Thị trường gọi xe bão hòa, sinh kế của nhiều tài xế gặp khó

Khi thị trường việc làm của Trung Quốc thu hẹp lại, làn sóng người mới đến đang làm bão hòa các công việc trong nền kinh tế tạm thời như dịch vụ gọi xe.

Nó ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của những người làm việc toàn thời gian hiện tại như Li Weimin và kéo dài thời gian làm việc của anh ấy.

Mặc dù hoạt động ở gần ga xe lửa nổi tiếng nhất Thượng Hải, nơi là điểm đón khách hấp dẫn, thế nhưng anh Li cũng khá chật vật do áp lực cạnh tranh giành khách hàng hiện nay khó khăn hơn nhiều: “Mình bắt buộc phải kiên trì, dù muốn bỏ nghề này cũng khó tìm việc khác bây giờ. Không có công việc nào khác để tìm.”

Trung Quốc đã chứng kiến 400.000 tài xế gọi xe đăng ký mới trong lĩnh vực này từ tháng 4 đến tháng 7, khiến thị trường bùng nổ với mức tăng 7%.

Tính đến cuối tháng 4/2023 đã có 2,3 triệu tài xế chia sẻ, tăng hơn 30% so với cùng kỳ năm trước.

Cục thống kê Trung Quốc mới đây cho biết họ sẽ ngừng công bố dữ liệu thất nghiệp của thanh niên kể từ tháng 8 sau khi số liệu thống kê cao kỷ lục – hơn 21% thanh niên nước này đang thất nghiệp tính đến tháng 6.

Nhà phân tích thị trường Wang Ke chỉ ra rằng dịch vụ gọi xe đương nhiên đã trở thành lựa chọn đầu tiên để kiếm tiền đối với số lượng người thất nghiệp ngày càng tăng. Bởi công việc này có thời gian làm việc linh hoạt và có rào cản thấp hơn so với một số công việc có mức lương tương đương: “Do ảnh hưởng của 3 năm đại dịch, nhiều công ty, doanh nghiệp nhỏ có thể phá sản hoặc ngừng hoạt động nên rất nhiều lao động nhàn rỗi sẽ gia nhập thị trường. Số lượng việc làm cũng giảm mạnh. Có một số lợi thế từ góc độ của dịch vụ gọi xe. Trước hết, nó có mức độ tự do cao hơn các công việc khác. So với công việc cần phải theo dõi giờ làm, bạn có thể đón khách hoặc dừng làm việc bất cứ khi nào bạn muốn. Thứ hai, dịch vụ gọi xe trực tuyến có ngưỡng gia nhập tương đối thấp.”

Hiện có khoảng hơn 300 ứng dụng gọi xe tại Trung Quốc. Ít nhất 4 thành phố của nước này đã cảnh báo về việc dư thừa các ứng dụng gọi xe. 

Một số thành phố, như Thượng Hải, đã đình chỉ việc cấp giấy phép gọi xe mới.

Hay thành phố Trường Sa của tỉnh Hồ Nam đã phải ngừng ban hành giấy phép lái xe cho các tài xế ứng dụng chia sẻ kể từ tháng 5/2023.

Tương tự, thành phố Tam Á của đảo Hải Nam cũng đã ngừng cấp phép lái xe taxi từ ngày 5/5/2023. Thậm chí các cơ quan chức năng còn kiểm tra những công ty cung cấp dịch vụ gọi xe trước tình hình dư thừa quá nhiều nguồn cung.

Nhiều thành phố khác của Trung Quốc cũng đã cảnh báo người lao động ngừng đổ xô đi làm tài xế xe công nghệ khi nhu cầu của thị trường đã ở mức bão hòa.

Vào cuối tháng 4/2023, chính quyền Thâm Quyến đã công bố số liệu cho thấy 60% trong số 90.000 tài xế không có nổi 10 cuốc xe mỗi ngày trong quý I/2023.

Tài xế xe công nghệ Zhan Jian kiếm được khoảng 41 – 55 đô la (khoảng gần 1 triệu – 1,3 triệu VNĐ)/ngày. Thế nhưng anh cần phải lái xe gấp đôi thời gian để kiếm được số tiền này so với vài tháng trước đây: “Công việc không còn tốt như khoảng 2 năm trước nữa, có lẽ là bởi đại dịch vừa qua. Trong quá khứ, tôi có thể kiếm được tiền đủ sống nếu tôi lái xe 8,9 hoặc 10 tiếng/ngày. Nhưng bây giờ tôi phải làm việc 14, 15, 16 tiếng thì mới kiếm được số tiền tương tự”.

Đáng chú ý, phần lớn cánh tài xế vay mượn tiền để mua xe hoặc thuê xe của công ty. Việc suy giảm thu nhập có thể khiến họ gặp vô vàn khó khăn và áp lực tài chính.

Do đó, công việc dù khó khăn nhưng là lựa chọn duy nhất cho những người có gia đình cần phải hỗ trợ như Zhu Zhimin, người đã dành 15 giờ ngồi sau tay lái: "Điều duy nhất trong đầu tôi hàng ngày chỉ là kiếm tiền, con tôi đang học cấp 2, cấp 3. Điều kiện gia đình tôi không dư dả. Có rất nhiều việc mà gia đình tôi cần sử dụng tiền."

Còn tại Việt Nam, hiện nay, thị trường giao đồ ăn và gọi xe công nghệ ngày càng cạnh tranh khốc liệt khiến nhiều hãng xe công nghệ phải lên kế hoạch cắt giảm nhân sự để ổn định lại kinh tế.

Bên cạnh đó, theo nhiều tài xế chia sẻ, hiện thu nhập của họ giảm đáng kể so với trước đây.

Theo các tài xế xe ôm công nghệ, mỗi ngày phải chạy ít nhất 10 tiếng mới kiếm được 500.000 đồng sau khi trừ hết các chi phí. Sở dĩ thu nhập của họ hiện nay thấp hơn trước vì rất nhiều người đổ xô làm tài xế trong khi lượng khách ngày càng ít đi vì phải cạnh tranh với nhiều hãng khác. Ngoài ra, chiết khấu của các hãng xe cũng khá cao, tăng thêm ít nhất 20% so với trước.