Singapore đẩy mạnh hỗ trợ xe tải, xe buýt điện, nhưng tài xế vẫn lo thiếu trạm sạc

Thêm hỗ trợ khi chuyển đổi sang xe buýt, xe tải điện

Doanh nghiệp xe buýt Westpoint Transit tại Singapore là một trong những doanh nghiệp sớm định hướng chuyển hướng sang sử dụng phương tiện xanh từ năm 2019. Trong đội xe 60 chiếc, hiện doanh nghiệp này có 4 chiếc xe buýt điện. Điều này giúp họ tiết kiệm một lượng đáng kể chi phí cho dầu diesel mỗi năm. Doanh nghiệp này  đang đẩy mạnh đầu tư và hướng tới mục tiêu sở hữu 15 xe buýt điện trong 3 năm tới.

Nhưng việc chuyển sang xe điện cũng có những thách thức riêng. Một chiếc xe buýt điện có giá từ 90 nghìn đến 500 nghìn đô-la Singapore tuỳ kích thước. Giá này chưa bao gồm chi phí cho Giấy chứng nhận sở hữu xe. Đến nay doanh nghiệp đã chi khoảng 900 nghìn đô-la Singapore đầu tư cho xe buýt điện.

Ông Lionel Lee, giám đốc của Westpoint Transit chia sẻ: “Tôi cho rằng việc chuyển đổi sang các phương tiện có tính bền vững và thân thiện với môi trường là điều không thể tránh khỏi. Với công ty chúng tôi, việc đón nhận xu hướng đó từ sớm giúp chúng tôi có thời gian để tìm hiểu, làm quen với các yếu tố liên quan như cách quản lý, vận hành, chi phí bảo dưỡng…”

Để hỗ trợ các cá nhân và doanh nghiệp, vào giữa tháng 2 vừa qua, giới chức Singapore đã công bố các khoản hỗ trợ tài chính mới cho chủ sở hữu xe tải hạng nặng và xe buýt không phát thải, đồng thời mở rộng mạng lưới sạc cho các phương tiện này nhằm thúc đẩy quá trình điện khí hóa giao thông và tiến tới giảm phát thải carbon. Theo Cơ quan Giao thông đường bộ, chủ sở hữu xe tải hạng nặng hoặc xe buýt có tổng trọng lượng trên 3.500kg và không phát thải sẽ được nhận khoản hỗ trợ 40.000 đô-la Singapore (tương đương 30.000 USD).

Khoản hỗ trợ này sẽ được chi trả theo 3 giai đoạn trong vòng 3 năm, gồm 13.000 đô-la Singapore khi đăng ký xe, 13.000 đô-la Singapore vào năm thứ nhất và 14.000 đô-la Singapore trong năm thứ 2. Cùng với đó, chương trình hỗ trợ trạm sạc xe hạng nặng chạy điện sẽ đồng tài trợ tới 50% chi phí lắp đặt trạm sạc, với mức hỗ trợ tối đa 30.000 đô-la Singapore mỗi trạm sạc. Chương trình áp dụng cho 500 trạm sạc đầu tiên, với giới hạn tối đa 3 trạm sạc mỗi địa điểm. Cả 2 chương trình trên sẽ có hiệu lực từ ngày 01/01/2026 và kéo dài 3 năm.

Doanh nghiệp than phiền vì thiếu trạm sạc

Dù vậy, theo các doanh nghiệp vận hành xe hạng nặng hay xe buýt như Westpoint Transit, vẫn còn nhiều khó khăn tồn tại với hạ tầng trạm sạc hiện nay. Ông Lionel Lee chia sẻ: “Hạ tầng trạm sạc ở Singapore hiện nay tập trung vào loại sạc nhanh, vốn có chi phí lắp đặt khá tốn kém do lượng điện năng sử dụng cao hơn điện năng trung bình của lưới điện”.

Ông Lee cho biết thêm, một trạm sạc nhanh hiện tại có chi phí vào khoảng 300 nghìn tới 500 nghìn đô-la Singapore, khá cao so với một doanh nghiệp nhỏ. Nếu lắp đặt đủ trạm sạc thì quá tốn kém, ít trạm sạc thì lịch trình hoạt động của đội xe sẽ bị kéo dài do các tài xế sẽ phải bỏ thêm thời gian để xếp hàng chờ tới lượt sạc. Trong khi đó, các xe buýt hay xe tải điện cỡ trung và cỡ lớn không thể sạc tại các trạm sạc công cộng vì lí do kích thước. Các trạm sạc phù hợp thì lại nằm sâu trong các khu công nghiệp, buộc tài xế phải mất thêm thời gian lái xe vào đó, từ đó gia tăng chi phí mà lại khiến tài xế thêm mệt mỏi. Đó là lí do mà doanh nghiệp Westpoint Transit hiện chỉ có xe buýt điện cỡ nhỏ.

Một doanh nghiệp khác là công ty xây dựng Teambuild Construction Group cũng bày tỏ lo ngại tương tự về mạng lưới trạm sạc tại Singapore hiện nay. Ông Garry Koh, giám đốc hậu cần của công ty chia sẻ: “Vì trạm sạc công cộng không thể đáp ứng nên nếu đội xe tải của chúng tôi cần sạc điện gấp thì sẽ buộc phải quay lại nhà kho của công ty. Hiện chúng tôi lại chưa có trạm sạc nhanh nên mỗi lần sạc như vậy là mất 5 tiếng, rất tốn kém thời gian và công sức”.

Vì những trở ngại như vậy nên hiện công ty của ông Garry Koh không dám sử dụng xe tải điện hoàn toàn, mà chỉ lựa chọn xe hybrid. Ông cũng chỉ ra rằng, dù giá xe tải điện đắt hơn xe chạy diesel khoảng 20%, nhưng chỉ có thể chạy tối đa 200 km, chỉ bằng một nửa. Dù vậy, những doanh nghiệp vận tải như của ông Garry Koh hay Lionel Lee đều nhận thức rõ lợi ích khi chuyển đổi sang xe điện, và đang tìm cách tận dụng các ưu đãi của chính phủ đảo quốc sư tử trong những năm tới.

Trở lại với Việt Nam, dù xe tải điện chưa phổ biến, nhưng xe buýt điện đang được khai thác ngày một nhiều. Như tại thủ đô Hà Nội, xe buýt điện không chỉ xuất hiện tại các tuyến buýt thông thường mà còn đang được thí điểm tại các tuyến xe buýt cỡ nhỏ và trung bình nhằm tăng kết nối các khu dân cư, địa điểm quan trọng của thành phố. TP.HCM thì đã có nhiều tuyến xe buýt điện kết nối với Metro số 1, và đang hướng đến năm 2030, 100% xe buýt hoạt động sử dụng điện, năng lượng xanh. Một số nơi khác như Đà Nẵng cũng đang nghiên cứu phát triển tuyến xe bus điện Đà Nẵng - Huế để tăng tính kết nối, tạo sự thuận tiện cho người dân địa phương và du khách.

Dù vậy, vẫn còn đó là bài toán về hạ tầng trạm sạc. Dù độ phủ của hệ thống trạm sạc hiện nay đã được cải thiện, nhưng trong hệ thống tiêu chuẩn quốc gia Việt Nam chưa có quy chuẩn Việt Nam đối với hệ thống trạm sạc xe điện. Do đó cần sớm có tiêu chuẩn, quy chuẩn về yêu cầu thiết kế, lắp đặt, vận hành đối với trụ/thiết bị sạc điện cho xe điện, đảm bảo phù hợp với các dòng xe điện lưu thông trên lãnh thổ Việt Nam.