Dự án Sáng kiến An toàn Giao thông Đường bộ Toàn cầu do Quỹ Bloomberg Philanthropies tài trợ thực hiện được 10 năm, có sự hợp tác cả ở cấp quốc gia và cấp các thành phố, mang lại nhiều cải thiện về hạ tầng giao thông tại 3 thành phố lớn, góp phần hạn chế các thương vong do tai nạn giao thông.
PV VOV giao thông đã có cuộc phỏng vấn với bà Kelly Larson- Giám đốc Chương trình An toàn đường bộ, Quỹ Bloomberg Philanthropies về những kết quả kết quả thực hiện Dự án giai đoạn 2020-2025:
PV: Sau thời gian triển khai, bà đánh giá như thế nào về những kết quả nổi bật của Dự án Sáng kiến Vì An toàn Giao thông Đường bộ Toàn cầu (BIGRS) tại ba thành phố Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng?
Bà Kelly Larson: Ở bất cứ nơi nào trên thế giới, giải pháp hiệu quả nhất để giảm tử vong do tai nạn giao thông đường bộ là giảm tốc độ. Điều này có thể được thực hiện bằng nhiều cách khác nhau. Trong đó, giới hạn tốc độ phù hợp rất quan trọng. Ví dụ có thể đảm bảo giới hạn tốc độ, chẳng hạn như 30 km/h ở các khu vực thương mại (trung tâm) và 50 km/h trong thành phố. Đây là những kết quả đã được Tổ chức Y tế thế giới rút ra sau các nghiên cứu thực tiễn.
Ngoài ra, cũng có những cách khác để thực sự giảm thiểu số vụ tai nạn giao thông đường bộ, số lượng người tử vong, bị thương bằng giải pháp thiết kế đường phố lấy con người làm trung tâm thay vì phương tiện. Hầu hết, các đường phố của các thành phố trên thế giới đều được thiết kế theo hướng ưu tiên phương tiện ô tô.
Vì vậy, điều rất quan trọng là phải xem xét lại cơ sở hạ tầng đô thị, để đảm bảo mọi người có thể di chuyển an toàn trong thành phố.
Cuối cùng, việc thực thi pháp luật của lực lượng cảnh sát giao thông nhằm đảm bảo người dân tuân thủ giới hạn tốc độ là vô cùng quan trọng giúp cứu sống nhiều người và khiến đường phố an toàn hơn cho tất cả.
Chúng tôi rất vui mừng với những kết quả đã đạt được cho đến nay tại ba thành phố ở Việt Nam. Kể từ năm 2016, tỷ lệ tử vong do TNGT tại TP.HCM đã giảm tới 41%. Đây là một kết quả ấn tượng, đạt được nhờ việc cải tạo đường phố để giảm tốc độ, thiết kế đường phố hướng đến con người, và tăng cường thực thi giới hạn tốc độ.
PV: Trong quá trình hợp tác, bà nhận thấy các thành phố của Việt Nam có những nỗ lực hoặc sáng kiến nổi bật nào trong công tác an toàn giao thông? Có hoạt động hay cách làm nào của TP. HCM, Hà Nội hoặc Đà Nẵng để lại ấn tượng đặc biệt đối với bà?
Bà Kelly Larson: Chúng tôi đã liên tục nhấn mạnh với tất cả các thành phố tham gia Sáng kiến An toàn Giao thông Đường bộ Toàn cầu của Quỹ Bloomberg về tầm quan trọng của việc thiết kế lại đường phố hướng đến con người thay vì phương tiện.
Như tôi đã đề cập, cả ba thành phố tại Việt Nam đều đang nỗ lực mạnh mẽ để cải thiện hạ tầng đường phố, giúp người dân di chuyển an toàn hơn.
Đến nay đã có hơn 1.200 cải tạo hạ tầng đã được triển khai tại ba thành phố nhằm thiết kế các con đường an toàn hơn. Điều này thể hiện sự cam kết mạnh mẽ của các cơ quan quản lý đô thị trong việc à soát kỹ lưỡng các khu vực cần cải thiện và thực hiện những hành động cụ thể để củng cố hạ tầng, đảm bảo an toàn cho mọi người khi tham gia giao thông.
PV: Theo bà, những yếu tố nào là quan trọng nhất để việc triển khai các giải pháp an toàn giao thông đạt hiệu quả bền vững trong thời gian tới, đặc biệt tại ba thành phố lớn của Việt Nam?
Bà Kelly Larson: Trước hết và quan trọng nhất là phải có sự lãnh đạo mạnh mẽ và quyết tâm chính trị để thực hiện mục tiêu giảm thiểu thương vong do tai nạn giao thông đường bộ, đồng thời đảm bảo việc áp dụng các thông lệ tốt nhất trên thế giới.
Chúng ta biết rằng việc thiết lập giới hạn tốc độ an toàn là rất quan trọng, giới hạn tốc độ 30 km/giờ tại khu vực trường học và khu thương mại, 50 km/giờ trong khu vực đô thị. Bên cạnh đó, công tác cưỡng chế của lực lượng cảnh sát là yếu tố then chốt, cũng như thiết kế hạ tầng giao thông hướng đến con người, giúp giảm tốc độ phương tiện một cách tự nhiên.
Không có một giải pháp duy nhất nào có thể đảm bảo an toàn giao thông hay giảm số vụ tai nạn, thương vong. Điều đó đòi hỏi một chiến lược toàn diện và đa yếu tố, với sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều ngành, từ xây dựng, công trình công cộng, giao thông vận tải cho đến lực lượng cảnh sát. Chúng tôi đã chứng kiến sự hợp tác liên ngành hiệu quả như vậy tại Việt Nam và rất phấn khởi trước những kết quả mà ba thành phố tham gia sáng kiến này đang đạt được.
PV: Với kinh nghiệm của mình, bà có khuyến nghị gì giúp Việt Nam tiếp tục giảm thiểu tai nạn giao thông, hướng đến mục tiêu xây dựng thành phố an toàn và thân thiện hơn?
Bà Kelly Larson: Trước hết là vấn đề tốc độ, việc giảm tốc độ là cực kỳ quan trọng. Chúng ta biết rằng khoảng một nửa số ca tử vong do tai nạn giao thông có nguyên nhân từ việc chạy quá tốc độ, vì vậy quản lý tốc độ hiệu quả cần được đặt lên hàng đầu.
Thứ hai, khoảng 90% phương tiện tại Việt Nam là xe máy, nên việc bảo vệ người đi xe máy là rất cần thiết. Điều đó có nghĩa là phải giảm tốc độ, đảm bảo người điều khiển phương tiện đội mũ bảo hiểm đúng cách, đồng thời thiết kế đường phố an toàn cho tất cả người tham gia giao thông từ người đi bộ, người đi xe đạp cho đến người đi xe máy.
Bên cạnh đó, cần đặc biệt chú ý đến an toàn cho người đi bộ, đảm bảo họ có thể di chuyển và sang đường một cách an toàn nhờ có vỉa hè, vạch sang đường và các hạ tầng phù hợp khác. Chúng tôi nhận thấy các thành phố ở Việt Nam đã thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc cải thiện hạ tầng để phục vụ người dân, và điều đó thật đáng khích lệ.
PV: Trong giai đoạn 2026–2030, Quỹ Bloomberg Philanthropies dự kiến sẽ có những định hướng hỗ trợ như thế nào để tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong lĩnh vực an toàn giao thông đường bộ?
Bà Kelly Larson: Kể từ năm 2007, Bloomberg Philanthropies đã có một chiến lược rất rõ ràng: Hỗ trợ các cơ quan nhà nước trong công tác đảm bảo an toàn giao thông ở cả cấp thành phố và quốc gia, đồng thời phối hợp với các tổ chức quốc tế cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và chuyên môn cho chính quyền các cấp.
Chiến lược này sẽ tiếp tục được duy trì. Quỹ Bloomberg Philanthropies cam kết hỗ trợ các tổ chức có khả năng tăng cường an toàn giao thông tại Việt Nam và trên toàn thế giới.
Chúng tôi tin tưởng mạnh mẽ vào một cách tiếp cận đa ngành, dựa trên bằng chứng khoa học nhằm nâng cao an toàn giao thông. Điều này bao gồm việc giải quyết các yếu tố rủi ro chính như tốc độ, đội mũ bảo hiểm, và lái xe sau khi uống rượu bia, cũng như đảm bảo rằng các quy định được thực thi nghiêm túc. Chúng tôi cũng ghi nhận vai trò quan trọng của lực lượng cảnh sát trong việc ngăn chặn các hành vi nguy hiểm, cùng với việc cải thiện hạ tầng giao thông an toàn hơn cho người dân.
Tổng kết lại, có thể nói rằng Việt Nam đã là quốc gia tiên phong trong lĩnh vực an toàn giao thông kể từ năm 2007. Quỹ Bloomberg Philanthropies tự hào được đồng hành cùng các đối tác trong nước trong việc vận động thông qua Luật bắt buộc đội mũ bảo hiểm vào năm đó. Kể từ đó đến nay, Việt Nam đã thể hiện cam kết bền vững trong việc giảm thiểu thương vong do tai nạn giao thông.
Đến năm 2025, chúng ta có thể thấy rõ sự lãnh đạo và quyết tâm mạnh mẽ từ cả cấp quốc gia lẫn địa phương, cùng những “nhà vô địch an toàn giao thông” đang tiếp tục nỗ lực không ngừng vì mục tiêu này.
PV: Vâng. Xin trân trọng cảm ơn bà!