Loay hoay giữa phát triển nhiên liệu sinh học và xe điện

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Công ty dầu khí quốc gia Indonesia Pertamina mới đây thực hiện thành công chuyến bay thử nghiệm đầu tiên sử dụng nhiên liệu phối trộn xăng sinh học từ dầu cọ.

Hôm 6/10 vừa qua, chiếc vận tải cơ CN-235 đã bay hơn 100km, từ thủ đô Jakarta đến thành phố Bandung bằng loại nhiên liệu mới có tên Bioavtur. Trong bối cảnh Indonesia đang nỗ lực thương mại hóa xăng sử dụng nhiên liệu sinh học từ dầu cọ, Bioavtur được đặt rất nhiều kỳ vọng. 

Ông Arifin Tasrif, Bộ trưởng Năng lượng và Tài nguyên Khoáng sản Indonesia cho biết: “Chúng tôi đã làm nên lịch sử bằng chuyến bay đầu tiên sử dụng nhiên liệu Bioavtur, có 2,4% hỗn hợp nhiên liệu sinh học trong lĩnh vực hàng không”.  

Bioavtur được phát triển bởi công ty Pertamina và Viện Công nghệ Bandung, sử dụng hỗn hợp chiết xuất từ hạt cọ và dầu hỏa. Bộ Năng lượng Indonesia ước tính, trong tương lai thị trường xăng sinh học sẽ có giá trị lên tới 1,1 nghìn tỷ rupiah (hơn 77 triệu USD) mỗi năm. 

Bà Nicke Widyawati, Chủ tịch Pertamina cho biết, kết quả thử nghiệm chỉ ra, hầu như không có bất kỳ sự khác biệt nào giữa xăng sinh học và nhiên liệu hóa thạch. Pertamina sẽ mở rộng quy mô sản xuất Bioavtur tại nhà máy lọc dầu lớn của công ty ở trị trấn Cilacap, miền Trung Java, có công suất 8.000 thùng mỗi ngày.

Theo ông Djoko Siswanto, Tổng thư ký Hội đồng Năng lượng quốc gia, mục tiêu phát triển xăng sinh học của Indonesia là để giảm sự phụ thuộc, tiến tới ngừng nhập khẩu xăng dầu trong tương lai, bên cạnh đó hướng tới nguồn nhiên liệu thay thế sạch hơn: “Vấn đề là làm sao sản phẩm đưa ra thị trường có giá tương đương xăng từ nhiên liệu hóa thạch. Nếu chúng tôi sản xuất quy mô lớn, giá có thể như nhau, nhưng hiện nay còn nhỏ lẻ nên chi phí cao”.

Tuy nhiên, việc dành nguồn lực lớn đầu tư vào xăng sinh học cũng dấy lên nhiều lo ngại, bởi chính phủ Indonesia đồng thời thúc đẩy chính sách mở rộng thị trường xe điện trong nước. Phòng Thương mại Công nghiệp Indonesia dự báo, nước này có thể trở thành nhà sản xuất pin lithium và xe điện lớn nhất thế giới nhờ trữ lượng niken dồi dào.

Trong khi đó, theo Viện nghiên cứu chính sách Indonesia, sự phát triển nhanh của xe điện sẽ khiến cơ sở hạ tầng đầu tư vào nhiên liệu mới dư thừa. Báo cáo cho thấy, nguồn cung xăng sinh học có thể đạt 190 triệu tấn vào năm 2050. Nhưng nếu thị phần xe điện liên tục tăng như hiện nay, nhu cầu nhiên liệu sinh học chỉ ở mức hơn 90 triệu tấn.

Nhà nghiên cứu Julius Christian Adiatma, tới từ Viện Cải cách dịch vụ thiết yếu nhận định, khoản đầu tư vào nhiên liệu sinh học từ dầu cọ đang hết sức chênh vênh: “Trong tương lai sẽ có sự cạnh tranh giữa xăng sinh học và xe điện, bởi chúng ta đang nói tới các nhà máy lọc xăng sinh học sẽ xây dựng trong vòng 5 năm tới và tiếp tục hoạt động khoảng 20-30 năm”.

Các chuyên gia cho rằng, nhu cầu sử dụng xe điện sẽ tiếp tục tăng lên trong thời gian tới, có thể chiếm 69% tổng số phương tiện lưu thông trên đường tại Indonesia vào năm 2050. Điều này dẫn tới nhu cầu nhiên liệu lỏng cho vận tải hành khách giảm từ 28,9 triệu tấn vào năm 2020 xuống 7,5 triệu tấn vào năm 2050.

Ngoài ra, ý tưởng xuất khẩu xăng sinh học cũng không phải lựa chọn khả thi, khi nhiều nước khác cũng đang mở rộng thị trường xe điện.

Nhà nghiên cứu Julius Christian Adiatma đặt câu hỏi: Liệu có cần chiến đấu đến cùng để bảo vệ ngành công nghiệp nhiên liệu sinh học, giúp tài sản đầu tư vào cơ sở hạ tầng không bị mắc kẹt bằng cách hi sinh sự phát triển của xe điện. 

Trong khi đó, dù dầu diesel sinh học hứa hẹn giảm lượng khí thải carbon, song chương trình đầy tham vọng này cũng làm tăng nguy cơ mất những cánh rừng nhiệt đới, bởi nạn chặt phá rừng để trồng cọ. Các nhà hoạt động môi trường đang thúc giục cơ quan hoạch định chính sách Indonesia sớm thực hiện lệnh cấm đối với việc mở rộng thêm những đồn điền trồng cọ mới. Trong khi Liên minh châu Âu (EU) xem xét cấm sử dụng dầu diesel sinh học có nguồn gốc từ dầu cọ.

Theo Bộ GTVT, Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 xác định rõ “Khuyến khích sản xuất dòng xe thân thiện môi trường (xe tiết kiệm nhiên liệu, xe hybrid, xe sử dụng nhiên liệu sinh học, xe chạy điện...), đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn khí thải và phát triển ngành công nghiệp ô tô đồng bộ với phát triển hạ tầng giao thông.

Tuy nhiên, theo Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng, Bộ Khoa học và Công nghệ, số lượng Tiêu chuẩn Việt Nam và Quy chuẩn Việt Nam đối với xe điện vẫn còn thiếu và chưa đồng bộ so với hệ thống tiêu chuẩn đang lưu hành trên thế giới về xe điện.

Điều này đòi hỏi phải tiếp tục xây dựng, cập nhật bổ sung thêm trên cơ sở hài hòa với các hệ thống tiêu chuẩn trên thế giới để tăng sự thích nghi và hội nhập của nền kinh tế khi Việt Nam đang ngày càng hội nhập sâu với các nền kinh tế trong khu vực và trên thế giới.