Ngăn ngừa gia tăng tội phạm vị thành niên, luật pháp là chưa đủ

Tình trạng thanh thiếu niên phạm tội cũng đang có chiều hướng gia tăng cả về số vụ và mức độ phạm tội. Điều này tiềm ẩn và gây ra những hệ lụy rất lớn đối với đời sống xã hội nếu không có giải pháp kịp thời, đồng bộ để ứng phó, giải quyết một cách hiệu quả.

PV VOV Giao thông đã đối thoại với bà Nguyễn Thị Việt Nga, Ủy viên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội về nội dung này.

PV: Trước tiên, bà đánh giá thế nào về tình trạng gia tăng tội phạm ở tuổi vị thành niên?

Bà Nguyễn Thị Việt Nga: Thời gian gần đây có rất nhiều vụ án do trẻ vị thành niên gây ra, theo báo cáo hàng năm của Bộ Công an, số lượng tội phạm ngày càng trẻ hóa, trong đó có nhiều trẻ em vị thành niên, nhiều em ở lứa tuổi học sinh, chủ yếu do mâu thuẫn từ đời thực, mâu thuẫn trên mạng và nhiều vụ có sự chuẩn bị hung khí, có kế hoạch.

Hậu quả thường to lớn và đáng tiếc, dấy lên mối lo ngại cho toàn xã hội, nhiều nạn nhân bị thương tích nặng, có trường hợp tử vong.

Khi người phạm tội và nạn nhân đều còn rất trẻ và tương lai còn rất dài nên những hành động mang tính bộc phát thì các em đều phải trả giá bằng cả tương lai. Đây là điều vô cùng đáng tiếc và gây bất an cho xã hội, là nỗi đau của nhiều gia đình nên cần sớm ngăn ngừa kịp thời và hiệu quả.

PV: Có ý kiến cho rằng: với các tội không nghiêm trọng, trẻ vị thành niên chỉ bị xử lý hành chính nên khinh nhờn pháp luật. Vậy, theo bà, điều này cần được điều chỉnh ra sao?

Bà Nguyễn Thị Việt Nga: Về thể chế, chúng ta đã có những quy định nghiêm khắc và chặt chẽ rồi, nhưng có ý kiến cho rằng, hiện nay trẻ em phát triển sớm cả về tâm lý, sinh lý và nhận thức nên cần rà soát lại kỹ lưỡng về tội chịu trách nhiệm hình sự.

Nhưng nếu bây giờ chúng ta hạ tuổi chịu trách nhiệm hình sự xuống dưới 16 tuổi thì chưa chắc đã là điều hay bởi việc răn đe bằng pháp luật chưa chắc đã là giải pháp hữu hiệu với trẻ vị thành niên.

Tôi cho rằng nên rà soát lại với những loại tội phạm mà trẻ từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự để bổ sung thêm một số tội danh mà các em hay mắc phải ở lứa tuổi này.

PV: Để ngăn ngừa tội phạm lứa tuổi vị thành niên hiệu quả hơn, còn đòi hỏi các giải pháp nào, thưa bà?

Bà Nguyễn Thị Việt Nga: Chúng ta tăng cường giáo dục và định hướng là giải pháp tốt nhất. Cần phải có sự chung tay giữa gia đình và nhà trường; gia đình không chỉ quan tâm tới đời sống vật chất mà phải quan tâm đúng mức đến sự phát triển tâm lý, sinh lý của các em.

Với nhà trường, bên cạnh việc thầy cô sâu sát hơn với học sinh thì nên có những chuyên gia tư vấn tâm lý học đường bởi tư vấn tâm lý học đường vô cùng quan trọng, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, những khủng hoảng tuổi dậy thì của các em.

Chúng ta cũng phải tăng cường hơn giáo dục pháp luật trong nhà trường, nhiều trường hợp các em phạm tội rồi mà ân hận vì không biết hành vi của mình là phạm tội. Nếu chúng ta chú trọng giáo dục pháp luật hơn cho đối tượng vị thành niên thì tôi tin chắc sẽ bớt đi nhiều tội phạm vị thành niên.

PV: Xin cảm ơn bà!