Tâm sự của những thầy dạy lái xe tư nhân cuối cùng

Ông Sunny Kang, một giáo viên dạy lái xe tư nhân về hưu nhớ rất rõ vào một kỷ niệm xảy ra vào năm 1978, một trong những học sinh của ông bước lên xe ô tô để học lái trong một bộ đồ bơi sũng nước.

Ông Kang, 75 tuổi, chia sẻ: “Cô ấy đến học lái xe trong khi đang mặc đồ bơi. Ngay khi cô ấy bước vào, toàn bộ ghế xe đã ướt sũng. Tôi càu nhàu một chút và bảo cô ấy rời đi, thế nhưng cô ấy nói rằng cô không có thời gian để thay đồ".

Ông Kang đã làm công việc dạy lái xe trong 48 năm. Đó là những kỷ niệm mà giờ đây ông vẫ nhớ khi công việc này kết thúc vào ngày 27/4, đúng sinh nhật lần thứ 75, đây cũng là giới hạn độ tuổi đối với người dạy lái xe tư nhân.

“Hiện nghề dạy lái xe tư nhân đang đi đến hồi kết. Điều khiến tôi nhớ nhất là công việc này đã mang đến cho tôi một sự nghiệp viên mãn. Trình độ học vấn của tôi không cao và tôi không có bằng đại học. Tôi chỉ học hết cấp 2. Vì vậy kiếm được số tiền tốt như vậy là tôi cảm thấy rất hài lòng rồi”, ông Kang chia sẻ.

Tính đến tháng 3/2024, Singapore có 305 người dạy lái xe tư nhân. Điều này hoàn toàn trái ngược với những năm 1980, khi có hàng nghìn giáo viên dạy lái xe riêng. Năm 2017, giới hạn độ tuổi của người hướng dẫn lái xe được tăng từ 70 lên 75.

Cảnh sát giao thông cho biết, từ 2020, trung bình có 19 giấy phép dạy lái xe tư nhân hết hiệu lực mỗi năm, do những người hướng dẫn đã ở độ tuổi 75 tuổi.

Ông Kang chia sẻ ông có nhiều học sinh thuộc mọi thành phần - từ những người thiểu năng trí tuệ cho đến cả những người nhiều tâm sự: “Một số sinh viên buồn bã hoặc vừa chia tay người yêu, thậm chí còn vượt đèn đỏ ở các nút giao thông. Tôi đã bắt họ dừng xe và họ kể cho tôi nghe vấn đề của họ. Tôi bảo họ hãy nghỉ ngơi và việc cố lái xe là rất nguy hiểm và chúng ta có thể gây tai nạn bất cứ lúc nào”. 

Giống như ông Kang, Tony Ng, 73 tuổi, cho biết chính sự đa dạng của học sinh mà ông dạy đã khiến hơn 30 năm làm giảng viên của ông trở nên thú vị.

Hầu như tất cả học trò của ông đều đến với ông thông qua sự giới thiệu của các học trò trước đây.

Ông Tony Ng chia sẻ: "Mỗi ngày tôi gặp đủ loại người khác nhau, tất cả đều có những tính cách rất khác nhau. Tùy theo tính cách của các em mà tôi điều chỉnh cách giảng dạy… một số học sinh nhút nhát và không muốn nói, trong khi một số khác lại nói nhiều. Một số người học nhanh, số khác chậm hơn”.

Trong khi đó, ông Peter Fong, 68 tuổi, người đã dạy lái xe riêng hơn 30 năm, cảm thấy rất hạnh phúc khi tình cờ gặp được một học viên cũ.

Ông nói: “Thậm chí hơn 10 năm sau, một số sinh viên vẫn vẫy tay chào tôi khi họ nhìn thấy tôi.  Đôi khi, các trò cũ mang con của họ đến gặp tôi và họ nói “Em muốn con trai em được học hỏi từ thầy”. Điều này làm cho tôi rất hạnh phúc."

Ông Kang bắt đầu dạy lái xe bán thời gian vào giữa những năm 1970 khi ông 27 tuổi. Làm việc từ 7h30 đến tận nửa đêm, ông kiếm được từ 3.000 đến 4.000 đô la Singapore (56,6 triệu VNĐ đến 75,5 triệu VNĐ) mỗi tháng vào những năm 1970. Gần đây, cũng trong khoảng thời gian làm việc này, ông kiếm được từ 10.000 đến 15.000 đô la Singapore (khoảng 189 triệu VNĐ đến 283 triệu VNĐ) mỗi tháng vì ông tính mức phí dạy cao hơn do lạm phát và giá xe tăng.

“Thu nhập tôi nhận được là xứng đáng bởi vì tôi phải làm việc từ sáng sớm đến đêm muộn. Tôi bắt đầu làm việc từ 7h30 và kết thúc lúc 22h. Một ngày tôi có thể dạy 7 – 8 học viên, một vài người học trong 1 tiếng, một số khác thì 1,5 tiếng. Tổng cộng tôi phải làm 10-12 tiếng/ngày”.

Theo người hướng dẫn riêng 74 tuổi Alan Lee, mức phí dạy lái xe riêng hiện ở mức 50 đô la Singapore một giờ và khi làm bài kiểm tra lái xe, học viên phải trả thêm 350 đô la Singapore cho người hướng dẫn.

Điều này có nghĩa là nếu người hướng dẫn làm việc 12 giờ một ngày, họ có thể kiếm được 600 đô la Singapore, chưa bao gồm phí thi lái xe. Ngay cả khi tính đến chi phí bảo dưỡng xe và nhiên liệu, việc kiếm được mức lương hàng tháng năm con số cũng không quá khó khăn.

Ông Lee cho rằng khoản tiền họ nhận được như vậy là hợp lý bởi theo ông, công việc này rất nguy hiểm khi phải dạy một người không biết lái xe từ đầu đến khi họ vượt qua (bài kiểm tra lái xe).

Các giáo viên dạy lái xe tư nhân cũng như Hiệp hội dạy lái xe Singapore đại diện cho họ cho biết họ lo ngại rằng khi ngày càng ít và cuối cùng không còn giáo viên dạy lái xe riêng, học viên trong tương lai sẽ có ít lựa chọn hơn để học lái xe.

Chủ tịch hiệp hội Poh Ah Kiong nói rằng tất cả học viên sẽ phải đến trường dạy lái xe khi tất cả các giáo viên hướng dẫn tư nhân cuối cùng sẽ nghỉ hưu. Ông cho biết hiệp hội chỉ còn 220 thành viên và con số này đang giảm dần.

Ông Kang, người vừa chính thức giã từ công việc dạy lái tư nhân 48 năm của mình, cho biết sẽ giao lại những học trò hiện tại cho đồng nghiệp, sau đó sẽ đi nghỉ ở Đài Loan để mừng ngày nghỉ hưu.

Một trong những kế hoạch của ông Kang là có thể trở lại làm huấn luyện viên bơi lội khi rảnh rỗi.

Về phần ông Lee, người sẽ bước sang tuổi 75 vào tháng 5 này, ông đang “nhàn nhã” trong những tuần cuối cùng làm việc, chỉ làm việc 5 đến 6 giờ mỗi ngày: “Thực ra đó là một sở thích, tôi thích dạy mọi người. Tôi muốn thấy họ lái xe đúng cách và an toàn trên đường. Vấn đề thực sự không phải là về tiền bạc.”.

Còn tại Việt Nam, theo thống kê đến năm hết năm 2023, hiện cả nước có 370 cơ sở đào tạo lái xe ô tô phân bố ở 63 tỉnh, thành phố và 154 trung tâm sát hạch lái xe ô tô được phân bổ ở 58 tỉnh, thành phố.

Một giáo viên dạy lái xe lâu năm ở Hà Nội chia sẻ, hiện theo quy định, giáo viên không được dạy quá 10 tiếng/ngày, một phiên học không được quá 4 tiếng để đảm bảo sức khỏe, an toàn lái xe. Ngoài thời gian học trong khóa học lái xe ô tô với chi phí dao động 14 – 15 triệu đồng, nếu học viên muốn học bổ túc thì mức phí là 250.000 – 300.000 đồng/giờ.

Nhìn chung, công việc dạy lái xe cũng giúp họ đủ trang trải cuộc sống. 

“Nghề này là người thực việc thực. Cày nhiều thì có tiền, ngồi chơi thì ít tiền. Có những người cày ngày, cày đêm, có những người không có học viên, cái đấy tùy theo học viên. Nói chung là sống được. Có thày 1 tháng thu nhập 10 – 20 triệu, có thầy chăm thì hơn. Nói chung là đủ sống, ổn với mặt bằng cuộc sống của mình, nhưng dư dả thì không, vẫn còn khó khăn lắm”, người này chia sẻ.