Mua thuốc lá điện tử dễ như thế nào?

Mặc dù cơ quan chức năng đã có những biện pháp siết chặt quản lý các hành vi kinh doanh thuốc lá điện tử, thế nhưng những sản phẩm vẫn được buôn bán tràn lan trên thị trường, thậm chí bày bán công khai.

Còn người sử dụng ở mọi độ tuổi cũng có thể dễ dàng mua được các loại thuốc lá này mà chưa hề bị cơ quan chức năng nào xử lý.

Những năm gần đây, trên thị trường xuất hiện các sản phẩm có tên gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Về bản chất, thuốc lá điện tử được hiểu là thiết bị mô phỏng hình dạng và chức năng của thuốc lá truyền thống. Nhưng khác với thuốc lá thường, thuốc lá điện tử không tạo khói mà tạo ra luồng hơi có mùi vị và cảm giác giống thuốc lá thật. Các sản phẩm này hiện nay chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành tại thị trường trong nước, tuy nhiên, việc mua bán, quảng cáo đang diễn ra phổ biến, đặc biệt trên mạng Internet.

Trong những năm gần đây, thuốc lá điện tử đang “lên ngôi” bởi sự tiện lợi, dễ mua và dễ sử dụng, thậm chí đây còn được xem là vật dụng thời trang trong một số bộ phận giới trẻ. Do đó, không khó để bắt gặp nhiều thanh thiếu niên sở hữu cho mình một chiếc máy hút thuốc điện tử, trên miệng lúc nào cũng phì phèo làn khói trắng với đủ loại hương vị. Mặc dù không được phép mua bán, kinh doanh hay nhập khẩu chính ngạch, thế nhưng để mua được bất cứ loại thuốc lá điện tử, máy hút tinh dầu đang nổi tiếng trên thế giới thì đều có thể tìm mua dễ dàng tại các thành phố lớn của Việt Nam.

Theo báo cáo của Bộ Công an, từ năm 2020 đến Quý I năm 2024, Công an cả nước phát hiện, xử lý 728 vụ/883 đối tượng liên quan đến thuốc lá thế hệ mới. Trong đó khởi tố do phạm tội về ma túy 162 vụ/ 299 đối tượng; khởi tố về tội buôn lậu 2 vụ/2 đối tượng; còn lại xử lý hành chính về hành vi kinh doanh hàng hóa không có nguồn gốc xuất xứ. Trong khi đó, quá trình quản lý việc mua bán thuốc lá điện tử vẫn đang là bài toán khó của các cơ quan chức năng, trong khi nhu cầu sử dụng của một bộ phận người dùng tăng cao… còn người bán sẵn sàng đáp ứng.

Trong vai người muốn mua máy hút thuốc lá điện tử và tinh dầu thuốc lá, PV tìm đến một cửa hàng bán thuốc lá điện tử nằm tại địa chỉ số 106 ngõ 44 Trần Thái Tông (Cầu Giấy, Hà Nội). Mặc dù cửa hàng chỉ vỏn vẹn khoảng 15m2 thế nhưng các sản phẩm thuốc lá điện tử ở đây được bày bán đủ loại hương vị, kích cỡ với các mẫu mã bắt mắt, thu hút giới trẻ. Khi được hỏi về các loại thuốc lá điện tử này, nhân viên tỏ ra am hiểu về sở thích của các khách hàng và nhanh nhẹn tư vấn.

- Các bạn học sinh cấp 3, khoảng lớp 10 lớp 11 có dùng được không?

- Lớp 10, lớp 11, tuổi đấy thì khá là thích chơi Ni (nicotine), hút nặng, hút xong sẽ hơi biêng biêng 1 tí. Em thấy em hút từ lớp 9 cũng chẳng thấy gì, nói chung cũng bình thường, tùy người thôi, thoải mái thì không sao.

Để giới thiệu rõ hơn cho PV về xu hướng và sản phẩm thuốc lá điện tử được giới trẻ ưa thích, nhân viên này liên tiếp lấy hàng loạt sản phẩm có hình dáng và giá thành khác nhau để “chào hàng”. Trong đó, sản phẩm thuốc lá điện tử rẻ nhất có giá 400 ngàn đồng với dung tích 10ml, tương đương khoảng 1000 hơi hút và chỉ dùng được 1 lần rồi phải vứt bỏ sau khi hết pin. Loại đắt nhất trong cửa hàng là 900 ngàn đồng, dùng lâu dài có thể chống nước, với nhiều hương thơm được giới trẻ ưa chuộng.

“Nếu mua máy bên em thì sẽ có sẵn 20cc, dây sạc, dây đeo còn tinh dầu sẽ mua lẻ rẻ nhất là 200 rưỡi, còn đắt nhất là 300. Nếu muốn tiết kiệm chi phí thì có thể mua lọ 10ml này, giá của loại này là 110 ngàn đồng.”

Theo quy định của Bộ Công Thương, thuốc lá điện tử là sản phẩm cấm buôn bán trên website và các sàn thương mại điện tử. Thế nhưng người bán đã có nhiều cách khác nhau để tiếp cận với khách hàng, đặc biệt là tệp khách hàng trẻ tuổi, trong đó có cả học sinh còn đang ngồi trên ghế nhà trường.

Chỉ cần tìm kiếm từ khóa “thuốc lá điện tử” trên Facebook, có thể thấy rất nhiều fanpage, hội nhóm được hiện ra, các trang này buôn bán dưới hình thức kinh doanh các thiết bị hút tinh dầu, phụ kiện và kể cả máy hút thuốc lá đã qua sử dụng với giá thành vô cùng rẻ.

Liên hệ với số điện thoại trong một bài viết, người bán hàng cho biết, nếu khách hàng không thể đến tận nơi xem, cửa hàng sẽ gửi hình ảnh và tư vấn báo giá qua Facebook hoặc Zalo, khi khách hàng ưng ý chỉ 30 phút sau, sản phẩm sẽ được giao đến tận tay:

“Sản phẩm thuốc lá điện tử này là chất kích thích, nó tế nhị nên không có gian hàng trên shopee hay lazada, họ không cho phép bên em kinh doanh sản phẩm này. Facebook thì chị vào The 2ND Vape-Cầu Giấy giúp em, để em gửi tin nhắn, em xin phép kết bạn zalo để tư vấn online cho tiện. Bên em có rất nhiều khung giá, sau khi đã chốt được sản phẩm ưng ý, bên em gửi ship luôn chỉ khoảng 30-40p nhận hàng tới tay.”

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tỷ lệ sử dụng các sản phẩm thuốc lá trong giới trẻ gia tăng có mối liên quan với việc tiếp cận của giới trẻ đối với thuốc lá thông qua quảng cáo, khuyến mại trên các nền tảng kỹ thuật số. Một số người dùng thuốc lá điện tử cho biết, họ lựa chọn sản phẩm là do giá thành rẻ, mua bán thuận tiện, nhưng còn về chất lượng thì… không dám chắc.

“Các trang mạng trên facebook thì sẽ có những hội nhóm, có thể mua lại qua tay của các bạn khác trên nhóm. Mình sẽ mua được với giá rẻ hơn so với giá gốc rất nhiều. Tùy vào túi tiền của từng người”.

“Mua 1 thân máy khá là dễ, thực ra mua ở trên facebook 100 rưỡi đã có 1 thân máy rồi”.

“Thuốc lá điện tử đang bán tràn lan ở trên thị trường, sẽ có những loại hàng biến chất, trong có chất cấm”.

Theo thống kê của tất cả các cơ sở khám chữa bệnh trên cả nước, chỉ riêng năm 2023 đã có 1.224 người nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử. Đáng lo ngại, theo điều tra tình hình sử dụng thuốc lá tại 11 tỉnh thành cho thấy tỉ lệ sử dụng thuốc lá điện tử của học sinh ở nhóm từ 13-17 tuổi đang tăng từ 2,6% vào năm 2019 lên 8,1% năm vào năm 2023. Ở nhóm từ 13-15 tuổi, tỉ lệ đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% vào năm 2022 lên 8% vào năm 2023. Đặc biệt, ở nữ giới độ tuổi 11-18, tỉ lệ người sử dụng thuốc lá điện tử là 4,3% năm 2023.

Còn theo Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai, thuốc lá điện tử sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất nên có thể bị lợi dụng để sử dụng nicotin quá mức hoặc thêm ma túy và các chất gây nghiện khác vào để sử dụng mà khó bị phát hiện.

Không chỉ có nicotin mà còn có nhiều chất khác có hại cho sức khỏe người dùng. Bởi vậy, Việt Nam cần khẩn cấp cấm việc sản xuất, lưu hành thuốc lá điện tử, như vậy mới phòng tránh được một loạt vấn đề lớn và nghiêm trọng về sức khỏe với người dân.

Nhằm ngăn chặn tình trạng sử dụng thuốc lá tăng trở lại và thắt chặt thị trường buôn bán thuốc lá điện tử trái phép, vừa qua Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Công điện số 47 về tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Để làm được điều đó, đòi hỏi các cơ quan chức năng cần kịp thời phát hiện các đối tượng buôn lậu, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng nhập lậu và xử lý nghiêm theo quy định.