Tham quan, trải nghiệm: “Bài toán” cũ luôn cần cách làm mới

Tuy nhiên, do hoạt động diễn ra bên ngoài nhà trường nên yếu tố an toàn phải được đặt lên hàng đầu trước khi tính đến hiệu quả giáo dục, với quy trình thực hiện không được phép có sai sót.

Phấp phỏng khi cho con tham quan, trải nghiệm

Hoạt động trải nghiệm, tham quan đã được xây dựng từ lâu ở các cấp học, trở thành hoạt động thường lệ hằng năm tại nhiều địa phương. Nhìn chung, công tác tổ chức được các nhà trường thực hiện tốt với hàng vạn chuyến đi trên cả nước mỗi năm.

Tuy nhiên, những vụ tai nạn khi tham quan, dã ngoại vẫn xảy ra, từ tai nạn thương tích, tai nạn giao thông đến ngộ độc thực phẩm, khiến phụ huynh thực sự bất an.

Quy trình một chuyến tham quan đã có và được các trường thực hiện nhiều đến mức nhuần nhuyễn. Cơ quan quản lý cũng đã quan tâm, chỉ đạo, nhưng chỉ cần “sai một li” là “đi một dặm”, một phút lơ là trong bất kỳ khâu nào cũng có thể để lại hậu quả đáng tiếc.

Chính vì vậy, để an toàn được đảm bảo tuyệt đối thì trách nhiệm cao nhất thuộc về các nhà trường. Đặc biệt trong Chương trình Giáo dục phổ thông mới, hoạt động trải nghiệm có thể sẽ diễn ra nhiều hơn với các trường có đủ điều kiện.

Việc tổ chức tham quan nên hướng đến sự chuyên nghiệp, từ đơn vị dịch vụ đứng ra phối hợp đến khâu tổ chức của nhà trường.

Hiệu trưởng cần thể hiện vai trò điều phối và trách nhiệm quản lý để lựa chọn những cán bộ phù hợp tham gia vào công tác tổ chức tham quan, giao nhiệm vụ và quy trách nhiệm cụ thể.

Các cán bộ này phải được tập huấn kỹ năng chứ không chỉ là giáo viên chuyên môn thông thường, để có thể phối hợp tốt hoạt động giữa các lớp, các khối.

Việc lựa chọn điểm đến, đơn vị tổ chức dịch vụ du lịch, nhà xe, đơn vị cung cấp thực phẩm uy tín cũng là yếu tố then chốt để giảm thiểu sai sót.

Điều này cần được nhấn mạnh khi không ít phụ huynh từng phàn nàn về một số trường dường như quan tâm lợi ích kinh tế nhiều hơn những trải nghiệm của học sinh cho một chuyến đi.

Ngoài việc phối hợp chặt chẽ với các đơn vị cung cấp dịch vụ, các nhà trường cũng cần phối hợp lực lượng chức năng địa phương để đảm bảo trật tự, an toàn giao thông, tránh ùn tắc như đã xảy ra nhiều lần trong suốt thời gian qua.

Sau khâu chuẩn bị là giám sát thực hiện. Học sinh luôn hiếu động, thích khám phá, do vậy, cần nâng cao trách nhiệm giám sát của các cán bộ phụ trách, giáo viên, hướng dẫn viên du lịch trong suốt hành trình.

Thầy cô cần hướng dẫn cho học sinh những kỹ năng cần thiết, nhắc nhở các em từ những yêu cầu nhỏ nhất như: thắt dây an toàn trên xe, tránh xa các khu vực nguy hiểm, những trò chơi có nguy cơ mất an toàn, cảnh giác trước các đối tượng xấu có thể xuất hiện tại điểm đến,… Việc nhắc nhở cần được thực hiện khéo léo, thay vì cấm đoán cực đoan gây phản tác dụng.

Quy trình tổ chức tham quan như một “bài toán” cũ, được làm đi, làm lại năm này qua năm khác nhưng không được phép có bất kỳ sai sót nào dù là nhỏ nhất.

Và không chỉ dừng lại ở mức “làm đúng”, việc làm mới các chuyến tham quan, trải nghiệm cũng cần được các nhà trường mạnh dạn thực hiện bằng việc nghiên cứu, học hỏi những mô hình hay từ nhiều địa phương và cả các quốc gia khác.

Đây cũng là yêu cầu với các cấp quản lý giáo dục, không chỉ định hướng, chỉ đạo mà cần đồng hành với các nhà trường, giám sát thực hiện và hướng dẫn, bổ sung những nội dung mới.

Cuối cùng, để mỗi chuyến tham quan mang lại hiệu quả cao nhất thì không thể thiếu vai trò của các bậc phụ huynh. Các nhà trường nên chủ động đề nghị, có cơ chế mời ban đại diện cha mẹ học sinh tham gia, vừa hỗ trợ quản lý, chăm sóc trẻ, vừa giám sát khâu thực hiện.

Phụ huynh học sinh cần phối hợp khi có yêu cầu, thậm chí là chủ động yêu cầu tham gia gia giám sát, phản biện vào quy trình tổ chức; đồng thời quan tâm, nhắc nhở con em mình, lường trước những mối nguy hiểm có thể xảy ra và kỹ năng xử lý.

Chỉ khi có sự phối hợp chính xác, chuyên nghiệp giữa nhà trường, các đơn vị tổ chức và phụ huynh thì yếu tố an toàn mới được đảm bảo ở mức cao nhất, và khi ấy, tham quan, dã ngoại sẽ thực sự là những chuyến “đi đến nơi, về đến chốn”.