Ồ ạt nuôi hàu trên tuyến kênh nội địa gây mất ATGT

“1 đồng vốn, 4 đồng lời” là khẳng định của người dân thị xã Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh về mô hình nuôi hàu thương phẩm đang phát triển trên địa bàn từ năm 2017.  Với sức hấp dẫn về kinh tế như thế, từ vài hộ nuôi thử nghiệm ban đầu, đến nay, đã có 80 hộ hoạt động sôi nổi nghề nuôi hàu trải dọc con sông từ Long Toàn đến Vàm Láng Nước, dài hơn 20km.

Ông Kỳ Văn Hon – 1 trong nhiều hộ dân đang treo bè nổi nuôi hàu tại khóm Long Thạnh chỉ ra rằng, mô hình nuôi hàu ít tốn công chăm sóc, kỹ thuật đơn giản, hàu sinh trưởng nhanh, không cần đầu tư con giống; thức ăn. Trung bình giá hàu bán tại bè 25.000 đồng/kg, nông dân lợi nhuận 10.000 đồng/kg. Chỉ sở hữu 360 mét vuông diện tích mặt nước, một đợt thu hoạch đem về cho ông ít nhất 1 tấn hàu.

Ông Hon cũng thừa nhận, việc nuôi hàu này chỉ là tự phát, xin được cấp phép thì ngành chức năng chưa cho.

Ông Kỳ Văn Hon – ngụ tại khóm Long Thạnh, phường 1, thị xã Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh đang kỳ vọng tỉnh nhà có hẳn hòi bản quy hoạch vùng nuôi hàu: "Tôi nuôi đã được 16 tháng, đang thu hoạch, nếu Chính quyền quy hoạch vùng nuôi thì bà con rất mừng. Quy hoạch để sắp xếp cho ổn định vừa phát triển kinh tế, nhân rộng mô hình, vừa thu gọn bè nổi cho tàu bè chạy."

Trong kỹ thuật nuôi hàu, bè nuôi thường neo ở cửa sông, ít gió, ít sóng, có độ mặn 20 đến 30 phần nghìn. Độ PH từ 7,5 đến 8,5. Nguồn nước sạch, có dòng chảy nhẹ, nhiều sinh vật phù du. Chính vì lẽ này mà sông từ Long Toàn đến Vàm Láng Nước là một vị trí lý tưởng để nuôi hàu.

Tuy nhiên, đây là tuyến giao thông thủy nội địa, tàu bè lưu thông rất nhiều, việc nuôi hàu đang cản trở dòng chảy và mất an toàn giao thông tại tuyến sông này. Người dân đang dùng thùng phuy và vỏ xe để làm bè nổi, neo giá thể, thả lồng cho hàu trú ngụ, diện tích này đã chiếm một nửa lòng sông. Bên cạnh đó, vỏ xe và các vật liệu làm bè nổi đang gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường.

Ông Huỳnh Văn Màu, Trưởng phòng kinh tế thị xã Duyên Hải cho biết: "Việc nuôi hàu ở địa phương đã bắt đầu từ năm 2017, khi đó chưa đến 10 hộ nuôi. Đến năm 2020, nhiều hộ thấy hiệu quả kinh tế mang lại cao nên cũng bắt đầu làm bè nuôi hàu nhiều như hiện nay. Thị xã Duyên Hải đã đề xuất Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn có kế hoạch khảo sát và quy hoạch vùng nuôi lồng bè để quản lý việc nuôi hàu hiệu quả và đi vào nề nếp. Góp phần tận dụng hiệu quả diện tích mặt nước tạo công ăn việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân."

Theo Sở NN&PTNT tỉnh Trà Vinh, địa phương chưa có quy hoạch chuyên ngành nuôi hàu. Để gỡ khó cho nông dân, ngành đang xây dựng kế hoạch hướng dẫn vùng nuôi. Nếu nông dân nuôi trong địa bàn phù hợp thì sẽ cáp phép. Sở NN&PTNT sẽ là đơn vị hướng dẫn tạm thời về cấp phép cho hộ nuôi ở các vùng nuôi theo quy hoạch của cấp huyện, thị xã.

Tuy nhiên, theo ông Trần Trường Giang, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Trà Vinh lưu ý bà con rằng, việc nuôi hàu ở địa phương là tự phát, chưa được quy hoạch chuyên ngành nên nông dân phải thật thận trọng trong việc quan tâm đến nhu cầu của thị trường về loại thủy sản này. Nếu chạy theo phong trào ồ ạt, khi thị trường co cụm, diễn cảnh “thừa hàng, dội chợ” hoàn toàn có thể xảy ra:

"Ngành nông nghiệp tỉnh khuyến cáo người dân chấp hành theo các quy định của nhà nước về thủy sản, nuôi bằng hình thức lồng bè. Nuôi theo kế hoạch quy hoạch của huyện, thị xã khi nuôi phải được cấp phép của cơ quan quản lý chuyên ngành. Người dân cần nuôi hàu ở các vùng quy hoạch tránh trường hợp nuôi tự phát, nuôi tràn lan làm ảnh hưởng đến môi trường, giao thông. Người nuôi hàu cần nghiên cứu đầu ra cho hàu khi đến tuổi thu hoạch, tránh tình trạng cung vượt cầu, gây dư thừa, không bán được dẫn đến thua lỗ."

Hàu thương phẩm đã mở ra triển vọng mới trong phát triển kinh tế gắn với phục hồi môi trường sinh thái rừng ngập mặn, góp phần giảm nghèo, giải quyết việc làm nhàn rỗi. Mặc dù việc quy hoạch vùng nuôi vẫn đang trong quá trình triển khai, nhưng điều này cũng đánh dấu một bước đi quan trọng trong việc tạo ra cơ hội bền vững cho việc nuôi hàu và đảm bảo phát triển có trách nhiệm.

Nông dân cũng nên thu xếp lại diện tích lồng bè đang lấn sông để tạo điều kiện cho tàu bè di chuyển an toàn, nhất là vào ban đêm.