Nghị quyết 68 sau 3 tháng đi vào cuộc sống và giải pháp thúc đẩy trong thời gian tới

Đâu là những vướng mắc còn tồn tại, đặc biệt tại trung tâm kinh tế lớn như Hà Nội, đang cản trở các Doanh nghiệp nói chung và Doanh nghiệp nhỏ và vừa nói riêng tận dụng cơ hội?

Và quan trọng hơn, cần giải pháp cụ thể nào để hiện thực hóa tinh thần của Nghị quyết 68, giúp doanh nghiệp mạnh dạn mở rộng quy mô, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 và chuyển đổi số? Về vấn đề này, PV VOV Giao thông đã có cuộc trao đổi với GS.TS Mạc Quốc Anh - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội DN nhỏ và vừa thành phố Hà Nội.

PV: Sau hơn 3 tháng kể từ khi Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân được ban hành, đâu là những kết quả tích cực đã đạt được?

GS.TS Mạc Quốc Anh: Sau hơn 3 tháng kể từ khi nghị quyết 68 của Bộ Chính trị được ban hành, chúng tôi đánh giá có mấy kết quả tích cực. Thứ nhất là nâng cao được những nhận thức và tạo động lực mới cho khu vực tư nhân. Vì chỉ sau 3 tháng ban hành, nghị quyết 68 đã được phổ biến đến các tỉnh thành, sở ngành, hiệp hội và đông đảo cộng đồng doanh nghiệp.

Tại Hà Nội và Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ vừa thành phố Hà Nội, có trên 90% các hội viên của chúng tôi đã được tiếp cận các nội dung nghị quyết qua các hộ thảo, tập huấn, tài liệu tuyên truyền. Bước đầu, chính sách đã được kích hoạt. Một số địa phương đã triển khai và rà soát các thủ tục hành chính để giúp ngắn thời gian giải quyết các hồ sơ đầu tư đăng ký kinh doanh.

Hà Nội hiện nay đã thí điểm cơ chế một cửa liên thông điện tử cho một số thủ tục liên quan đến xây dựng, đất đai, thuế. Các tín hiệu về cải thiện môi trường kinh doanh đã được cải thiện rất rõ. Chúng tôi đánh giá các thủ tục cấp phép kiểm tra chuyên ngành có cải thiện nhiều so với cùng kỳ năm 2024. Và thời gian tiếp cận thông tin, chính sách đã được rút ngắn.

PV: Nguồn lực tài chính và khả năng tiếp cận vốn là một trong những điểm nghẽn được các chuyên gia nhắc tới. Xin ông chia sẻ về những khó khăn cụ thể của doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc tiếp cận vốn, và kỳ vọng của Hiệp hội trong thời gian tới?

GS.TS Mạc Quốc Anh: Về khó khăn của các doanh nghiệp tiếp cận vốn, thì chúng tôi thấy có một số khó khăn cụ thể. Về yêu cầu thế chấp cao và hồ sơ còn tương đối phức tạp. Một số điều kiện như không đủ tài sản đảm bảo vay ngân hàng. Rồi thời gian thẩm định hồ sơ còn kéo dài, thiếu các kênh huy động vốn trung và dài hạn.

Vốn vay chủ yếu tập trung vào ngân hàng. Lãi suất vẫn tầm 7-9%. Gây áp lực trả nợ nhanh, không phù hợp với các dự án công nghệ hay đổi mới sáng tạo. Tiếp theo là hạn chế về tiếp cận vốn cho vay các hoạt động khoa học công nghệ.

Dù chúng ta đã có quỹ đổi mới công nghệ, nhưng tỷ lệ các doanh nghiệp nhỏ vừa tiếp cận chỉ khoảng 5%. Do yêu cầu bổ sung hồ sơ dự án, chứng minh năng lực về đổi mới sáng tạo quá cao. Vấn đề nữa là khoảng trống chính sách và thực tiễn.

Bởi vì nhiều chương trình hỗ trợ của nhà nước chưa thiết kế phù hợp đặc thù của các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Dẫn tới khó hấp thụ vốn. Về kỳ vọng, chúng tôi mong muốn sẽ tạo được các kênh vốn chuyên biệt cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đặc biệt là vốn ưu đãi về đổi mới công nghệ, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, đặc biệt là xanh hóa sản xuất.

Thứ hai là các cơ chế bảo lãnh tín dụng linh hoạt cho phép cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa dùng hợp đồng, đơn hàng, quyền sở hữu trí tuệ làm tài sản đảm bảo. Nội dung này trong nghị quyết 68 đã nêu rất rõ.

Thứ ba là lãi suất phải ưu đãi, hạn phải dài hơn. Lãi suất chúng tôi mong muốn là từ 4- 6% một năm. Thời gian trả 5-7 năm cho các dự án đổi mới sáng tạo và chuyển đổi xanh. Đề xuất nữa là chúng tôi mong muốn hỗ trợ song hành.

Nghĩa là quỹ không chỉ cấp vốn mà còn tư vấn quản trị, kết nối thị trường và các nhà đầu tư chiến lược. Như vậy sẽ hấp thụ và giải quyết được các bài toán mà các doanh nghiệp mong muốn và yêu cầu.

PV: Ông có kiến nghị cụ thể nào để tháo gỡ vướng mắc về thể chế và chính sách giúp các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hà Nội có thể mở rộng quy mô, đổi mới sáng tạo, và đóng góp hiệu quả hơn vào sự phát triển kinh tế chung, đặc biệt trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0 và chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ?

GS.TS Mạc Quốc Anh: Điều đầu tiên là chúng ta phải hoàn thiện khu pháp lý và tiếp tục cắt giảm các rào cản. Chúng ta phải ban hành rất nhanh các văn bản hướng dẫn nghị quyết 68 để tạo tính pháp lý rõ ràng cho các chính sách ưu đãi. Tiếp tục  phải rà soát và đơn giản hóa từ 30- 40% thủ tục hành chính liên quan đến vốn, đầu tư, đất đai, thuế, bảo hiểm.

Và chúng ta phải cố gắng áp dụng các cơ chế đó là “im lặng là đồng ý” cho một số thủ tục không yêu cầu thẩm định hoặc đặc biệt. Bởi vì nếu các doanh nghiệp khi họ gửi hồ sơ quá thời gian quy định thì việc các cơ quan quản lý không trả lời, không hồi đáp thì coi như đồng ý việc mà người ta gửi thủ tục, hồ sơ.

Thứ hai, chúng tôi mong muốn là trong chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo thì quỹ phải đồng hành và tài trợ. Nhà nước hiện nay hỗ trợ 50% kinh phí nghiên cứu sản phẩm mới thì các doanh nghiệp nhỏ vừa sẽ tự lo các phần còn lại. Trong ý này thì các sàn giao dịch và công nghệ trực tuyến tại Hà Nội thì chúng tôi mong muốn là phải kết nối với những doanh nghiệp nhỏ vừa với các nghiệp kinh cứu, với trường đại học và các tập đoàn lớn.

Rồi chúng ta phải triển khai chương trình cố vấn số, kết nối các chuyên gia công nghệ, chuyên gia quản trị với các doanh nghiệp nhỏ vừa theo các mô hình 1-1. Ý thứ ba, chúng tôi mong muốn đó là phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Chúng ta phải liên kết đào tạo ngắn hạn giữa trường nghề, đại học, doanh nghiệp để nâng cao kỹ năng số, quản trị ESG rồi kỹ năng xuất khẩu, rồi về kỹ năng thực hiện phát triển thị trường nguồn địa. Và tập trung hỗ trợ chi phí đào tạo lại cho lao động trong các doanh nghiệp chuyển đổi ngành nghề. Phải mở rộng cơ hội thị trường.

Thị trường càng ngày càng eo hẹp, cạnh tranh càng ngày lớn. Thì sản phẩm dịch vụ bán ra thì phải có thị trường. Thì chúng ta phải có nhiều chính sách ưu tiên mua sắm công cho các sản phẩm dịch vụ của các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đặc biệt là các sản phẩm xanh, công nghệ mới. Hợp tác công tư là phải đẩy rất mạnh để giải ngân nguồn đầu tư công.

Chúng ta phải hỗ trợ xúc tiến thương mại số. Cố gắng 100% doanh nghiệp nhỏ và vừa được đào tạo và tham gia các sàn thương mại điện tử trong nước và ngoài nước. Kết hợp với thương mại truyền thống thì chắc chắn việc mở rộng thị trường của các doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ được hiệu quả trong thời gian tới.

PV: Xin cảm ơn ông!