Rạch Xuyên Tâm – con rạch dài 8,2km bị đánh giá là ô nhiễm nhất Sài Gòn dự kiến sẽ được cải tạo; tổng vốn hơn 9.300 tỷ đồng, giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường và chỉnh trang đô thị.
Rạch Xuyên Tâm xuất phát từ kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè quận Bình Thạnh đến sông Vàm Thuật, quận Gò Vấp. Riêng tại khu vực quận Bình Thạnh, hàng ngày tuyến rạch này tiếp nhận 40% lượng nước thải sinh hoạt của người dân, với khoảng 40.000 mét khối/ngày chưa qua xử lý, khiến cho tuyến rạch này bị ô nhiễm nghiêm trọng vì rác thải từ hàng ngàn hộ dận, làm cho nhiều đoạn bị tắc nghẽn.
Người dân ngụ tại quận Bình Thạnh ngậm ngùi:
"Nước rửa chét, giặt đồ thì mình xả xuống sông. Hồi trước đi vệ sinh, dân ở đây cũng thường thường đi thẳng xuống. Sau này Phường mới hỗ trợ cho cái thùng. Mùa triều cường, rác trôi vào nhà. Chuột bọ nó vô nữa… Rồi mình đang ngủ ngon này nè, chuột nó bò lên nó cắn vào chân luôn á".
"Nước, rác vô hôi hám lắm, nhưng cũng phải chịu thôi. Nhà nước không khắc phục, không làm, thì mình đâu làm gì được. Dân nghèo nữa, đâu làm gì được".
"Nhiều người lạ tới họ không chịu được cái mùi này. Họ nói sao cô ở hay quá. Tôi nói: không phải hay, nhưng quen, phải chấp nhận".
Năm 2002, Dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm bao gồm việc cải tạo môi trường, xây dựng cơ sở hạ tầng và khai thác quỹ đất ven rạch được UBND TP.HCM phê duyệt, với số vốn 123 tỷ đồng.
Trải qua 19 năm, tổng mức đầu tư của Dự án được tính toán đã lên đến 9.300 tỷ đồng, nhưng rạch Xuyên Tâm vẫn trong tình trạng ô nhiễm, ngập rác và bốc mùi hôi thối. Người dân dựng nhà, lấn chiếm, làm thu hẹp dòng chảy.
Mới đây, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong dẫn đầu đoàn công tác gồm các Sở, Ngành và UBND quận Bình Thạnh, Gò Vấp khảo sát thực tế tuyến rạch này. Người đứng đầu TP nhận định, dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm mang tính cấp bách và cần bắt tay vào thực hiện ngay:
"Chúng ta cần khẩn trương triển khai dự án này. Nó giải quyết được đa mục tiêu. Thứ nhất, giải quyết được vấn đề ô nhiễm môi trường, góp phần tổ chức lại dân cư trên địa bàn. Thứ hai, vấn đề giao thông. Thứ ba, qua việc đó chỉnh trang lại đô thị, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, đặc biệt là nước thải ra sông Sài Gòn. Sông Sài Gòn là dòng sông lịch sử. Nếu bây giờ chúng ta tổ chức những công trình, dự án ven sôn thì nó sẽ là điểm hấp dẫn du lịch", ông Nguyễn Thành Phong chỉ đạo.
Bày tỏ lo ngại trước tình trạng của tuyến rạch đang ảnh hưởng đến đời sống của hơn 2.000 hộ dân dọc hai bên, ông Phong đề nghị Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TP tính toán các phương án bố trí, tái định cư hợp lý cho các hộ dân chịu ảnh hưởng, đặc biệt là các hộ phải di dời toàn bộ.
Khi PV đặt vấn đề, tại sao trong suốt gần nhiều năm, tuyến rạch này vẫn chưa được cải tạo, ông Lê Hòa Bình, Phó Chủ tịch UBND phụ trách mảng đô thị của TP.HCM thừa nhận, TP đã nỗ lực thực hiện cải tạo môi trường, nhà trên kênh rạch từ hơn 20 năm nay, nhưng kết quả đạt được chưa như mong đợi.
"Cải tạo kênh rạch lớn của TP không chỉ là di dời nhà ở ven kênh rạch mà còn là cải tạo môi trường, phát triển hệ thống giao thông hai bên bờ kênh để trả lại màu xanh trong sạch như nó vốn có, cũng tạo động lực để phát triển du lịch. Thành phố chủ trương cải tạo rạch Xuyên Tâm và sẽ thực hiện trong nhiệm kỳ này", ông Lê Hoà Bình cho biết.
Theo ông Nguyễn Hoàng Anh Dũng - Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TP.HCM và cũng là chủ đầu tư, TP.HCM cần chi phí gần 4.900 tỷ đồng để bồi thường, giải phóng mặt bằng, trong đó, chi phí đền bù cho đoạn rạch qua quận Bình Thạnh là hơn 4.300 tỷ đồng, quận Gò Vấp là gần 470 tỷ đồng.
Đây là lần thứ 3, các lãnh đạo thành phố trực tiếp đi thực địa tại tuyến rạch Xuyên Tâm kể từ ngày dự án được phê duyệt. Gần 20 năm qua, người dân nơi đây vẫn chờ có cơ hội được “đổi đời” và chờ đến ngày, thành phố có một diện mạo mới.