Siết chặt sử dụng 'bóng cười': Muộn còn hơn không

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Nhiều bạn trẻ sử dụng "bóng cười" ngay tại các quán cafe vỉa hè. Ảnh: Tiền phong

“Bóng thì đi với tất cả các chất kích thích đều có thể dùng nhưng mà thường thì sẽ uống rượu bia rồi. Uống thêm vào thì nó "high" hơn thôi. Xong rồi nói chuyện kiểu cảm giác câu chuyện thú vị hơn.”

“Mình thấy bây giờ bóng cười khá là phổ biến chứ không chỉ bar, karaoke là có đâu. Bây giờ các quán café vỉa hè cũng có bán. Thậm chí các dân chơi có thể "order" (đặt hàng) ship về đến tận nhà”.

“Bạn mình có sử dụng, lúc đấy như kiểu nó mất đi ý thức, cười rất là nhiều. Bạn của mình thì nó bị stress học hành quá mà mình nghĩ là người ta thường hút để xả stress hoặc hút theo phong trào, thấy người ta hút thì mình cũng hút thử cho biết. Mình nghĩ là hút bóng cười không hại, bản thân mình hút thì cảm thấy lơ mơ không tỉnh táo thôi, nếu mà hút có chừng mực thì không sao, không ảnh hưởng đến sức khỏe”.

Vừa rồi là chia sẻ của các bạn trẻ về chủ đề đang rất nóng, thu hút sự quan tâm lớn của dư luận thời gian qua - “bóng cười”, một loại bóng bay được bơm đầy khí Đinitơ monoxit hay nitrous oxide, là hợp chất hóa học với công thức N2O, chỉ cần hít một hơi, người dùng sẽ cười không ngừng nghỉ.

Cả ba nhân vật này đều từng sử dụng “bóng cười”, chủ yếu tại pub, quán bar, café khu phố cổ Hà Nội, nhưng lại không nắm rõ tác hại của thú chơi này. Có người dùng vì thấy nói chuyện vui hơn, vì bạn bè cũng dùng. Có người cảm thấy có vấn đề sau sử dụng như hơi đãng trí, ảnh hưởng thần kinh song vẫn sử dụng.

Qua khảo sát của phóng viên VOV Giao thông, giá “bóng cười” trên thị trường Hà Nội khá rẻ (bóng nhỏ 30 nghìn, bóng to 100 đến 150 nghìn đồng), các bar còn bán cả combo như mua 50 quả tặng 50 quả, hoặc khuyến mãi thêm đồ uống… đồng thời đăng công khai thông tin cũng như hình ảnh khách dùng lên các trang facebook để quảng cáo.

Bác sĩ Bùi Công Viên – Trưởng khoa Bán cấp tính nam – Bệnh viện tâm thần Trung ương 1, nhấn mạnh: việc sử dụng thường xuyên và phải tăng liều lượng “bóng cười” theo thời gian rất dẫn đến sử dụng những chất ma túy khác.

“Thứ nhất là khí này tác động lên hệ thần kinh của não gây hiện tượng cười, cười không làm chủ được. Dùng lâu là dễ bị lạm dụng và có thể gây nên hội chứng rối loạn tâm thần kèm theo. Ví dụ như là không tập trung chú ý, giảm trí nhớ, thậm chí là trầm cảm. Ngoài ra, sau khi dùng bóng cười thì có cảm giác phê mà người ta rất thích, rồi từ đó dẫn đến lạm dụng. Nếu được bạn bè rủ rê sẽ dễ quay sang sử dụng ma túy”.

Còn bác sĩ Nguyễn Văn Ánh – Phòng cấp cứu, Bệnh viện Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết:

"Một hậu quả nghiêm trọng nữa là khi các bạn sử dụng khí N2O trong một thời gian lâu dài thì khi dừng đột ngột thì nó có thể gây ra các biểu hiện của trầm cảm, ủ rũ, ít giao tiếp, tách rời với môi trường xung quanh. Ở Anh, vào những năm 2015 thì người ta đã cấm sử dụng bóng cười cho mục đích giải trí. Hay là năm 2017 thì ở một số tiểu bang của Mỹ người ta cũng cấm sử dụng khí N2O cho mục đích giải trí”.

Sử dụng tràn lan "bóng cười" gây ảo giác và nguy cơ mất an ninh trật tự. Ảnh: ANTĐ

Ở các nước phát triển, khí N2O bị kiểm soát rất gắt gao trong mục đích giải trí, nhưng tại Việt Nam lại là một câu chuyện khác. Ông Phạm Văn Trình – Nguyên Phó Cục trưởng cục cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy- Bộ Công an chia sẻ, do thực tế pháp luật hiện nay chưa quy định bóng cười vào danh mục cấm và cũng chưa cấm nghiêm ngặt bóng cười trên toàn quốc nên tình trạng sử dụng bóng cười vẫn xuất hiện nhiều trong giới trẻ, đặc biệt là Tp.HCM và Hà Nội.

“Bóng cười thì hiện chưa được quy định vào danh mục ma túy và cũng chưa có sự cấm nghiêm ngặt bóng cười. Việc cơ quan chức năng để điều tra, để bắt và xử lý cái này rất khó khăn, cho nên thời gian vừa qua bóng cười xuất hiện trôi nổi nhiều trên thị trường, nhất là tại Tp.Hà Nội và Tp.HCM. Còn tiến tới ta đưa vào mặt hàng cấm và quản lý nghiêm ngặt thì tôi nghĩ việc đó là phải làm và làm càng sớm càng tốt”.

Trả lời bằng văn bản Kênh VOV Giao thông về thực trạng phức tạp trong kinh doanh và sử dụng “bóng cười”, đại diện Chi cục QLTT TP Hà Nội cho biết: Trong 11 tháng đầu năm 2018, Chi cục đã kiểm tra, xử lý 77 vụ, phạt hành chính 830 triệu đồng, trị giá hàng hóa vi phạm trên 430 triệu đồng; đã tịch thu tiêu hủy 281 bình khí N2O và hơn 1.100 quả bóng cao su.

Có thể thấy, việc xử lý vẫn được cơ quan chức năng thực hiện nhưng chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe, dẫn đến việc vi phạm trong sử dụng N2O vẫn còn tràn lan.

Đề cập vấn đề này, luật sư Phạm Thành Tài rất hoan nghênh những kiến nghị gần đây của Công an Tp.Hà Nội với UBND Tp.Bộ Y tế, Bộ Công thương về việc siết chặt “bóng cười”, dù muộn còn hơn không làm, như: đưa việc kinh doanh khí N2O vào danh mục hàng hóa kinh doanh có điều kiện để quản lý, áp dụng các chế tài xử lý phù hợp; rút giấy phép kinh doanh cơ sở từng bị xử phạt mà tái phạm; đề nghị Bộ Y tế khuyến cáo khi sử dụng khí N2O sai mục đích sẽ có hại cho sức khỏe; xem xét đưa vào danh mục chất cấm kinh doanh và sử dụng vào cơ thể con người sai mục đích; kiến nghị Bộ Công Thương quy định quản lý cũng như kiểm tra giám sát các tổ chức sử dụng khí N2O.

"Trước những tác hại của bóng cười đối với cơ thể con người, theo quan điểm của tôi, những kiến nghị, đề xuất của Công an Tp.Hà Nội thì hoàn toàn là phù hợp và cấp thiết. Tôi cũng ủng hộ và mong rằng những kiến nghị, đề xuất của CA TP. Hà Nội sớm được thực thi, góp phần đảm bảo trật tự an toàn xã hội và đảm bảo sự an toàn cho sức khoẻ của những người sử dụng".

Quản lý bóng cười: Cần tiếp cận đúng bản chất

Việc siết chặt quản lý “bóng cười” trở nên hết sức cấp thiết sau sự việc 7 người tử vong tại Lễ hội âm nhạc công viên nước Hồ Tây hồi tháng 9 vừa qua. Cả 7 người đều có phản ứng dương tính với chất ma tuý, hiện trường phát hiện nhiều bóng cười và một số chất nghi ma túy. Tiếp theo chuyên mục “Sự việc và góc nhìn”, chúng tôi mời quý vị đến với bình luận của nhà báo Phạm Trung Tuyến – Phó Giám đốc Kênh VOV Giao thông, Đài Tiếng nói Việt Nam.

Việc siết chặt quản lý “bóng cười” trở nên hết sức cấp thiết

Khí cười, Nito Oxit (N2O) vốn dĩ không có tội tình gì, giống như mọi thứ hóa chất có thể gây ảo giác, thậm chí gây nghiện... chỉ có thể gây hậu quả đối với xã hội khi con người sử dụng nó cho những mục đích có hại. Vì thế, quản lý bóng cười, một thứ biến tướng từ N2O cần phải được tiếp cận từ mục đích sử dụng.

Sẽ không thể quản lý được một cách triệt để N2O cũng như mọi nguồn hóa chất khác trong đời sống, bởi khi xã hội có nhu cầu, sẽ luôn có con đường để nó được thẩm lậu mà không có bất cứ cơ quan nào có thể kiểm soát một cách tối ưu. Nhưng, như thế, không có nghĩa là chúng ta bất lực với bóng cười, một dạng sản phẩm gây hại cho cộng đồng. Tuy nhiên, muốn quản được bóng cười, trước hết, các cơ quan hữu trách cần xác định mức độ nguy hiểm của nó đối với xã hội, cũng như cách thức trở nên nguy hiểm của nó, một cách khoa học.

Cho đến thời điểm này, mặc dù bóng cười được mặc định nhìn nhận như một dạng ma túy, song chưa có bất cứ một công trình nghiên cứu nào chi tiết, và cụ thể, đánh giá một cách khoa học những tác động nguy hiểm của nó đối với cộng đồng để làm căn cứ ban hành những quy định đồng bộ để quản lý nó. Vì thế, đề xuất cấm hay quản, hay mặc kệ bóng cười, vẫn là những ý chí đơn lẻ của một số cơ quan, một số địa phương, dẫn đến hiệu quả quản lý rất thấp do thiếu các quy định có giá trị pháp lý cao.

N2O là một sản phẩm hóa học được yêu cầu sử dụng có điều kiện, nhưng không hoàn toàn là chất cấm. Bản chất nó không phải là sản phẩm có hại đối với xã hội. Nhưng cách mà người ta sử dụng nó có khả năng gây hại đối với cộng đồng. Do đó, quản lý bóng cười là quản lý việc sử dụng nó chứ không phải quản lý N2O.

Bóng cười được sử dụng như thế nào, sử dụng ở đâu? Cho đến thời điểm này, có thể khẳng định không ai sử dụng bóng cười một mình. Nó thường được kết hợp với những hoạt động giải trí có nhiều người tham gia, tại các lễ hội, sự kiện của giới trẻ, tại các tụ điểm giải trí như nhà hàng, quán bar, karaoke... Vậy nên, quản lý việc sử dụng bóng cười là quy định về trách nhiệm của các đơn vị tổ chức sự kiện, các tụ điểm kinh doanh giải trí.

Theo đó, cần phải ban hành các quy định pháp lý đồng bộ nhằm chế tài các đơn vị tổ chức sự kiện, các cơ sở kinh doanh về việc kiểm soát hành vi mua bán, sử dụng bóng cười trong phạm vi hoạt động của các đơn vị đó. Và chế tài cần đủ mạnh, ít nhất là tước giấy phép hoạt động thì mới đủ sức răn đe.