Sự kiện Giao thông nổi bật năm 2022

1. Thu phí không dừng trên tất cả các tuyến cao tốc 

Theo yêu cầu của Chính phủ, từ 9h sáng 1/8/2022, tất cả các tuyến cao tốc trong cả nước đã bắt đầu thu phí hoàn toàn tự động, xe qua trạm không phải dừng.

Tính đến hết ngày 31/8/2022, số lượng phương tiện đã dán thẻ đầu cuối trên toàn quốc đạt hơn 3,8 triệu phương tiện (đạt tỷ lệ khoảng 84%), đạt được mục tiêu trong năm 2022 có khoảng 80 - 90% số lượng phương tiện dán thẻ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Đến nay, cơ bản hệ thống thu phí tự động không dừng tại các trạm thu phí vận hành ổn định. Việc chỉ thu phí tự động không dừng đã giúp các phương tiện lưu thông qua trạm nhanh hơn, không phải dừng lại trả phí như trước đây nên không gây ra ùn tắc tại trạm, giảm tải trong công tác đổi tiền lẻ, bảo quản tiền mặt tại các trạm thu phí.

2. Cao tốc Bắc Nam phía Đông sẽ hoàn thành 4 dự án thành phần trong năm 2022

Đây là dự án là công trình trọng điểm quốc gia, năm 2022, Chính phủ đã nhiều lần chỉ đạo khắc phục bằng được mọi khó khăn, bám sát và đảm bảo tiến độ của dự án “không có đường lùi” này.

Mới đây nhất, Thủ tướng đã yêu cầu Bộ GTVT đẩy mạnh kiểm tra, rà soát, chỉ đạo cụ thể từng gói thầu bảo đảm hoàn thành, đưa vào khai thác đoạn Cam Lộ - La Sơn và thông xe kỹ thuật các đoạn: Mai Sơn - Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây trong năm 2022 theo đúng yêu cầu.

Cũng trong năm 2022, Quốc hội chính thức thông qua dự án xây dựng 3 tuyến cao tốc lớn gồm cao tốc Biên Hòa-Vũng Tàu, cao tốc Khánh Hòa-Buôn Ma Thuột, cao tốc Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng.

3. Các dự án đường vành đai Hà Nội, TP.HCM bắt đầu khởi động

Sau khi được Quốc hội biểu quyết thông qua, dự án đường vành đai 4 Hà Nội và dự án đường vành đai 3 TPHCM đã bắt đầu khởi động với nhiều cơ chế đặc biệt. Hiện, Hà Nội đã cắm được hơn 2.000 trên tổng số 2.700 cọc mốc giải phóng mặt bằng, tương đương 36 km của vành đai 4.

Còn TP.HCM hoàn thành việc cắm 1.900 cọc giải phóng mặt bằng tại dự án Vành đai 3. Theo kế hoạch, dự án Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh sẽ cơ bản hoàn thành trong năm 2025. Dự án Vành đai 4 Vùng Thủ đô cơ bản hoàn thành trong năm 2024.

2 dự án này sẽ tạo động lực để vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và vùng kinh tế trọng điểm phía nam bứt phá trong thời gian tới. Khi hai tuyến đường này hoàn thành sẽ hình thành nên các trung tâm đô thị, trung tâm thương mại, các trung tâm phân phối lân cận tuyến đường. 

Các dự án đường vành đai không chỉ mở rộng không gian phát triển, giảm áp lực về giao thông cho các đô thị trung tâm mà sẽ tạo sự kết nối về không gian phát triển, phù hợp với quy hoạch mạng lưới đường bộ quốc gia.

4. Cao tốc trên cao xuyên thành phố: Hà Nội đẩy mạnh, TP.HCM chần chừ

Đường Vành đai 2 trên cao Hà Nội đang trong quá trình hoàn thiện để kịp bàn giao vào tháng 12-2022, chính thức thông toàn tuyến hơn 5km, từ phía nam cầu Vĩnh Tuy đến Ngã Tư Sở.

Với việc hoàn thiện tuyến đường này sẽ giúp giảm áp lực giao thông cho khu vực nội đô, đặc biệt là trục đường Vĩnh Tuy – Ngã Tư Vọng – Ngã Tư Sở, nơi luôn là một trong những điểm nghẽn giao thông tại thủ đô.

Trong khi đó, với quy hoạch đường trên cao hướng tâm và xuyên tâm TP.HCM, Sở GTVT TP.HCM cho rằng cần cân nhắc, không nên quy hoạch các tuyến đường hướng tâm, xuyên tâm vì không phù hợp xu hướng chung thế giới.

Theo quy hoạch phát triển GTVT TP.HCM được Thủ tướng phê duyệt, đến năm 2020, TP.HCM có tổng cộng năm tuyến đường bộ trên cao với tổng chiều dài 70,7 km. Tuy nhiên, đến nay chưa tuyến đường nào được đầu tư xây dựng.

5. Một năm vận hành, đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông tăng mạnh về sản lượng, nhưng vẫn đơn độc

Năm 2022, sản lượng hành khách của tuyến đường sắt độ thị Cát Linh- Hà Đông ước đạt khoảng 8,2 triệu lượt hành khách, tăng 15% so với kế hoạch.

Tuy nhiên, lại lỗ 160 tỷ đồng theo báo cáo tài chính kiểm toán năm 2021 của Công ty TNHH Đường sắt đô thị Hà Nội - năm đầu tiên vận hành tuyến Cát Linh - Hà Đông.

Sau hơn một năm vận hành, hiện lượng khách đi lại trên tuyến đã ổn định và liên tục tăng không ngừng; Metro Hanoi đã tăng thêm đoàn tàu, tăng tần suất giờ cao điểm chạy 6 phút/chuyến, thay vì tần suất 10 phút/chuyến như trước.

Mặc dù đường sắt đô thị đã và đang được người dân đón nhận, tuy nhiên, theo các chuyên gia, cần sớm phát triển đồng bộ mạng lưới tuyến và kết nối thuận tiện với các loại hình giao thông công cộng khác để đường sắt đô thị phát huy hiệu quả hơn nữa.

6. Xử phạt xe đi vào làn khẩn cấp trên cao tốc, bộc lộ rất nhiều bất cập về quy hoạch và tổ chức giao thông

Sau thời gian lực lượng chức năng tăng cường xử lý, xử phạt các trường hợp xe đi vào làn khẩn cấp trên đường cao tốc – trong đó có Vành đai 3 trên cao Hà Nội, tình trạng vi phạm đã giảm đáng kể.

Tuy nhiên, kết quả chỉ được duy trì khi có bóng dáng lực lượng chức năng. Còn thực tế, xử phạt xong lại đâu vào đó, vi phạm vẫn diễn ra cả vào giờ thấp điểm của giao thông.

Bất cập này cho thấy, sự quá tải trầm trọng của tuyến đường Vành đai 3 trên cao khi lưu lượng phương tiện đi vào gấp 8 - 10 lần so với thiết kế; trong khi quy hoạch 2 bên đường bị phá vỡ với hàng chục cao ốc mọc lên dày đặc.

Mặt khác, công tác tổ chức giao thông gặp vướng mắc do đặc thù là đường chuẩn cao tốc nhưng đặc trưng giao thông lại như phố nội đô.

7. Không lùi thời hạn trang bị cabin tập lái

Tháng 1/2023 là thời điểm các trung tâm đào tạo lái xe sẽ phải trang bị cabin mô phỏng để dạy lái xe, theo quy định mới. Trước đó, các trung tâm kiến nghị lùi thời hạn lần 2 vì khó khăn do dịch bệnh và lo ngại trang thiết bị.

Tuy nhiên xuất phát từ ý nghĩa, tầm quan trọng của học phần này, Bộ GTVT vẫn quyết định phải đưa cabin vào theo lộ trình từng bước, để cải thiện chất lượng đào tạo lái xe.

Theo đó, từ ngày 1/1/2023, các trung tâm đào tạo phải đầu tư thiết bị cabin tập lái để học viên học. Học viên có tối thiểu bốn giờ thực hành các bài cơ bản như cách vận hành số xe, lên dốc, đường vuông góc, đường quanh co giống như bài sa hình thi sát hạch; làm quen với các bài về địa hình như đường đồi núi, cao tốc.

8. Tuyên chiến với nạn xe quá tải

Năm 2022, Bộ GTVT đã có chỉ đạo khẩn yêu cầu các đơn vị ra quân xử lý mạnh tay với xe chở quá khổ, quá tải. Các địa phương tiếp tục tăng cường kiểm soát tải trọng xe, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên, liên tục nhằm bảo đảm trật tự ATGT và bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông.

Tuy nhiên, đã có những vụ việc "con voi chui lọt" trạm kiểm tra tải trọng bị phát hiện; đã có những trường hợp “lọt lưới” đăng kiểm bị phát giác, các cuộc điều tra được tiến hành nhằm xử lý nghiêm các đơn vị đăng kiểm, cá nhân vi phạm quy trình, quy định trong công tác kiểm định xe cơ giới.

Để bịt các lỗ hổng này, trước hết cần ý thức chấp hành quy định của lái xe, đơn vị kinh doanh, tiếp đó là sự phối hợp của các lực lượng chức năng trong xử lý vi phạm và hoàn thiện các quy định pháp luật, bịt lỗ hổng pháp lý để giúp hạn chế tối đa tình trạng này.

9. Đề án thu phí vào nội đô, cả 2 đô thị đưa ra đều vấp phải phản ứng mạnh

Đề án thu phí phương tiện vào một số khu vực trên địa bàn có nguy cơ ùn tắc giao thông tại Hà Nội, và dự án thu phí xe ô tô lưu thông vào khu vực trung tâm thành phố TP.HCM ngay khi được công bố đều gây phản ứng mạnh mẽ trong dư luận với những tranh luận trái chiều trong thời gian qua.

Nhiều ý kiến cho rằng, đây là nỗ lực của 2 đô thị trong việc tìm kiếm các giải pháp chống ùn tắc đang ngày càng trở nên nghiêm trọng.

Tuy nhiên, những đề án này còn thiếu tính khả thi, thậm chí phản tác dụng khi công cụ thu phí vào nội đô chưa hề có dữ liệu chứng minh hiệu quả.