Nhưng để đạt được hiệu quả lâu dài, các thành phố cần lồng ghép các giải pháp cải tạo đường phố vào các chính sách rộng hơn và đo lường tác động của chúng để hỗ trợ việc ra quyết định. Và đường phố gần trường học có thể là điểm khởi đầu chiến lược cho sự thay đổi lâu dài.
Thủ đô Kuala Lumpur (Malaysia) là một thành phố có tỉ lệ sở hữu và sử dụng phương tiện cá nhân ở mức cao. 76% người dân của thành phố này tương đương hơn 2 triệu người sở hữu và sử dụng phương tiện cá nhân. Và giống như nhiều đô thị đang phát triển tại khu vực Đông Nam Á, hạ tầng giao thông của Kuala Lumpur tập trung vào ô tô. Vì lẽ đó mà tại nhiều khu vực, nhu cầu về hạ tầng giao thông của người đi bộ đã bị bỏ qua, tiềm ẩn không ít nguy cơ TNGT.
Trường tiểu học Danau Kota tại Kuala Lumpur cũng từng phải đối mặt với nhiều nguy cơ TNGT ngay bên ngoài cổng trường. Nằm tại một khu dân cư đông đúc gần vùng ngoại ô Thủ đô, ngôi trường có tới 80% học sinh sống tại các khu lân cận mà có thể đi bộ hoặc đạp xe tới trường. Tuy nhiên, theo Tổ chức Sáng kiến thiết kế đường phố toàn cầu (GDCI), chỉ có 25% học sinh lựa chọn đi bộ hoặc đạp xe. Lí do chính là bởi giao thông tại khu vực gần cổng trường không hề an toàn:
“Khi bọn cháu muốn băng qua đường để vào trường đều sẽ phải luôn chú ý bởi gần cổng trường có rất nhiều ô tô qua lại”.
“Cháu đã từng suýt gặp tai nạn khi tới trường. Khi qua đường thì một chiếc ô tô bất thình lình từ đâu lao tới và suýt tông phải cháu. Bởi quanh trường có rất nhiều ô tô dừng đỗ và chúng chắn tầm nhìn của cháu.”
“Các em học sinh không biết mình sẽ gặp phải chuyện gì khi qua đường, bởi tầm nhìn của các em đã bị che chắn, không thể đoán được tốc độ của những chiếc xe đang tới” .
Theo ông Justin Lee, điều phái viên của GDCI, vận tốc trung bình của các phương tiện khi đi qua cổng trường Danau Kota ở mức cao, lần lượt là 37 km/h với ô tô và 40 km/h với xe máy. Không chỉ va chạm, mà đã xảy ra những vụ TNGT quanh khu vực cổng trường Danau Kota. Đó là lí do mà chính quyền thành phố, cùng tổ chức GDCI, quyết định vào cuộc.
Ông Justin Lee cho biết, các thay đổi, cải tạo hạ tầng chủ yếu tập trung vào bán kính 200 – 500m quanh cổng trường:
“Điều đầu tiên là chúng tôi làm hẹp làn đường để giảm khoảng cách người đi bộ phải đi. Từ 10,5 mét, chúng tôi giảm đi chỉ còn 3,3 mét. Việc này đồng thời sẽ lấy lại rất nhiều không gian cho người đi bộ. Điều thứ hai là chúng tôi lắp đặt thêm các gờ giảm tốc để giảm vận tốc phương tiện đi qua khu vực trường học. Và cuối cùng đó là lắp đặt thêm các cọc tiêu ở đầu đường nơi các phương tiện rẽ vào, buộc các xe phải giảm tốc để tránh tạo ra các tình huống bất ngờ”.
Dự án đã đạt thành công lớn ở nhiều phương diện: Khoảng cách sang đường của người đi bộ giảm đi 70%; diện tích cho người đi bộ tăng 57%; vận tốc trung bình của các phương tiện đi qua trường học giảm còn khoảng 23 – 26 km/h; nhà trường ghi nhận đã có nhiều học sinh đi bộ và xe đạp tới trường hơn.
Một số học sinh của trường cho biết:
"Em thấy hiện mọi thứ đã trật tự hơn rất nhiều. Khu vực mà phụ huynh đón, thả các bạn trở nên an toàn và thuận tiện hơn.”
“Trước đây, bố mẹ không cho em đạp xe đến trường vì sợ em gặp tai nạn. Nhưng bây giờ em đã được phép làm điều đó”.
Thành công tại trường tiểu học Danau Kota, Malaysia là ví dụ điển hình cho cách tiếp cận cải thiện an toàn giao thông trường học, mà bắt đầu từ ngay khu vực cổng trường. Bà Eduarda Aun, trưởng dự án Đường phố cho trẻ em tại GDCI cho biết, cổng trường là một nơi đặc biệt quan trọng đối với vấn đề ATGT cho trẻ em. Trẻ em không chỉ dành một lượng lớn thời gian tại đây, mà còn chịu ảnh hưởng, dễ bị tổn thương từ nhiều yếu tố như phương tiện giao thông, khí hậu, ô nhiễm không khí v.v…
Do đó, việc có các chính sách, không gian hỗ trợ trẻ em tại khu vực cổng trường là điều quan trọng. Đây có thể coi như điểm chiến lược để thúc đẩy những thay đổi ở phạm vi lớn hơn. Thành công của các dự án sẽ không chỉ ảnh hưởng tích cực đến các em, mà còn là các phụ huynh, và xa hơn nữa là cả thành phố:
“Đường phố đóng một vai trò quan trọng trong việc ta trải nghiệm, cảm nhận thành phố nơi ta sống, đi qua là như thế nào. Và điều này cũng tương tự với trẻ em. Cách các em trải nghiệm đường phố sẽ có một phần ảnh hưởng tới quá trình trưởng thành sau này. Nhưng hiện nay tại nhiều đô thị, cách chúng ta thiết kế, quy hoạch đường phố dường như đang bỏ quên yếu tố này. Để tạo nên những con phố an toàn cho trẻ em, ta cần tìm hiểu suy nghĩ và nhu cầu của các em không chỉ qua một mà nhiều giai đoạn trưởng thành”.
Trở lại với Việt Nam, mới đây, Hà Nội đã vinh dự nhận giải thưởng Lãnh đạo quốc tế năm 2025, được trao bởi Tổ chức Sáng kiến về Tầm nhìn Không tai nạn cho Thanh thiếu niên, thuộc Trung tâm Quốc gia về Tuyến đường an toàn đến trường của Mỹ chủ trì dưới sự hỗ trợ của quỹ FIA. Hà Nội đã được ghi nhận vì cam kết cải thiện ATGT cho học sinh thông qua những cải tiến mang tính đột phá về cơ sở hạ tầng và các sáng kiến an toàn nhằm đảm bảo điều kiện an toàn hơn xung quanh khu vực cổng trường.
Như vào ngày khai giảng năm học mới vừa qua (5/9), Hà Nội đã triển khai thí điểm mô hình cổng trường an toàn tại trường tiểu học Vạn Phúc, Hà Đông, dưới sự hỗ trợ của Tổ chức HealthBridge của Canada tại Việt Nam. Dự án kế thừa những kết quả thành công của một số mô hình cổng trường an toàn nằm trong khuôn khổ Dự án sáng kiến Bloomberg Philanthropies vì an toàn giao thông đường bộ toàn cầu giai đoạn 2021 – 2025.
Trước đó, đã có nhiều điểm Cổng trường an toàn được thí điểm và áp dụng không chỉ trên địa bàn Thủ đô Hà Nội mà còn tại nhiều tỉnh thành khác trên cả nước.