Muốn làm F0 cũng khó

Những ngày qua, dư luận xôn xao khi một số địa phương xảy ra tình trạng người dân nhiễm COVID-19 phải xếp hàng dài, chen chúc lộn xộn tại các trung tâm y tế để xin giấy xác nhận F0.

Một trong những nguyên nhân của tình trạng này là do cơ quan y tế yêu cầu người nhiễm COVID-19 phải test dưới sự chứng kiến của nhân viên y tế hoặc nhân viên y tế test mới được công nhận F0. Điều này tiềm ẩn nhiều nguy cơ với chính các F0 và cộng đồng.

Cần làm gì để chấm dứt tình trạng này?

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Qua test nhanh, gia đình chị Đỗ Thị Hà, ở Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội phát hiện cả 2 vợ chồng và 2 đứa con dương tính với COVID-19. Gọi điện ra phường nhiều lần để báo, không ai nghe máy khiến chị Hà buộc phải ra tận nơi.

Ra đến nơi, không chỉ mình chị Hà, mà rất đông người dân đã xếp hang dài chờ đến lượt để được nhân viên y tế test hoặc tự test dưới sự giám sát của nhân viên y tế:

"Ra đây để test lại, khai báo y tế ở phường thì điện ra phường 10 cuộc, mười mấy cuộc không ai nghe máy, nên em phải trực tiếp ra đây.

Thực sự mật độ quá tải, F0 nhiều quá, lẫn lộn hết, đứng cùng hết không có cửa nào là cửa âm tính, đã cách ly ở nhà 7 ngày rồi, test lại âm tính rồi, lẫn lộn hết, dương tính, âm tính lẫn nhau thì có thể người ta khỏi rồi lại lây nhiễm cho nhau".

Tương tự, anh Bùi Văn Quân, ở Phường Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội cũng cho biết, cả nhà anh 5 người đều test nhanh dương tính với Covid-19. Tuy vậy, để được công nhận dương tính, anh phải ra phường khai báo và test dưới sự chứng kiến của nhân viên y tế:

"Người dân cũng rất muốn thủ tục nhanh chóng chứ bây giờ toàn bộ F0 đang đứng kia, người thì vừa test F0, người thì test lại âm tính mà vẫn đang xếp hàng thì rất bất cập"

Thừa nhận tình trạng này, ông Nguyễn Xuân Chinh, Chủ tịch UBND phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Hà Nội cho rằng, phường có hơn 9 vạn dân, hơn gấp 3-4 các phường khác, trong khi chỉ có gần 10 nhân viên y tế nên không thể giám sát và cấp giấy chứng nhận F0 cho nhiều người mắc COVID-19.

Theo quy định của Bộ Y tế, để được công nhận F0, việc test nhanh phải do nhân viên y tế hoặc thực hiện test dưới sự giám sát của nhân viên y tế (trực tiếp hoặc gián tiếp) qua các phương tiện từ xa. Do vậy, số lượng người ra phường mới đông như những ngày qua.

Tuy vậy, ông Nguyễn Xuân Chinh cũng cho biết, phường đã mở thêm điểm để người dân khai báo, đồng thời phân luồng nên đã hạn chế tình trạng người dân tụ tập quá đông tại một thời điểm:

"Thứ nhất là thông báo, quán triệt đến các chi bộ, tổ dân phố, tuyên truyền để nhân dân đến các điểm y tế theo giờ, phân giờ ra thì đương nhiên sẽ đỡ đi.

Thứ hai, phường đã làm thêm một điểm nữa để phân luồng, tuyến đối với các F0, F0 mới thì ra một điểm và các F0 cũ, F0 sau 5 ngày, 7 ngày rồi thì ra lấy quyết định, lấy các giấy tờ khác thì ra điểm khác".

Phân tích về những bất cập này, GS Lê Vũ Anh, Chủ tịch Hội Y tế công cộng cho rằng điều này là không cần thiết, bởi với tình trạng hàng chục nghìn ca mắc mới mỗi ngày, trong đó riêng Hà Nội mỗi ngày có khoảng 7.000 ca mắc mới thì gia đình và xã hội tốn rất nhiều công sức để lấy xác nhận F0 đó. Đó là chưa kể tình trạng lãng phí nguồn lực của gia đình, của xã hội khi thực hiện test nhiều lần, ở nhà, ở đơn vị y tế phường…:

"F0 nhiều như thế thì mình có cần thiết phải lấy giấy chứng nhận không? Nếu F0 ít thì lấy chứng nhận một vài người thì không kể, không thành một vấn đề.

Nhưng bây giờ, trong bối cảnh này mình phải sống chung với dịch thì câu chuyện F0 đó có đáng làm không? Thành ra cuối cùng vẫn phải quy định cái đấy là nên như thế nào?".

Đồng tình quan điểm này, BS Trần Văn Phúc, Bệnh viện Xanh-pôn Hà Nội cho rằng, việc yêu cầu người nhiễm Covid để được cấp giấy chứng nhận, giống như thẻ xanh, không chỉ khiến người dân bị phiền phức, mà cơ quan chức năng cũng quá tải. Đây là sự việc khá bất cập.

Theo BS Trần Văn Phúc, để chấm dứt tình trạng này, cần coi COVID-19 là bệnh đặc hữu và ứng xử với nó như bệnh cúm thông thường:

"Cần thay đổi quan điểm chống dịch, coi COVID trở thành bệnh chuyên khoa và trả nó về trong các bệnh viện, để chuyện xét nghiệm, chẩn đoán, điều trị sẽ thuộc về bác sĩ lâm sàng và chúng ta không phụ thuộc vào các quy định của chống dịch nữa, không gây khó khăn cho người dân, họ phải có thẻ xanh, thẻ đỏ thì mới thế này, thế kia… thì người dân sẽ không bị phiền hà, không bị căng thẳng vì chuyện COVID nữa".

Không chỉ câu chuyện F0 xếp hàng rồng rắn để xin giấy xác nhận, mà các lĩnh vực khác của đời sống chỉ có thể trở lại bình thường nếu coi COVID là bệnh đặc hữu.

Nếu làm được điều đó thì người dân sẽ không bị phiền hà về nhiều mặt chứ không chỉ câu chuyện đi khai báo y tế hay những giấy tờ mang nặng hình thức.

Đây cũng là góc nhìn của VOV Giao thông: "Đôi cửa âm dương, đôi đường…. bấn loạn".

Câu chuyện người dân đổ xô đến y tế xã phường để xin xác nhận F0 khiến người ta liên tưởng ngay đến chuyện giấy đi đường, cách đó mới độ nửa năm. Vẫn là cảnh chen chúc kịch liệt, chờ đợi mỏi mòn, ngao ngán tận cổ, bức xúc không biết để đâu. Nhưng điều bi hài hơn, lần này những người lao lên phường và chấp nhận bon chen, không phải là để được đi làm, đi ra đường, mà là để được… ở nhà, theo quy định.

Chứng nhận “F0” là thứ để họ thỏa mãn yêu cầu về giấy tờ thủ tục của một số bên liên quan, như xác nhận bảo hiểm ốm đau, hay tối thiểu là được nghỉ theo dõi mà không bị cơ quan, doanh nghiệp nghi hoặc về sự trung thực đàng hoàng.

 Mặc dù, khoản hỗ trợ nhận được, có thể chỉ bằng giá vài ba bộ test nhanh trong cơn co giật của thị trường. Và mặc dù, ở nhà, họ vẫn có thể làm việc bình thường từ xa, không hề gián đoạn.

Điều đáng nói, quy định về xác định F0 của Bộ Y tế ban hành từ trước Tết, được cho là có nhiều điểm tiến bộ, và không gây xáo trộn nào, cho đến khi xuất hiện  yêu cầu gọi là “xác nhận F0”

Yêu cầu cung cấp thứ xác nhận này, một lần nữa cho thấy sự yếu kém đến bất lực của các chủ thể đưa ra nó.

Với người quản trị nhân lực, đó là một giải pháp yếu ớt cuối cùng khi năng lực quản trị đã không thể còn cách nào khác để đảm bảo tinh thần làm việc trung thực, trách nhiệm của nhân viên.

Với cơ quan đưa ra hướng dẫn thực hiện chính sách bảo hiểm ốm đau cho người bị Covid, đó vừa là sự cẩu thả khi ban hành, không hề lường trước kịch bản các F0 đổ xô ra y tế xã phường để test, xin giấy; vừa ngẫu hứng một cách vô trách nhiệm trong thực thi chính sách.

Vì sao phải hỗ trợ ốm đau khi tới hơn 90% người mắc không có triệu chứng hoặc triệu chứng rất nhẹ? Cả xã hội F0, quỹ nào chi trả nổi, hay lại vẽ thêm điều kiện để sàng lọc, rồi loay hoay phân loại xét duyệt, chẳng khác nào tự mua dây buộc mình? Chưa kể, từ cuộc đua xin giấy F0, có thể đẻ ra hàng loạt những tiêu cực, bất bình đẳng khác.

Trong điều kiện độ bao phủ vắc xin đã đạt miễn dịch cộng đồng, người dân cũng đã bình tĩnh hơn để tự theo dõi sức khỏe tại nhà với các hướng dẫn được cung cấp, đó đáng lẽ là một tính hiệu vui để đưa cuộc sống bình thường trở lại. Nhưng rất tiếc, những cách thừa giấy vẽ ..chứng nhận như trên, lại đang thúc đẩy và làm lây lan những cảm xúc xã hội tiêu cực, làm khổ y tế cơ sở, và tạo ra những ổ dịch mới nhờ quy tụ F0 theo cách này.

Ngay cả khi y tế xã phường có linh động hết mức, tạo ra đôi cửa “âm-dương” cho người dân đến xin xác nhận, thì đó vẫn tuyệt đối không thể coi là giải pháp.

Ngay cả,  Bộ Y tế có ban hành hướng dẫn chi tiết cách xác nhận F0 với các điều kiện dễ dàng hơn, không cần trước sự chứng kiến của nhân viên y tế, thì rất có thể, sẽ lại xuất hiện các loại giấy xác nhận khác, chẳng hạn là F0 triệu chứng trung bình, triệu chứng nặng, v.v.

Vấn đề mấu chốt, nằm ở hệ thống quan điểm ứng xử với dịch bệnh, và sự trả lại quyền chủ động cho người dân trong chăm sóc sức khỏe của chính họ.

Nếu những người làm chính sách vẫn chưa thể bình thản trong xây dựng chính sách, hướng dẫn liên quan đến dịch bệnh, các quyết định đưa ra vẫn dựa trên nỗi sợ và chạy theo nỗi sợ, thì công cụ thực thi chỉ làm lan truyền nỗi sợ và sự hoảng hốt trong cộng đồng. Sự sợ hãi và dè chừng lẫn nhau nhấn chìm xã hội xuống sâu hơn bất kỳ bệnh dịch nguy hiểm nào.

Một khi người dân đã chủ động, biết cách theo dõi, chăm sóc sức khỏe của mình, các thiết chế của y tế nói riêng và quản trị xã hội nói chung cũng cần điều chỉnh để tạo điều kiện cho sự chủ động đó, đáp ứng sự chủ động đó, nếu y tế không muốn tiếp tục khủng hoảng quá tải, và cả xã hội lại quay cuồng trong vòng xoáy như khi đang ở giữa tâm bão của đợt dịch thứ tư./.