Sơn Trần Minh Mẫn và hành trình nâng tầm giá trị cho nông sản quê hương

Hướng đi này vừa nâng cao giá trị sản phẩm vừa mở hướng đi mới cho bà con quê nhà. Nước mắm chay từ hành tím không chỉ là câu chuyện sáng tạo của các bạn trẻ mà còn là minh chứng cho tinh thần khởi nghiệp xanh và khát vọng nâng tầm nông sản ĐBSCL.

Hành trình biến củ hành tím thành nước mắm chay độc đáo

Cơ duyên nào khiến Mẫn nảy ra ý tưởng làm nước mắm chay từ củ hành tím vậy em?

Dạ, đầu tiên là thị trường hiện nay rất bấp bênh. Ở khu vực Vĩnh Long, có những vụ mùa giá hành tím chỉ còn khoảng 5.000 đồng/kg. Nếu tính thêm công bó thì người nông dân sẽ bị lỗ. Khi tìm hiểu, chúng em nhận thấy củ hành tím rất giàu dưỡng chất, tốt cho sức khỏe. Từ đó, chúng em bắt đầu nghiên cứu, mong muốn tạo ra một sản phẩm vừa khác biệt, vừa thân thiện với môi trường.

Chúng em tìm hiểu rất là nhiều ứng dụng sản phẩm. Chúng em nghiên cứu thì thị trường nước mắm hiện nay, nguồn nguyên liệu làm nước mắm hiện nay cũng đang là một thách thức cho phía Đảng và Nhà nước trong việc bảo tồn hệ sinh thái biển. Chính vì những lí do trên mà chúng em phát triển dòng sản phẩm nước mắm từ củ hành tím.

Nghe khá đặc biệt, vậy quy trình làm nước mắm từ hành tím có gì khác so với nước mắm truyền thống vậy?

Quy trình làm cũng tương tự như truyền thống nhưng mà khác ở đây là chúng em có hòa trộn vào trong đó những chất tự nhiên khác như là khóm và đậu nành. Cái đặc biệt ở đây là sản phẩm nước mắm của chúng em dù là chay nhưng có độ đạm tương tự như nước mắm truyền thống từ 15-30%, nhờ vào độ đạm tự nhiên đến từ đậu nành nhưng mà tỉ lệ hành tím vẫn đảm bảo là 80% nguyên liệu chính để chúng em làm nước mắm.

Hành tím thường có mùi hăng và một số người không thích. Đây có phải là thử thách khi các em dùng nguyên liệu này để sản xuất không?

Trong quá trình nghiên cứu, khi giới thiệu sản phẩm đầu tiên đến các khách hàng tiềm năng, chúng em nhận được phản hồi rằng mùi hành quá nồng bởi hành tím có mùi đặc trưng, khiến nhiều người không ăn được. Chúng em muốn làm một sản phẩm mà nó giảm độ hăng của hành, nên phải kéo dài thời gian ủ trượt lên nữa. Chúng em nhắm tới sản phẩm “quốc dân”, nên mùi hành đó cũng là một thách thức.

Bằng việc áp dụng khoa học kỹ thuật và tham khảo nhiều tài liệu, chúng em kéo dài thời gian ủ, xử lý mùi tự nhiên để cho ra đời dòng sản phẩm hiện nay — gần như không còn mùi hành, mà có vị ngọt thanh nhẹ, đặc trưng từ tinh chất củ hành tím. Bên cạnh đó, sản phẩm còn giữ được những đặc tính quý của hành tím như chống oxy hóa, kháng khuẩn, kháng viêm, hỗ trợ tim mạch và tăng cường miễn dịch.

Sau hành trình nghiên cứu và hoàn thiện sản phẩm, em có điều gì muốn nhắn gửi đến các bạn trẻ đang ấp ủ khởi nghiệp giống như mình?

Em muốn gửi đến các bạn trẻ một vài lời nhắn nhủ: Trước hết, hãy luôn tin vào bản thân và kiên trì theo đuổi niềm tin của mình, vì những giá trị mới thường bắt đầu từ những điều “không bình thường”. Khi chúng em bắt đầu làm nước mắm từ củ hành tím, rất nhiều người không tin – kể cả những anh chị làm nước mắm lâu năm. Chúng em từng thất bại nhiều lần, mất hơn 1,5 năm nghiên cứu, có lúc rất áp lực vì khi đưa sản phẩm đến khách hàng thì bị chê. Nhưng điều quan trọng là phải tin vào dự án, vào giá trị mà mình đang làm.

Điều em mong muốn nhất là gìn giữ giá trị truyền thống của Việt Nam – đó là nước mắm – đồng thời định nghĩa lại khái niệm “mắm” theo hướng mới, thân thiện và sáng tạo hơn. Em cũng muốn nhắn với các bạn rằng, đừng chờ có điều kiện rồi mới bắt đầu, mà hãy bắt đầu để tạo ra điều kiện. Khoa học kỹ thuật hiện nay không thay thế con người, mà là “cánh tay đắc lực” giúp chúng ta tiến xa hơn, là công cụ quan trọng để chúng em hiện thực hóa thành công dự án này.

Cảm ơn Mẫn với những chia sẻ vừa rồi và chúc cho sản phẩm nước mắm chay từ củ hành tím của em sẽ ngày càng chinh phục được nhiều người tiêu dùng.

Khởi nghiệp xanh và khát vọng nâng tầm nông sản ĐBSCL

Vừa góp phần giải quyết bài toán đầu ra cho nông sản vừa tạo ra một sản phẩm gia vị độc đáo, làm đa dạng sự lựa chọn cho người tiêu dùng mà lại thân thiện với môi trường. Đó là những đánh giá mà nhiều người dành cho nước mắm chay từ củ hành tím. Sản phẩm do bạn Sơn Trần Minh Mẫn cùng các bạn cùng trường của mình nghiên cứu và thực hiện. Sau nhiều tháng thử nghiệm, nhóm của Mẫn đã tìm được cách để kể câu chuyện của “hành tím” theo một cách thật mới mẻ và đầy tự hào.

"Bạn Mẫn là một người có tầm nhìn xa. Bạn rất là chuyên cần, chuyên tìm hiểu những vấn đề về thị trường và đưa ra được những ý kiến chính đáng, những hướng đi tốt cho team".

"Thời gian mà chúng em cho ra một chai nước mắm là nó khoảng 6 tháng cho đến 7 tháng. Thương hiệu mà chúng em đặt là CUHATI bởi vì chúng em muốn đem cái văn hóa thông qua từ ngữ tiếng Việt của mình để đem ra bạn bè quốc tế".

Các thành viên của nhóm cho biết, công thức làm nước mắm chay từ củ hành tím gần giống quy trình sản xuất nước mắm truyền thống. Hành tím và muối được trộn theo tỷ lệ 3:1, bổ sung thêm đậu nành và khóm để tăng độ đạm và tạo vị ngọt tự nhiên. Hỗn hợp được ủ khoảng 6 tháng, sau đó nấu lại để tiệt trùng trước khi lọc và đóng chai. Sản phẩm được Trung tâm phân tích - kiểm nghiệm xác nhận đạt tiêu chuẩn an toàn chất lượng, vừa giữ được vị mặn dịu của nước mắm, vừa mang hương thơm đặc trưng của hành tím.

"Khi chúng em làm nước mắm từ củ hành tím, điều muốn truyền tải đầu tiên chính là giá trị cho sức khỏe, đúng như câu slogan của dự án: “Một lựa chọn tử tế”. Khi lựa chọn sản phẩm là tử tế cho sức khỏe bản thân mình vì đây là sản phẩm thứ nhất là chất lượng, được đảm bảo an toàn thực phẩm, kiểm soát chất lượng rất nghiêm ngặt. Thứ hai là tử tế cho xã hội, chúng em có đóng góp 7% doanh thu dự án tài trợ cho các chương trình xã hội. Chúng em có cam kết khi dự án này thành công, chúng em ước tính sẽ giải quyết 70-80% các hộ nghèo và hộ khó khăn tại các địa phương của nhà máy sản xuất".

Theo Minh Mẫn, sản phẩm hoàn toàn không sử dụng hóa chất, phù hợp với người ăn chay và người tiêu dùng ưa chuộng thực phẩm lành mạnh. Nhóm còn tận dụng bã hành sau chiết xuất để làm phân bón hữu cơ, hướng đến mô hình kinh tế tuần hoàn, giảm thiểu rác thải. Trong tương lai, các bạn dự định phát triển thêm nhiều sản phẩm mới từ hành tím như dầu gội, mặt nạ dưỡng da... nhằm nâng tầm giá trị cho nông sản quê hương.

Không chỉ dừng lại ở việc hoàn thiện sản phẩm, nhóm của Mẫn còn nỗ lực tìm cách để sản phẩm được người tiêu dùng đón nhận. Đảm nhận vai trò ấy là Lê Thị Tuyết Trinh, cô bạn năng động, khéo léo trong việc đưa thương hiệu nước mắm hành tím đến gần hơn với thị trường.

"Em được giao nhiệm vụ nghiên cứu thị trường và phụ trách truyền thông cho quá trình thương mại hóa sản phẩm. Rất may mắn là sản phẩm được thị trường đón nhận tích cực, bởi hiện nay người tiêu dùng đặc biệt quan tâm đến những sản phẩm sạch, có nguồn gốc rõ ràng. Sau quá trình xử lý kỹ lưỡng, sản phẩm nước mắm từ hành tím đã loại bỏ hoàn toàn mùi hăng đặc trưng, mang lại hương vị ngọt thanh, dễ dùng và phù hợp với nhiều đối tượng khách hàng".

Không dừng lại ở mô hình thử nghiệm, nhóm của Mẫn đặt mục tiêu phát triển lâu dài và bền vững. Vừa qua, tại chương trình gọi vốn do Vườn ươm doanh nghiệp tỉnh Vĩnh Long (thuộc Trường ĐH Trà Vinh) tổ chức, dự án CUHATI gọi vốn thành công 1,3 tỉ đồng. Nhà đầu tư quyết định mua lại dự án, nhưng vẫn giữ 30% cổ phần cho Mẫn để tiếp tục điều hành và phát triển sản phẩm.

"Dự kiến là đầu năm sau chúng em sẽ xong những thủ tục pháp lý để đưa ra thị trường. Dự kiến đầu năm sau, chúng em sẽ hoàn thành thủ tục để thành lập công ty. Công ty của chúng em sẽ đặt tên là CUHATI vì chúng em muốn đưa văn hóa từ ngữ tiếng Việt ra thế giới.

Sắp tới, chúng em sẽ nghiên cứu chuỗi giá trị từ củ hành tím nhưng mà chúng em đa dạng giá trị đó, chúng em không có làm mất đi một chất lượng nào mà chúng em sẽ luôn luôn cải tiến những dòng sản phẩm mà chúng em đưa ra thị trường".

Từ những trăn trở với nông sản quê hương đến khát vọng xây dựng thương hiệu Việt vươn ra thế giới, hành trình của Sơn Trần Minh Mẫn và các bạn đã minh chứng cho sức sáng tạo, bản lĩnh và tinh thần dấn thân của thế hệ khởi nghiệp mới. Và biết đâu, từ những giọt mắm nhỏ bé hôm nay, một thương hiệu Việt sẽ vươn xa, mang theo cả hương vị và tinh thần của vùng đất phương Nam ra thế giới.