Hôm nay, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra và thảo luận tại tổ về dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi). Đáng chú ý, tại dự thảo luật này, Ban soạn thảo đã không bổ sung quy định về việc cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc là nung nóng, trong khi nội dung này đã được quy định rõ tại Nghị quyết số 173/2024/QH15 ngày 30/11/2024.
Việc không quy định cấm kinh doanh thuốc lá điện tử tại dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) có mẫu thuẫn gì với Nghị quyết 173? Có nên đánh đổi sức khỏe của cả một thế hệ với đầu tư của một vài doanh nghiệp?
PV VOV Giao thông đối thoại với TS Đinh Xuân Thảo, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Lập pháp (Ủy ban Thường vụ Quốc hội) xung quanh nội dung này:
PV: Thưa ông, cuối năm 2024, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử, nhưng tại dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) đang được Quốc hội cho ý kiến thì lại không đưa mặt hàng thuốc lá điện tử vào danh mục cấm. Theo ông, như vậy có gì xung đột hay không?
TS Đinh Xuân Thảo: Về vấn đề này, Nghị quyết số 173/2024 của Quốc hội khóa XV đã quy định rõ việc cấm kinh doanh thuốc lá mới, như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, với mục tiêu đặt sức khỏe của con người lên trên hết.
Tuy nhiên, trong dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) do Chính phủ trình lần này lại không đưa việc cấm sản xuất, kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào danh mục ngành nghề cấm đầu tư. Ở đây, cả Nghị quyết của Quốc hội và Luật này đều do Quốc hội thông qua, vì vậy, theo chiều hướng đúng đắn, một Nghị quyết đã được thông qua và phù hợp, hợp lòng dân thì cần được luật hóa, tức là nâng lên thành quy định trong luật. Điều đó là phù hợp và đúng đắn.
Trong khi đó, Nghị quyết 173 đã thể hiện rõ quan điểm bảo vệ sức khỏe của người dân, mà nay trong Luật lại không được luật hóa, không đưa vào danh mục cấm, thì theo tôi là không phù hợp. Vấn đề này, Quốc hội hoàn toàn có thể quyết định được ngay, không cần phải nghiên cứu thêm, bởi tác hại của thuốc lá và rượu bia đã được luật hóa, quy định rất cụ thể, rõ ràng và thực thi nhiều năm nay. Luật Đầu tư là luật chuyên ngành, nhưng có liên quan đến các lĩnh vực gốc, trong đó có việc hạn chế tác hại của rượu bia, đặc biệt là thuốc lá. Vì vậy, việc thực hiện cần phải nghiêm túc, đồng bộ với các quy định hiện hành.
Những ý kiến viện dẫn để bảo vệ cho việc khuyến khích, thu hút đầu tư trong lĩnh vực sản xuất thuốc lá loại mới – bao gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng – là không thỏa đáng. Thuốc lá mới cần được coi là hàng cấm, và phải đưa ngay vào danh mục cấm đầu tư. Bởi lợi ích thu hút đầu tư trong lĩnh vực này sẽ không thể bù đắp được thiệt hại thực tế mà người dân và Nhà nước Việt Nam phải gánh chịu.
Cần lưu ý rằng, những kiến nghị hay nỗ lực nhằm bảo vệ cho việc thu hút đầu tư sản xuất thuốc lá vào Việt Nam có dấu hiệu vi phạm Chỉ thị số 43 của Bộ Chính trị, ban hành ngày 10/4/2025, về việc phòng, chống tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật.
Tôi có thể khẳng định như vậy. Do đó, cần kiên quyết thực hiện đúng tinh thần của Nghị quyết 173. Tôi tin rằng, các đại biểu Quốc hội – những người đã từng bấm nút thông qua Nghị quyết 173 năm 2024 – sẽ tiếp tục thể hiện sự sáng suốt, quyết định đúng đắn trong nội dung của Luật Đầu tư (sửa đổi) lần này.
Thực tế tại nhiều quốc gia cho thấy, hậu quả của việc hợp pháp hóa thuốc lá điện tử là rất nghiêm trọng. Ngay tại Mỹ, nơi pháp luật cho phép sử dụng thuốc lá điện tử, tỷ lệ học sinh trung học phổ thông bị ảnh hưởng, nghiện hoặc lệ thuộc vào sản phẩm này đã tăng cao, gây lo ngại lớn cho xã hội và ngành y tế.
PV: Lý do được Ủy ban Kinh tế Tài chính đưa ra để bỏ thuốc lá điện tử ra khỏi danh mục cấm đầu tư kinh doanh theo ông có thỏa đáng hay không?
TS Đinh Xuân Thảo: Theo tôi phải đưa vào trong danh mục cẩm nội dung đó. Chúng ta không thể đánh đổi lợi ích kinh tế bằng sức khỏe của người dân. Một đất nước mà phát triển bền vững thì trước hết là phải có một thế hệ người dân khỏe mạnh, cho nên là sức khỏe phải luôn luôn là đặt là lên trên hết.
PV: Xin cảm ơn ông.