các hộ kinh doanh trên phố này lấn chiếm để bày hàng hóa, người đi bộ phải đi hẳn xuống lòng đường, các phương tiện qua lại thường xuyên ùn tắc.
Có người còn nói, đây là hành động đánh thẳng vào “nồi cơm” của những hộ kinh doanh nhỏ lẻ? Khi cuộc sống mưu sinh của họ dựa vào vỉa hè? Thậm chí nặng nề hơn còn kết luận rằng, nhiều gia đình mất tết vì “chiến dịch dẹp vỉa hè” của chính quyền địa phương.
Đúng là thói quen “vỉa hè” đã là một phần cuộc sống của người đô thị, cũng vì nhà cửa chật chội, vỉa hè, phố xá trở thành nơi giao lưu, buôn bán. Rất khó để tìm ra một con phố nào không có những “hoạt động kinh tế vỉa hè”.
Nhưng rõ ràng, chúng ta đang đặt tình cảm lấn át lý trí và luật pháp. Hãy nhìn phố Hàng Mã những ngày này, các hộ kinh doanh đã trả một phần vỉa hè, hàng hóa được thu gọn hơn, nhưng đi trên phố này vẫn cảm nhận được sự rực rỡ của các mặt hàng bày bán.
Phố trở nên rộng rãi hơn, người đi chơi phố, mua bán thoải mái ngắm hàng hóa, xe cộ qua lại cũng thuận tiện hơn. Nếu nói các hộ kinh doanh ở đây “mất tết” vì bị lấy lại vỉa hè, đó là những kết luận đầy cảm tính.
Rất khó hiểu khi kết luận rằng, việc không cho các hộ kinh doanh trên phố bày hàng hóa ra vỉa hè, lấn chiếm lòng đường làm giảm thu nhập, và ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc kinh doanh của họ. Lượng hàng hóa bày lan tràn vượt ra ngoài khuôn khổ cửa hàng, không phải là điều quyết định tới hoạt động kinh doanh của họ.
Thói quen lấn chiếm vỉa hè làm của riêng mình đã ăn sâu vào tiềm thức của những hộ kinh doanh mặt phố, nên hầu như ai cũng cho rằng sở hữu vỉa hè, đó là chuyện đương nhiên. Vậy, câu hỏi đặt ra, vỉa hè, có phải thuộc quyền “sở hữu” của những hộ kinh doanh trên mặt phố hay không? Tất nhiên là không phải.
Nhưng lỗi một phần khiến việc lấn chiếm vỉa hè làm nơi kinh doanh buôn bán tồn tại dai dẳng như thế, là thuộc về chính quyền địa phương. Khi mà sự thiếu dứt khoát trong các “chiến dịch” dọn dẹp vỉa hè đã góp phần cho thói quen này hình thành. Có lẽ chính việc thiếu dứt khoát này đã dẫn tới những phản ứng của người dân?
Giống như chuyện “bắt cóc bỏ đĩa”, vỉa hè chỉ được dẹp vài ngày, vài tuần, sau đó đâu lại vào đấy, người ta lại tiếp tục lấn chiếm khi không có bóng dáng lực lượng chức năng. Và những người được phân công nhiệm vụ đảm bảo trật tự vỉa hè cũng chỉ làm khi có lệnh, không có sự duy trì kiểm tra, kiểm soát thường xuyên.
Sự "ngập ngừng, thiếu dứt khoát" (?) của chính quyền địa phương có thể kể ra thêm trường hợp phố đường tàu Phùng Hưng. Dù đã "vào cuộc" ngay từ những ngày đầu xuất hiện những hàng cà phê dọc hai bên tuyến đường tàu, nhưng gần như chỉ dẹp cho có lệ. Chính việc làm này là một phần nguyên nhân dẫn tới việc "nở rộ" quán xá dọc hai bên đường tàu như hiện nay. Và đến bây giờ đã trở thành một "hiện tượng du lịch" khó hiểu.
Lại một lần nữa, cách đây vài ngày, con phố này bị lực lượng chức năng tiến hành ra quân xử lý, thế nhưng chỉ 2 ngày sau, đâu lại vào đó??? Và, vẫn có nhiều người lấy lý do, đây là một điểm du lịch mới, thú vị, thu hút du khách quốc tế, để kêu gọi giữ lại hoạt động của những quán cà phê dọc hai bên đường tàu này...
Câu hỏi đúng phải đặt ra ở đây là: Vì sao chính quyền địa phương lại không cương quyết dẹp vỉa hè?